Talihsiz Bir Türkü: “Yaban Gülü müsün Sarp Kayalarda”

Bu çalışmada, TRT Türk Halk Müziği Repertuvarında (No. 4095) kayıtlı “Yaban Gülü Müsün Sarp Kayalarda” adlı türkü üzerinde durulmuştur. Âşık Davut Sulari’ye ait olduğu bilinen bu türkü, arşiv kayıtlarındaki mevcut metniyle birçok TRT sanatçısı ve diğer sanatçılar tarafından icra edilmiş ve bu hâliyle yaygınlık kazanmıştır. Ancak türkünün arşiv kayıtlarındaki metninde, bağlam ve anlamı tamamen değiştiren bazı boşluk ve tutarsızlıklar tespit edilmiştir. Bunları gidermek üzere hazırlanan bu çalışmada, öncelikle türkünün mevcut metniyle ilgili bilgiler karşılaştırmalı olarak ortaya konmuş, ardından türkünün metniyle ilgili bulgular ve tartışmaya yer verilmiştir. Bu amaçla da önce türkünün, Âşık Davut Sulari’nin ses kayıtlarına dayalı asıl metni belirlenip bazı yazılı kaynaklardaki örnekleriyle karşılaştırılmış, ardından da âşığın yaşam öyküsüne dair bazı ayrıntıları içeren sekiz maddelik bir veri seti oluşturulmuştur. Böylece ortaya çıkan metin, oluşturulan veri setinin de ışığında nitel içerik çözümlemesi ve söylem çözümlemesi yöntemleri esas alınarak çözümlenmeye çalışılmıştır. Diğer taraftan türkünün bestesinin, Âşık Mahzuni Şerif tarafından Çankaya adlı türküsünde kendi bestesi olarak kullanıldığı da tespit edilmiştir. Tüm bunlar, çalışmanın başlığında da ifade edildiği üzere söz konusu türkünün “talihsiz bir türkü” şeklinde nitelendirilmesine neden olmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Aşık Davut Sulari, türkü, TRT repertuvarı, içerik analizi, söylem analizi

An Unfortunate Turkish Folk Song: “Are you a Wild Rose in the Rock Faces”

This study aims to examine the folk song titled “Yaban Gülü Müsün Sarp Kayalarda” recorded in the TRT (Turkish Radio and Television Corporation) Turkish Folk Music Repertoire (No. 4095). This folk song, which was originally written and composed by Ashik Davut Sulari, has been performed by many TRT artists and others using the text in the archive records and has become widespread as such. However, some gaps and inconsistencies have been identified in the archival text of the folk song, which completely change the context and meaning. To rectify these gaps, texts of the folk song were examined comparatively. First, the original text of the folk song was determined based on Ashik Davut Sulari’s recordings and then compared with examples in the written sources. Next, an eight-item data set containing details about his life story was created. The resulting text was analyzed using qualitative content and discourse analysis methods. Moreover, it was also determined that the composition of the folk song titled “Çankaya” was copied by Ashik Mahzuni Şerif who claimed it as his own. All these factors, as stated in the title of the study, have led the aforementioned folk song to be described as an “unfortunate song”.

Keywords:

Ashik Davut Sulari, Turkish folk song, TRT repertoire, content analysis, discourse analysis,

