ÇELİŞMELİ YARGILAMA VE SİLAHLARIN EŞİTLİĞİ İLKELERİ BAĞLAMINDA TEŞHİS İŞLEMİ VE BU İŞLEMDE MÜDAFİİN HAZIR BULUNMA YETKİSİ

Ceza muhakemesi hukukunda önemli bir ispat aracı olarak değerlendirilen teşhis işleminin hukuksal dayanağını, Ceza Muhakemesi Kanunu md.52 oluşturmaktadır. Bu işlemin icrasına ilişkin koşullar ilk kez 2007 tarihinde Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu Ek 6. maddede yapılan değişiklik ile düzenlenmiştir. Uygulamada teşhis işleminin, koruma tedbirlerinin uygulanması ve hüküm tesisi için önemli ve hatta bazen yegane dayanak olduğu gözlemlenmektedir. Teşhis işlemi sonucu elde edilen delilin tanık veya mağdurun beyanını yansıtması itibarıyla bu düzeyde bir delil değeri izafe edilmesiesasen tartışmalıdır. Her halükarda, hata payı çok yüksek bu işlemin icrasının silahların eşitliği ve çelişmeli yargılama ilkeleri çerçevesinde icrası zorunludur. AİHM’nin de istikrarlı bir biçimde belirttiği üzere, soruşturma aşaması delillerin toplandığı bir aşama olması itibarıyla müdafiin soruşturma işlemlerine katılımı, bu süreçte yargılamanın esasını oluşturan deliller toplandığı için özellikle önemlidir. Her ne kadar, Yargıtay 2008 tarihli bir Ceza Genel Kurul kararında aksi sonuca ulaşmışsa da teşhiste müdafiinin katılımı gerek CMK’nın müdafi ile ilgili hükümlerinin zorunlu sonucu gerekse de silahların eşitliği ve çelişmeli yargılama ilkesinin bir gereğidir.

IDENTIFICATION PARADE AND THE RIGHT OF THE DEFENCE COUNSEL TO PARTICIPATE TO THIS PROCEDURE UNDER THE PRINCIPLES OF ADVERSIAL AND EQUALITY OF ARMS

As a crucial measure of proof in the criminal justice system, identification parade is provided in Article 52 of the Turkish Criminal Procedure Code (CPC). The conditions for the implementation of the aforementioned measure is stipulated in 2007, with an amendment in the Police Powers Act. In practice, hitherto, identification parade is attributed to such probative value that often it serves as most important or sole basis for a conviction decision or protection measures (Zwangsmassnahmen). To what extent such a high degree of evidentiary value may be attributed to identification parade is controversial,given the fact that it indeed reflects the statement of victim or witness. Beyond doubt, in any case, as a measure subjecting a high degree of error, identification parade must be conducted in accordance with the principles of equality of arms and advisory procedure. The right to legal assistance, as the ECtHR underlines, is particularly important in the investigation phase, as evidence obtained during this stage determines the entire criminal proceedings. Although the General Criminal Division of the Turkish Court of Cassation in 2008 held that the defence counsel has no such right to be present in this procedure, the counsel is of a critical rule in upholding the principles of the equality of arms and adversarial procedure.

___

AKSOY İPEKÇİOĞLU Pervin, ‘Vücuttan Örnek Alma İşleminin Hukuki Niteliği ve Anayasaya Uygunluğu’, Prof. Dr. Nur Centel’e Armağan, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, c. 19, s. 2, 2013, s. 1157-1175

ALTIPARMAK Kerem, Salduz/Türkiye Kararının Uygulanması, Ankara, 2013, http://www.aihmiz.org.tr/files/06_Salduz_Rapor_TR.pdf (Erişim tarihi: 22Mayıs 2019).

AYDIN Devrim, Ceza Muhakemesinde Deliller, Yetkin, Ankara, 2014.

BADER Markus, KK-StPO/Bader, 8. Aufl. 2019, StPO § 58 Rn. 6-10 (Beck Online).

BİRTEK Fatih, Ceza Muhakemesinde Delil ve İspat, 2. Baskı, Adalet, Ankara, 2017.

CENTEL Nur, Ceza Muhakemesi Hukukunda Müdafi, Kazancı Yayınları, İstanbul, 1984.

CENTEL Nur/Zafer Hamide, Ceza Muhakemesi Hukuku, 14. Baskı, Beta, İstanbul, 2017.

DEMİRBAŞ Timur, Sanığın Hazırlık Soruşturmasında İfadesinin Alınması,

DEÜ Hukuk Fakültesi Yayınları, İzmir, 1996.

DOĞRU Osman/Nalbant Atilla, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi, Cilt 1., Legal, İstanbul, 2012.

DÜLGER Volkan, ‘Ceza Muhakemesinde Müdafiin Konumu ve Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar’, Ankara Barosu Dergisi, c. 4, s. 39-76, 2012.

FEYZİOĞLU Metin, Ceza Muhakemesi Hukukunda Tanıklık, Ankara, US-A Yayıncılık, 1996.

GÖKCEN Ahmet/BALCI Murat/ALŞAHİN Mehmet Emin, vd., Ceza Muhakemesi Hukuku, 2. baskı, Adalet, Ankara, 2017.

