Okul Öncesi Eğitim Kurumlarindaki Öğretmenlerin Psikolojik Sermaye Ve Okul Kültürü Özellikleri Arasindaki İlişkinin İncelenmesi
Psikolojik sermaye, psikolojik bir kaynak, insan ve sosyal sermayenin bir öğesi,bireysel düzeyde performansı ve gelişimi özendiren, ayrıca örgütsel düzeyde verimlilik artışı ve yatırım getirisi sağlıyarak örgütlere rekabet avantajı kazandıran bir kaldıraç güç olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu nedenle kamu, özel sektör ya da sivil toplumkuruluşlarında örgütsel yapılanma açısından elde edilerek yönetilmesi gereken önemli bir güç niteliğindedir. Örgütlerin psikolojik sermayelerini ölçmesi sonunda elde edilebilecek bilgiler yönetim tarafından alınan çeşitli kararlara fayda sağlamakta ayrıca kişisel ve örgütsel verimlilik ve performans artışını sağlayan bir gücün ise yönetilebilmesine olanak tanımaktadır. İşletmelerin amaçlarına ulaşıp başarılı sonuçların alınabilmesi için sadece çalışanların yetenekleri yeterli olmamakta başka unsurların da bir araya gelerek bir bütün oluşturması gerekmektedir. İç ve dış çevrede bir işletmenin algılanabilen bir tarzı ve karakteri olmalıdır. Her örgüt farklı bir kimliğe sahip olmalıdırki bu özel kimlik örgüt kültürü olarak adlandırılmaktadır. Bu araştırmanın temel amacı okul öncesi kurumlarda çalışan öğretmenlerin psikolojik sermaye ve okul kültürü algıları arasındaki ilişkileri ortaya koyarak, demografik faktörlere göre psikolojik sermaye ve okul kültürü algılarının farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemektir. Evren olarak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC)’nde bulunan Okul öncesi eğitim kurumları seçilmiştir. Anket 2018 yılında Lefkoşa ve Gazimağusa şehirlerinde bulunan okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlere uygulanmıştır. Araştırmada kullanılan anketin birinci bölümünde katılımcıların demografik özellikleri, ikinci bölümünde okul kültürü ölçeği, üçüncü bölümünde ise psikolojik sermaye ölçeği yer almıştır. Araştırma sonunda ortaya çıkan veriler SPSS 22.0 paket programı ile analiz edilmiştir. Katılımcıların okul kültürü ve psikolojik sermaye ölçeklerinin alt boyutlarından aldığı toplam puanlara denk gelen ortalama, en küçük ve en büyük değerler, standard sapma gibi tanımlayıcı istatistikler Skewness Kurtosis testi ile analiz edilmiştir. Ayrıca Okul Kültürü Ölçeği ile Psikolojik Sermaye Ölçeklerinin alt boyutlarının demografik özellikler ile aralarındaki farkın belirlenmesi için t testi analizi, araştırmada kullanılan iki ölçeğin ve alt boyutlarının birbirleri ile olan korelasyonlarının belirlenmesinde Pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. Yapılan korelasyon analizleri sonucunda okul öncesi öğretmenlerin okul kültürü algıları ve psikolojik sermaye düzeyleri arasında negative, düşük düzeyde anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Araştırma sonucunda var olan sonuçların bu alanla ilgili literature ve daha sonra yapılacak olan çalışmalara ayrıca konunun gelişimine katkı sağlayacağı değerlendirilmektedir.
___
- Aslan, M., Özer,N. ve Bakır, A.A. (2009). Administrators’ and teachers’ views on school culture: A
qualitative study. Elementary Education Online, 8(1), 268-281.
- Avey, J.B., Luthans, F., & Mhatre, K. H. (2008). A call for longitudinal research in positive
organizational behavior. Journal Of Organizational Behavior, 29(5), 705-711.