PDF

___

Acun, F. (2016). Milli mücadele dönemi türküleri üzerine örnek bir çalışma. folklor/edebiyat, XXII (87), 85-114.
Akış, S. (2019). Âşık Davut Sularî’nin bazı eserlerinin güfte ve motif analizi. Müzik kültürüne dair çeşitli görüşler-II (H. Yücel- S. T. Oter. Ed.) Eğitim, 109-117.
Akkiraz, S. (2008). İnsana muhabbet duyalı (Müzik albümü/CD) Akkiraz Müzik.
Aktaş, Ş. (2009). Edebî metin ve özellikleri. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 39, 187- 200.
Anakotta, E. (2017). Ideology about post-Indonesia human according to novel Burung-burung Manyar (critical discourse analysis on Y. B. Mangunwijaya work). The 3rd international Indonesian forum for Asian studies / borderless communities & nations with borders / challenges of globalisation - proceeding book. Gedung Lengkung UII: Yogyakarta, pp. 651-662.
Arvas, A. (2009). Âşıklar çay evi: Günümüzde Van yöresi âşıklık geleneğini sürdüren bir kahvehane ve bu mekânda kaydedilmiş bir fasıl. folklor/edebiyat, XV (59), 197-209.
Arvas, A. (2015). Gezgin bir ‘Alevî dedesi’: Âşık Davut Sularî. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 75, 199-209.
Aytaş, G. (2013). Şahin motifli türkülere epistomolojik bir yaklaşım. Akademik Kaynak, 1 (2), 65-75.
Ayva, A. (2006). Konya âşıklık geleneğinde mahlas alma. Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Edebiyat Dergisi, 16, 23-33.
Bailey, K. D. (1994). Methods of social research. The Free Press.
Barker, C. and Galasinski, D. (2001). Culturel studies and discourse analysis. SAGE.
Bektaş, H. (2021). Dört şiir dört farklı Sularî. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, XIV (33), 94-106.
Coşkun, T. (2012). Âşık Davut Sulari’nin âşıklık geleneğindeki önemi ve TRT repertuvarı dışındaki 11 eserinin müzikal analizi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çevik, M. (2015). Narmanlı Âşık Hulusî/Yaşamı-sanatı-şiirleri. Ürün.
Dinç, M. (2020). Türkülerin başına gelenler: Politik-ideolojik sebeplerle değiştirilen türküler üzerine. folklor/edebiyat, 26 (3), 483-508.
Dönmez, B. M. (2010). Törensel (cem) ve dünyasal Türk halk müziği performansı içinde âşıklık geleneğinin konumu. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, Mayıs, XXXIV (1), 33-37.
Durbilmez, B. (2008). Âşık edebiyatı araştırmaları-Taşpınarlı halk şairleri. Ürün.
Duygulu, M. (2000). Âşık Davut Sularî. FRS.
Eroğlu, M. (2021). Musa Eroğlu ile Davut Sulari-Mahzuni Şerif ilişkisi hakkında özel görüşme. 02.08.2021, Ankara.
Fairclough, N. (1995). Critical discourse analysis: The critical study of language. Longman.
Gökalp, M. (1953). Tercanlı Âşık Davut Sularî. Türk Folklor Araştırmaları, II (45), 713-714.
Gökalp, M. (1996). Davut Sulâri’yi unutmadık. folklor/edebiyat, (8), 138-141.
Halıcı, F. (1992). Âşıklık geleneği ve günümüz halk şairleri-Güldeste. Atatürk Kültür, Dil ve TarihYüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi.
Irmak, Y. (2013). Folklorun beş işlevine göre Âşık Mahzuni Şerif’in şiirleri [Yayımlanmamış doktora tezi]. Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Irmak, Y. (2014). Âşık Mahzuni Şerif’in şiirlerinde milli birlik ve beraberlik işlevi. Studies of the Ottoman Domain, IV (7), 37-58.
İnal, M. A. (1996). Haberi okumak. Temuçin.
