SAĞLIKLI YAŞAM SENDROMUNA DAİR KAVRAMSAL BİR İNCELEME
Günümüz insanı tarihin hiçbir döneminde olmadığı kadar tıp kurumlarıyla içli dışlıdır. İlaç, hekim, hastane gibi konular hayatın tam merkezine yerleşmiş vaziyettedir. Özelikle gelişmiş ülkeler açısından düşünüldüğünde, insanlar hastanede doğmakta, yaşadıkça sağlık kurumlarına muhtaç olmakta ve ani ölümler dışında da genellikle hastanede ölmektedir. Tıbbi alandaki gelişmeler sayesinde bazı hastalıklar öldürücü olmaktan çıkmış, ortalama yaşam süresi artmış ve insanların yaşam kalitesini arttırıcı birçok imkân elde edilmiştir. Buna rağmen sağlık problemleri tam olarak çözülememiştir. Tıbbi uygulamalar bir takım sağlık problemlerini çözerken başka patolojilerin ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. Tıp kurumlarının insan hayatını bu denli kuşatması sonucunda bu işin piyasası da oluşmuş, sağlıklı olmak adına insanlar bir sağlık tüketimcisi haline getirilmiştir. Bu noktada meseleyi analiz etmek için kullanılan kavramlardan birisi de “sağlıklı yaşam sendromu” kavramıdır. Kavram, bireylerin obsesif hale gelen, daha çok sağlıklı olmak ve bu halini sürdürebilmek adına hayatını düzenlemeye çalışmasını ifade etmektedir. Sağlıklı olmak adına oluşan bu aşırı hassasiyet bireylerin hayatlarını çeşitli yönleriyle şekillendirmektedir. Bu çalışmanın amacı, günümüz insanının tıp kurumuna fazlaca bağımlı hale gelmesi sonucu, sağlığı kutsal bir mesele haline getirerek hayatının tüm aşamalarını buna göre şekillendirmeye çalışmasını “sağlıklı yaşam sendromu” kavramı çerçevesinde ele almaktır. Teorik nitelikli bu çalışmada, sağlıklı yaşam sendromunun tanımlaması yapılmış, buna zemin hazırlayan faktörler incelenmiş ve sağlıklı yaşam sendromunun insan hayatında hangi alanlarda kendisini gösterdiği tartışılmıştır. Ayrıca sağlıklı yaşam sendromunun tüketim ekonomisi açısından sonuçlarına da değinilmiştir. Tüm bunlar literatür bilgileriyle desteklenerek ele alınmıştır. Günümüzde sağlıklı yaşam sendromu hemen hemen herkesin ortak derdi haline gelmiş ve hayatın bütün alanlarını kuşatmıştır. İnsanlar daha çok sağlıklı olmak adına bedenleri ve beslenme alışkanlıklarını takıntı haline getirmekte, estetik ve güzellik arayışları da sağlıklı olma amacıyla birleştirilerek vücutları üzerinde bir takım müdahale alanları oluşturmaktadırlar. Sağlıklı olmaya gösterilen bu hassasiyet hayatı yaşanması zor hale getirmekte, kalıcı hasarlara ve ölümlere kadar varan sonuçlar ortaya çıkarmaktadır. Bunda Dünya Sağlık Örgütü’nün sağlığı “hastalık veya sakatlığın olmayışı” haliyle yetinmeyip “fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden tam bir iyilik hâli” olarak idealize etmesinin de etkili olduğu kanaatine varılmıştır.
Anahtar Kelimeler:
Sağlıklı Yaşam Sendromu, Beden Ölçüleri, Beslenme
___
- Agan, L. D., (1997), “Stres, Depresyon ve Anksiyete”, (Çev: Tanju Anapa), İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
- Atik, A., Biricik, Z., (2017), “Sağlıklı Beslenme Takıntısı (Ortoreksiya) Kapsamında Televizyon Sağlık Programlarının Format Yapılarının İncelenmesi”, Atatürk İletişim Dergisi, (13), 87-102.
- Bozok, N., (2011), “Biyoiktidara Özgü Bir Özne(l)leşme Pratiği Olarak Popüler Sağlıklı Yaşam Söylemi”, Toplum ve Bilim, (122), 37-52.Cedeström, C., Spicer, A., (2015), “Sağlık Hastalığı”, (Çev: Erdem Gökyaran), Yapı Kredi Yayınları.
- Clarke, H. L., (2011), “Facing Age: Women Growing Older In Anti-aging Culture”, New York: Rowman&Littlefield Publishers.
- Crawford, R., (1980), “Healthism And The Medicalization Of Everyday Life”, International Journal Of Health Services, 10(3), 365-388.
- Donini, L. M., Marsili, D., Graziani, M. P., Imbriale, M., Cannella, C., (2005), “Orthorexia Nervosa: Validation Of A Diagnosis Questionnaire”, Eating and Weight Disorders-Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity, 10(2), e28-e32.
- Global Weight Loss and Diet Management Market - Industry Forecast to 2025 - Huge Growth Potential from Developing Economies, PR Newswire, https://markets.businessinsider.com/news/stocks/global-weight-loss-and-diet-management-market-industry-forecast-to-2025-huge-growth-potential-from-developing-economies-512168 Yayın Tarihi: 25 Temmuz 2017 Erişim Tarihi : 24.07. 2018.
