Muhadderât ve Etfâle Mahsus Bir Osmanlı Dergisi: Âyîne

19. yüzyılda Osmanlı Devleti’ni modernleştirmek için yapılan yenilikler özellikleOsmanlı kadınının hayatında önemli gelişmeleri de beraberinde getirmiştir.Dönemin aydınları yazılarında Osmanlı’nın geri kalmışlığına çözüm yoluolarak eğitimli bir nesil yetiştirmeyi tartışmaktaydı. Genel kabul gören görüş;aile kurumunun temeli olan ve çocuk yetiştiren kadının, eğitimli ve kültürlüolmasının topluma fayda sağlayacağıydı. Bu fikirden hareketle 1860’larınsonlarından itibaren kadınlara ve çocuklara yönelik müstakil gazeteler yayımlanmayabaşladı. 1875’te yayımlanmaya başlayan Âyîne hem kadınlara hemde çocuklara yönelik bir dergi olması açısından ayrı bir yere sahiptir. Dergininhedef kitlesi Müslüman kadınlar ve çocuklar olmasından dolayı yayımlananyazılarda kadının eğitimi, vazifeleri, aile ilişkileri, çocuk terbiyesi ve çocukeğitimine yer verilmiştir.Bu çalışmada Âyîne’de yer alan yazılar içeriklerinegöre sınıflandırılarak dönemin kadın algısı ve toplumda kadının konumu, çocukterbiyesi, çocuklara kazandırılmak istenen ahlâki değerler ve bu amaçla izlenilen yöntemler incelenmiştir. Ayrıca Avrupa’nın etkisiyle toplumda özelliklekadınların hayatında görülen değişim ve gündelik hayata dair bilgileredergide yayımlanan yazılar ve okuyucu mektupları ışığında yer verilmiştir.

___

  • Akyüz, Y. (1989) Türk eğitim tarihi (başlangıçtan 1988’e). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri.
  • Akyüz, Y. (1994) Tanzimat döneminde eğitim biliminde ve öğretim yöntemlerinde gelişmeler.
  • Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu içinde (s.501-514). Ankara: TTK.
  • Barkan, Ö. L. (1999) Türk toprak hukuku tarihinde Tanzimat ve 1274 (1858) tarihli arazi kanunnamesi. Tanzimat 1 içinde (s.321-421). İstanbul: M.E.B.
  • Çakır, S. (1996) Osmanlı kadın hareketi. İstanbul: Metis.
  • Kurnaz, Ş. (1991) Cumhuriyet öncesinde Türk kadını (1839-1923). Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı.
  • Okay, C. (2006) Eski harfli çocuk dergileri. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 7: 511- 518.
  • Turan, Ş. (1991) Tanzimat devrinde evlenme meselesi. Aile Yazıları 4 içinde (s.66-68). Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı.
  • Van Os, N.A.N.M. (2003). Osmanlı Müslümanlarında feminizm. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce 1 içinde (s. 335-347). İstanbul: İletişim.