- Ayık, A. ve Ada, Ş. (2009). İlköğretim okullarında oluşturulan okul kültürü ile okulların etkililiği
arasındaki ilişki. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2):429 -446
- Balcı, A. (2002). Etkili okul ve okul geliştirme: Kuram Uygulama ve Araştırma. Ankara: Pegem A
Yayıncılık.
- Balcı, A. (2004). Türkiye’de eğitim yöneticisi ve eğitimin müfettişi yetiştirme uygulamaları: Sorunlar
ve öneriler. Çağdaş Eğitim Dergisi. 29, 307.
- Bean, L.,ve Martinez, B. C. (2015). Sunday School teacher, culture warrior: The politics of layleaders
in three religious traditions. Social Science Quarterly, 96 (1), 133-147.
- Carver, C. S., Smith, R. G., Antoni, M. H., Petronis, V. M., Weiss, S., & Derhagopian, R. P. (2005).
Optimistic personality and psychosocial well-being during treatment predict psychosocial wellbeing among long-term survivors of breast cancer. Health Psychology, 24 (5), 508–516.
- Çelik, V. (2009). Sınıf yönetimi. 5. Baskı, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Çetin, F. & Basım, H.N. (2012). Örgütsel Psikolojik Sermaye: Bir Ölçek Uyarlama Çalışması. Amme
İdaresi Dergisi. 45(1), 121-137.
- Çetin, F., Hazır, K ve Basım H.N. (2013). Destekleyici örgüt kültürü ile örgütsel psikolojik sermaye
etkileşimi: Kontrol odağının aracılık rolü. H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 31 (1), 13.
- Deal, T. E. ve Peterson, K. D. (1999). Shaping school culture: The heart of leadership. Jossey-Bass
Inc., Publishers, 350 Sansome Street, San Francisco, CA 94104.
- Demir, N. ( 2007). Örgüt kültürü ve iş tatmini. İstanbul: Türkmen Kitapevi.
- Demirkol, A. Y. ve Savaş, A. C.(2012). Okul müdürlerinin örgüt kültürü algılarının incelenmesi.
Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25.
- Doğan, B. (2007). Örgüt kültürü. İstanbul: Beta Basım.
- Fullan, M.(2001). Leading in a culture of change. San Francisco: Jossey-Bass Publishers.
- Görmen, M. (2012). Örgüt kültürünün örgütsel sinizm tutumları üzerine etkisi ve bir uygulama,
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
- Güçlü, N. (2003). Örgüt kültürü. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23 (2), 61-85.
- Gümüşeli, A. İ.(2006). Okul kültürü ve liderlik. Artı Eğitim Dergisi, 8, 14.
- Keyes, C. L. M. (2007). Promoting and protecting mental health as flourishing: A complementary
Strategy for improving national mental health. American Psychologist, 62 (2), 95–108.
- Klassen, R. M., Chong, W.H., Huan, V.S., Wong,I., Kates, A., ve Hannok, W. (2008). Motivation
beliefs of secondary school teachers in Canada and Singapore: A mixed methods study.
Teaching and Teacher Education, 24, 1919–1934.
- Klassen, R. M., ve Chiu, M. M. (2010). Effects on teachers’ self-efficacy and job satisfaction: Teacher
gender, years of experience, and job stress. Journal of Educational Psychology, 102 (3), 741–
- Korkut, F. (2010). Hemşirelerin örgüt kültürü algılarının iş tatminine etkisi üzerine istanbul ilinde bir
alan çalışması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü, İstanbul.
- Kutanis, R.O., & Oruc, E. (2014). A theoretical investigation on positive organizational behavior and
positive psychological capital. The Journal of Happiness & Well-Being, 2 (2), 145-159
- Luthans, F. & Avolio, B.J. (2009). The point of positive organizational behavior. Journal of
Organizatonal Behavior, 30. 291-307.