İvgin, H. (1985). Âşık Davut Sulari. Türk Folkloru Araştırmaları, 1985/2, 138.
Jupp V. (2006). The sage dictionary of social research methods. SAGE.
Kaya, D. (2015). Davut Sularî’nin edebî kişiliği. Hasan Nedim Şahhüseyinoğlu’na armağan. Ürün, 207-214.
Kurtoğlu, O. (2006). Divan şiirinde mahlas değiştiren ve birden fazla mahlas kullanan şairler. bilig, 38, 71-91.
Mahzuni Şerif. (1995). Dolunaya tül düştü. Ürün.
Marshall, G. (2003). Sosyoloji sözlüğü (O. Akınhay-D. Kömürcü, Çev.) Bilim ve Sanat.
Mayring, P. (2000). Nitel sosyal araştırmaya giriş (A. Gümüş-M. S. Durgun, Çev.) Baki.
Moran, B. (2002). Edebiyat kuramları ve eleştiri. İletişim.
Nasrattınoğlu, İ. Ü. (1987, 5-7 Kasım). Âşıklık geleneğinin bütün geleneklerini yerine getirebilen Fırat havzalı Âşık Davut Sularî. Fırat Havzası II. Folklor ve Etnografya Sempozyumu bildiri kitabı (1989). Fırat Üniversitesi, 207-223.
Orhan, C. (t.y.). İlmek. (Müzik albümü/CD) Özdemir Plak.
Özdemir, E. (2020). Âşıklık geleneği, âşık müziği ve Alevilik. Uluslararası Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, III (4), 194-215.
Punch, K. F. (2005). Sosyal araştırmalara giriş-Nicel ve nitel yaklaşımlar (D. Bayrak-H. B. Arslan- Z. Akyüz, Çev.) Siyasal.
Sularî, D. (1988). Üç telli turnam. (müzik albümü/kaset) Harika Kasetçilik.
Sularî, D. (1999). Bugün bayram günü derler (Müzik albümü/CD) Kalan Müzik.
Tekin, İ. (2011). Son gezgin âşık Davut Sulari ve müziği. SAÜ Fen Edebiyat Dergisi, XIII (2), 141-162.
Tekin, İ. (2013). Âşık Davut Sulari’nin sanatı ve eserlerinin müzikal analizi [Yayımlanmamış yükseklisans tezi]. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Yağız, S. (1999). İşte bizim Mahzuni. Hasat.
Yalsızuçanlar, S. (2018). Efendiler bağı/Davut Sulari-Yaşamı/Şiirleri. Mevsimler Kitap.
Yıldırım, A. (2016). Türkü sözlerindeki problemlere dair. folklor/edebiyat, XXII (85), 65-78.
Yılmaz, G. (2006). Davut Sularî ve ozanlık geleneği içindeki yeri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Elektronik kaynaklar: URL-1: https://www.repertukul.com/ETIR-SACIR-GUL-CICEK-Arzu-Gizim-3482 (Erişim tarihi: 05.07.2021)
URL-2: https://www.repertukul.com/SU-KAVAK-MESE-KAVAK-2830 (Erişim tarihi: 05.07.2021)
URL-3: http://www.turkuvesozleri.com/yaban-gulu-musun-sarp-gayalarda/ (Erişim tarihi: 05.07.2021)
URL-4: http://www.turkuler.com/sozler/turku_yaban_gulu_musun_sarp_gayalarda.html (Erişim tarihi: 05.07.2021)
URL-5: https://www.turkusozleri.com/yaban-gulu-musun-sarp-kayalarda/ (Erişim tarihi: 05.07.2021)
URL-6: https://www.repertukul.com/YABAN-GULU-MUSUN-SARP-KAYALARDA-4095 (Erişim tarihi: 20.10.2021)
URL-7: https://www.trtdinle.com/playlist/asiklar-2196091?id=1515349 (Erişim tarihi: 26.08.2021)
URL-8: https://www.trtdinle.com/playlist/divane-asik-gibi-1996310?id=1510877 (Erişim tarihi: 26.08.2021)
URL-9: https://www.trtdinle.com/playlist/gitme-durnam-gitme-2011225?id=1589462 (Erişim tarihi: 26.08.2021)
URL-10: https://www.youtube.com/watch?v=TIpqcyfm3aY (Erişim tarihi: 26.08.2021)
URL-11: https://www.youtube.com/watch?v=azLCuWsslj8 (Erişim tarihi: 26.08.2021)
URL-12: https://www.youtube.com/watch?v=q9nw2diVgwU (Erişim tarihi: 07.09.2021)
URL-13: https://www.youtube.com/watch?v=4qoMqH821fc&t=110s (Erişim tarihi: 10.10.2021)
URL-14: https://www.mesam.org.tr/eser-arama/search (Erişim tarihi: 10.10.2021)