DOĞUMUNUN 100. YILI İÇİN SAMİM KOCAGÖZ’ÜN ROMANINDA YÖRÜKLER

Bu çalışmada, Samim Kocagöz’ün kişisel ve orijinal üslup döneminin romanlarındanBir Karış Toprak, yapısalcı bir yaklaşımla metin merkezli olarak çözümlenmektedir. BirKarış Toprak, Tahtacı ve dağ Yörükleri adlarıyla da bilinen Türkmenlerin romanıdır.Yörüklerin kendi istekleri ile yerleşik hayata geçmeleri, topraklanmaları konusu elealınır. Eserde, Yörüklerin özellikleri, gelenek ve görenekleri masal, destan havasında,canlı, değişik bir anlatımla sergilenir. Göçebe kültür ve töreleri ile yerleşik düzen arasındakifarklılık, hâkim bakış açısı ve yazar anlatıcı tekniği ile sergilenir. Eserde, insantabiatve insan- insan çatışması söz konusudur. Olay zamanı, 1894’lü yıllara denk düşer.On bir aylık bir süreyi konu alan eserde, II. Abdülhamit dönemi, yani Cumhuriyet öncesianlatılır. Olay ile zaman arasında derin bir münasebet vardır. Göçebe kültür, atasözlerinden deyimlere, ikilemelerden halk söyleyişlerine uzanan destansı bir anlatım tarzıile yerleşik hayat ise durgunluk ve çaresizlik yüklü yalın bir dille verilir. Bu da dağlaradönerken Söke ovasına “Yörük Tımarı” adını armağan eden Yörüklerin yerleşik hayatageçişte yaşadığı bocalama ve durgunluğu hissettirmesi bakımından önemlidir.

___

  • ANDAÇ, F. (1989). “Öyküden Romana Samim Kocagöz”, Varlık, 982: 16.
  • ÇIBLAK COŞKUN, N. (2013). Tahtacılar ve Tahtacı Ocaklarına Bağlı Oymakların Yerleşim Alanları”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 68: 33- 54.
  • KAKINÇ, T. D. (1971). Masalla Gerçek Arası, Milliyet, 28 Temmuz.
  • KAPLAN, R. (1988). Cumhuriyet Dönemi Türk Romanında Köy, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
  • KOCAGÖZ, S. (1957). Romanda, Hikâyede Konuşma”, Yeni Ufuklar, 60 (5): 929.
  • KOCAGÖZ, S. (1964). Bir Karış Toprak, İstanbul: Ataç Kitabevi Yayınları.
  • KOCAGÖZ, S. (1970). Bir Çift Öküz, İstanbul: Ararat Yayınevi.
  • KOCAGÖZ, S. (1989). Bu da Geçti Yahu, İstanbul: Düşün Yayınevi.
  • KÖSEMİHAL, N. Ş. (1964). Samim Kocagöz’ün Yeni Romanı, Yeni İnsan, 12.
  • KURDAKUL, Ş. (1982). Samim Kocagöz ile Konuşma, Yazko- Edebiyat, 26: 123-124.
  • ÖNERTOY, O. (1984). Cumhuriyetin 60. Yılına Armağan. Cumhuriyet Dönemi Türk Roman ve Öyküsü, Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • TAŞ, S. (2013). Samim Kocagöz. Yazar- Eser- Üslûp, Ankara: Gazi Yayınları.
  • TAŞ, S. (1995). Samim Kocagöz’le Yaptığım İlk Görüşme, Eşik, 3 (21- 22): 43- 47.