- Gür, E. G., (2010), “Dezenformasyona Uğratılan Bir Sosyal Hak Olarak Sağlık”.
- Hotson, E., (2018), “'Sağlıklı Ürünler' Sektörü Nasıl Gelişiyor?”, BBC Capital, https://www.bbc.com/turkce/vert-cap-42666534, 12 Ocak 2018, Erişim Tarihi: 16.07.2018.
- Kalan, Ö., (2014), “Foucault'un Biyopolitika Kavramı Bağlamında Moda ve Beden: Vouge Dergisi Üzerinden Bir Söylem Analizi”, Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 8(3), 140-162.
- Kıraç, Ş., (2017), “Zayıflamaya Dev Bütçe”, http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/yazi_dizileri/839696/Zayiflamaya_dev_butce.html.
- Kurt, A., (2016), “Tüketim Toplumunda Kusursuzlaş(tır)ma Ayinlerinin Kurbanı Olarak Beden”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(4), 1301-1319.
- Kurtdaş, M. Ç., (2016), “Sağlıklı Yaşam!” Sloganı Etrafında Şekillenen Yeni Tüketim Biçimleri”, Sosyolojik Düşün, 1(1), 1-10.
- Kurtdaş, M. Ç., (2017), “Medikalizasyon Süreci, Sağlığın Ticarileşmesi ve Bedenin Denetlenmesine Sosyolojik Bir Bakış”, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 10 Sayı : 27.
- Leichester, A., Windmeijer, F., (2004), “The ‘Fat Tax’: Economic Incentives To Reduce Obesity”, The Institute For Fiscal Studies, Briefing Note, No. 49.
- Metzl, M. J., Kirkland, A., (2017), “Yeni Bir Erdeme Dönüşen Sağlığa Karşı”, (Çev: Nurettin Elhüseyni), Yapı Kredi Yayınları.
- Sezgin, D., (2011), “Yaşam Tarzı Önerileri Bağlamında Sağlık Haberlerinin Analizi”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2), 52-78.
- Sezgin, D., (2015), “Toplumsal Cinsiyet Perspektifinde Sağlık ve Tıbbileştirme”, içinde, (Ed: Duygu Alptekin), “Hasta Toplum: Cinsiyetçilik, Tıbbileştirme ve Tüketime Dair Sağlık Çözümlemeleri”, 1. Basım, Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Timurturkan, M., (2013), “Tıbbi Sosyal Kontrol: Şişmanlığın Tıbbileşmesi Bağlamında Bedenlerin Denetimi”, VII. Ulusal Sosyoloji Kongresi.
- Timurturkan, M., (2016), “Yeni Bir Tüketim Alanı Olarak Tıbbıleştirme”, içinde, Ed: Nurşen Adak, “Sağlık Sosyolojisinde Güncel Tartışmalar”, Nobel Yayıncılık.
- Turunç, S., (2014), Obezite Vergisi Sıkı Maliye Politikasının Bir Aracı Olabilir Mi?, T.C. Maliye Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı.
- Winter, L., (2017), “Sağlıklı Yaşamaktan Tükenmişlik Sendromu”, https://vogue.com.tr/yazar/lottie-winter.
- Yengin, A. S., (2015), “Zayıflama Çayları Organları Bitiriyor”, Yayın tarihi: 30 Haziran 2015. https://www.aksam.com.tr/pazar/zayiflama-caylari-organlari-bitiriyor/haber-417595 Erişim tarihi: 25. 07. 2018.
- Yılmaz, T. T., (2013), “Bedene Yönelik Terapiler ve Mekâna Yansımaları: Kamp Olarak Zayıflama Merkezleri”, Akademik Bakış Dergisi, s.37, 1-13.
- Zengin N. “Yeni Bir Erdeme Dönüşen Sağlığa Karşı” Radikal Bir Sağlık Eleştirisi, J Biotechnol and Strategic Health Res. 2017;1(3):98-103.
- Zola, K. I., (1972), Medicine As An Institution Of Social Control, The Sociological Review ,Vol 20, Issue 4, Pp. 487 – 504.
- Zayıflama İlaçları Önce Zayıflatıp Sonra Öldürüyor, http://www.yenicaggazetesi.com.tr/zayiflama-ilaclari-once-zayiflatip-sonra-olduruyor-116216h.htm, Erişim Tarihi: 25. 07.2018.
- Ölümüne Diyet, https://www.takvim.com.tr/guncel/2015/07/20/olumune-diyet, Erişim Tarihi: 25.07. 2018.
- Mide küçültme ameliyatı sonu oldu: http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/1192625/Mide_kucultme_ameliyati_sonu_oldu.html , Erişim Tarihi: 23.02.2019.
- Yayın Aralığı: Yıllık
- Başlangıç: 2014
- Yayıncı: Gaziantep Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
TÜRKİYE’DE LOJİSTİK ÜZERİNE YAPILMIŞ LİSANSÜSTÜ TEZLERİN BİBLİYOMETRİK ANALİZİ
SAĞLIKLI YAŞAM SENDROMUNA DAİR KAVRAMSAL BİR İNCELEME
ULUS-DEVLET DÜŞÜNCESİ VE ÇOKKÜLTÜRLÜLÜK
İbrahim Halil MENEK, Emel TOPÇU
İŞLETME YÖNETİCİLERİNİN TİCARET HUKUKU FARKINDALIKLARINA İLİŞKİN BİR ARAŞTIRMA