KÜLTÜR ENDÜSTRİSİNE ÖRNEK OLARAK ISPARTA/YALVAÇ EKMEK KÜLTÜRÜ VE DÜNDEN BUGÜNE MAHALLE FIRINCILIĞI

Anadolu’nun her yöresinin kendine özgü ekmek çeşitleri ve bu ekmeklerin yapıldığıçeşitli fırınlar vardır. Coğrafi şartların etkisiyle de çeşitliliğini gördüğümüz ekmek ve fırınlarsomut ve soyut yerel kültürel özellikler taşımaktadır. Anadolu sahasının Türk kültürününfarklı yüzlerinden birisi olan Isparta’nın Yalvaç ilçesinde kendine özgü diyebileceğimiz birekmek çeşidi ve mahalle fırınları vardır. Bu fırınlar, geleneksel süreklilik içerisinde geçmiştengünümüze üretiminde değişim göstererek günümüz kültür endüstrisine katkı sağlamaktadır.Farklılık, yaratıcılık ve özgünlük temelinde şekillenen birçok yöresel hizmetlerve faaliyetler ekonomik bir etkinlik aracı olarak değerlendirilerek kültür enstitülerinioluşturmaktadır. Bu durumda Yalvaç mahalle fırınları, kültür ve ekonomi arasındaki ilişkikapsamında düşünüldüğünde günümüz yerel ekonomik değerlerin kültürel taşıyıcılıkgörevini üstlenmiştir.Yalvaç mahalle fırınları geçmişten günümüze üretiminde yaşadığı değişimle günümüztüketim kültürünün mantığıyla örtüşmektedir. Şöyle ki; geçmişte mahalle fırınlarındakadınlar, her hafta haftanın belli bir günü ekmek hamurunu kendilerinin yoğurup, pişirdiklerisosyo-kültürel bir fırın alanı yaratmaktaydılar. Ancak; günümüzde mahalle fırınları olarakdeğil “Geleneksel Yalvaç Ekmeği” satın alma hevesinin canlı tutulması olgusu ile gerçekteüretim ve tüketim çarkının işler tutulmasına ve kâr döngüsünün gerekliliği ilkesi üzerinefolklor / edebiyat207kurulu olduğu bir “fırın işletmeciliği” sistemine dönüşmüştür. Bu durumda günümüz Yalvaçhalkı kültürel bağlamda mahalle fırınlarında ekmek yapmayı bırakarak, sadece tüketentoplum özelliklerini gösteren geleneksel çerçevede kendisine yeni ihtiyaçlar yaratmış vekültürel endüstri alanının gerçekleştirilmesine hizmet etmektedir.

___

  • Adorna, Theodor W., (2013), Kültür Endüstrisi Kültür Yönetimi, İletişim Yayınları, İstanbul.
  • Baykara, Tuncer, (2009), Türk Kültür Tarihine Bakışlar, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara.
  • Çelik, Ş. Abdurrahman (2011) Kültür Endüstrisi, Üç Yanlış Bir Doğru, Literatür Yayınları : 627, İstanbul.
  • Ekici, Metin, (2004), Halk Edebiyatı El Kitabı (III. Araştırma Yöntemleri) (Editör: M. Öcal Oğuz), Grafiker Yayınları, Ankara.
  • Erataş, Filiz, Alptekin, Volkan, Uysal, (2013) “Doğan, Türkiye’de Kültür Ekonomisinin Gelişimine Yerel Bir Bakış”, Muş Alparslan Üni̇versi̇tesi̇ Sosyal Bi̇li̇mler Dergisi, Cilt:1 Sayı:2, Aralık.
  • Göde, Halil Altay, (2010) Yalvaç Masalları, Fakülte Yayınevi, Isparta.
  • Kadıoğlu, Nihal, (2013) Türk Mutfak Kültürü, http://turkoloji.cu.edu.tr (Erişim Tarihi: 21.02.2013)
  • Kadıoğlu, Nihal, (1997) “Türk Mutfağının Akdeniz Mutfak Kültürünün Genel Özellikleri Yönünden Değerlendirilmesinin Önemi”, V. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi Maddi Kültür Seksiyon Bildirileri, Ankara.
  • Köstüklü, Nuri, (2010) Yalvaç Tarihi Üzerine Araştırmalar, Yalvaç Belediyesi Kültür Yayınları, Ankara.
  • Oguz, M.Öcal, (2009), Somut Olmayan Kültürel Miras Nedir?, Geleneksel Yayıncılık, Ankara
  • Özdemir, Nebi, (2012), Kültür Ekonomisi ve Yönetimi, Hacettepe Yayıncılık, Ankara.
  • Sennett, Richard, (2009), (Çeviren: Melih Pekdemir). Zanatkâr, Ayrıntı Yayınları, İstanbul