GÖLCÜKLÜ Feyyaz, ‘Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde Adil Yargılanma’, AÜ SBF Dergisi (İlhan Öztırak’a Armağan), sy. 1-2, 1994, s. 199-234

GÖLCÜKLÜ Şeref/Gözübüyük, Şeref, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, 3. bası, Turhan Kitabevi, 2002

GÜNGÖR Devrim, ‘Ceza Muhakemesi Hukukunda Tanık Beyanının Delil Değeri Üzerine Bazı Tespit ve Değerlendirmeler’, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, c. 6, sy. 2, 2015, s. 307-317, s. 309.

HARRIS David/O, BOYLE Michael (ed.) Law of the European Convention on Human Rights, Oxford University Press, Oxford, 2014.

HUBER Peter, BeckOK StPO, 33. Ed., 2019, StPO § 58 Rn. 13-15 (Beck Online).

İNCEOĞLU Sibel, Adil Yargılanma Hakkı (Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru El Kitapları Serisi-4), Avrupa Konseyi, Ankara, 2018.

IGNOR Alexander/BERTHAU Camilla in Löwe/Rosenberg Die Strafprozzesordnung und das Gerichtsverfasungsgesetz, 27. baskı, De Gruyter, Berlin, 2018.

İNCİ Z. Özen, Ceza Muhakemesi Hukukunda Teşhis, TBB Dergisi, sy. 85, s. 105- 136, 2009.

İNCİ Özen, ‘Şüpheli ve Sanığa Rağmen Bir Ceza Muhakemesi Hukuku mu? Şüpheli ve Sanığın Ceza Muhakemesi İşlemlerine Katlanma Yükümlülüğü ve Bu Yükümlülüğün Sınırları Hakkında Düşünceler’, Hacettepe HFD, c.7, sy.2, s. 119-168.

KARAKEHYA Hakan, ‘Sanığın İddia Tanıklarının Beyanlarının Doğruluğunu Test Etme Hakkı’, Prof. Dr. Nur Centel’e Armağan, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, c. 19, s. 2, 2013, s. 716-733.

KOCAOĞLU Sinan, Müdafi, 3. baskı, Seçkin, Ankara, 2016.

MAIER Stefan, MüKoStPO/Maier, 1. Aufl. 2014, StPO § 58 Rn. 38-39 (Beck Online).

ODENTHAL Hans-Jörg, Identifizierung von Verdaechtigen, Gegenüberstellung und Wahllichtbildvorlage, Strafo, 2, 2013, s. 61-70.

ÖMEROĞLU Ömer, Ceza Muhakemesinde Şüpheli ve Sanığın Fizik Kimlik Tespiti, TBB Dergisi, sy. 115, 2014, s. 61-102

ÖZBEK Veli Özer/Doğan, Koray/Bacaksız, Pınar, vd., Ceza Muhakemesi Hukuku, 8. baskı, Seçkin, Ankara 2016.

ÖZTÜRK Bahri/ERDEM, Mustafa Ruhan, Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, 9. baskı, Seçkin, Ankara, 2006.

ÖZTÜRK Bahri/TEZCAN Durmuş/ERDEM Mustafa Ruhan vd., Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin, Ankara, 12. baskı, 2018.

PARLAR Ali, Ceza Muhakemesi Kanunu Şerhi, 3. Baskı, Bilge Yayınevi, Ankara, 2017.

RAINEY Benadette/ Wicks, Elizabeth/Ovey, Clare, The European Convention on Human Rights, 6. baskı, Oxord University Press, Oxford, 2014

ROXIN Claus/SCHÜNEMAN Bernd Strafverfahrensrecht, 29. baskı, Beck, Münih, 2017.

ŞİRİN Tolga, Özgürlük ve Güvenlik Hakkı, Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru El Kitapları, Avrupa Konseyi, Ankara, 2018.

TANER Fahri Gökcen, Ceza Muhakemesi Hukukunda Adil Yargılanma Hakkı Bağlamında Çelişme ve Silahların Eşitliği, Seçkin, Ankara, 2019.

ÜNVER Yener/Hakeri, Hakan, Ceza Muhakemesi Hukuku, 5. baskı, Seçkin, Ankara, 2012.

YAYLA Mehmet, Ceza Muhakemesi Hukukunda İspat ve Şüphe, Seçkin, Ankara, 2016.

YENİSEY Feridun, Hazırlık Soruşturması ve Polis, İstanbul, Beta, 1987.

YENİSEY Feridun, Kolluk Hukuku, Beta, İstanbul, 2015.

YURTCAN Erdener, CMK Şerhi, 8. baskı, Adalet, Ankara, 2017.

ZAFER Hamide, Faile Yardım Suçu ve Müdafiin Bu Suçtan Sorumluluğu, Beta, İstanbul, 2004.

ZAFER Hamide, Duruşma Aşamasında Teşhis in SIEBER Ulrich/YENİSEY Feridun, Criminal Law in the Global Risk Society (Global Risk Toplumunda Ceza Hukuku), Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2014, s. 419-429.

___