- Luthans, F. & Youssef, C.M. (2004). Human, social and now positive psychological capital
management. Organizational Dynamics, 33, 143-160.
- Luthans, F., Avolio, B. J., Walumbwa, F. O. & Li,W. (2005). The Psychological Capital of
Chinese Workers: Exploring the Relationship with Performance. Management and
Organization Review, 1 (2), 249-271
- Luthans, F, Avolio, B. J., Avey, J. B. & Norman, S. M. (2007a). Positive Psychological
Capital: Measurement and Relationship with Performance and Satisfaction. Personnel
Psychology, 60, 541-572.
- Luthans, F. &Youssef, C. M. (2007). Emerging positive organizational behavior. Journal of
Management, 33 (3), 321-349.
- Luthans, F. (2002). Positive organizational behavior: Developing and managing psychological
strengths. The Academy of Management Executive, 18, 57-72.
- Luthans, F., Avolio, B. J., Avey, J. B. & Norman, S. M. (2007). Positive psychological capital
measurement and relationship with performance and satisfaction, Personnel Psychology, 60,
541-572.
- Luthans, F., Youssef C. M. & Avolio B. J. (2007). Psychological Capital, New York: Oxford
University Press.
- Luthans, F.,Youssef, C. M., & Avolio, B. J. (2006). Psychological capital: Developing the human
competitive edge. Oxford University Press.
- Meier, L. L.,Semmer, N. K., Elfering, A., ve Jacobshagen, N. (2008). The double meaning of control:
Three-way interactions between internal resources, job control, and stressors at work. Journal of
Occupational Health Psychology, 13 (3), 244–258.
- Owen, S. ve Cole, K. (2012). Building psychological capital at work. Acorn Training and Consulting,
one day workshop.
- Parmaksız, İ. (2011). Öğretmen adaylarının benlik saygısı düzeylerine göre iyimserlik ve stresle
başaçıkma tutumlarının incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi,
Konya.
- Rahmisyari (2015). Effect of leadership styles, organizational culture, and employees development on
performance (Studies in PT. PG. Gorontalo of Tolangohula Unit). International Journal of
Business and Management Invention, 4(1), 2319-8028.
- Ryan, R. M., ve Deci, E. L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic
motivation, social development, andwell-being. American Psychologist, 55, 68-78.
- Şahin,S. (2011). Öğretimsel liderlik ve okul kültürü arasındaki ilişki (İzmir ili örneği), Kuram ve
Uygulamada Eğitim Bilimleri,11(4) , 1909-1928.
- Shahzad, F., Luqman, R. A., Khan, A. R., ve Shabbir, L. (2012). Impact of organizationalculture on
organizational performance: An overview. Inter Disciplinary Journal of Contemporary
Research İn Business, 3(9), 975-985.
- Şimşek, Y. (2003). Okul müdürlerinin iletişim becerileri ile okul kültürü arasındaki ilişki Eskişehir ili
örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri
Enstitüsü.
- Şişman, M. (2007). Örgütler ve Kültürler. 2.Baskı. Ankara: Pegem A.
- Şişman, M. ve Turan S. (2004). Bazı örgütsel değişkenler açısından çalışanların iş doyumu ve sosyalduygusal yalnızlık düzeyleri MEB Şube Müdür adayları üzerinde bir araştırma. Osmangazi
Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 117-128.
- Snyder, C.R. (2000). Handbook of Hope. San Diego: Academic Press.
- Taymaz, H. (2003). School Management. Ankara: Pegem Press.
- Walumbwa, F.O., Luthans, F., Avey, J.B. ve Oke, A. (2011). Authentically leading groups: The
mediating role of positivity and trust. Journal of Organizational Behavior, 32, 4–24.
- Yaşin T. (2016). Kişilik özellikleri ve psikolojik sermayenin psikolojik iyi oluş, akış deneyimi, iş
tatmini ve çalışan performansına etkileri. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Başkent Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.