Musa YETKIN, İbrahim Özgür DEDEOĞLU, Yusuf CALAYIR

24 Ocak 2020 Sivrice Depremi Sonrasında Elazığ İlinde Bulunan Minarelerde Meydana Gelen Hasarların Araştırılması ve Değerlendirilmesi

Minareler uzun ve ince bir mimari görünümde, genellikle betonarme, yığma ve ahşap olarak bazen camiden bağımsız bazen de cami ile bitişik olarak inşa edilen yapılardır. Bu yapılar mimari görünümlerinin beraberinde getirmiş olduğu yapısal etkenler nedeniyle depremler karşısında hasar görebilmekte ve yıkılabilmektedir. Minarelerde meydana gelen bu hasarlar can ve mal kayıplarına sebep olmaktadır. Bu nedenle minarelerin deprem güvenilirliğinin sağlanması elzem bir durumdur. Bu çalışma kapsamında, 24 Ocak 2020 tarihinde merkez üssü Sivrice olarak meydana gelen ve birçok şehirde de hissedilen orta büyüklükteki deprem sonrasında Elazığ ili sınırları içerisindeki minarelerde meydana gelen hasarlar araştırılmıştır. Hasar gören minareler için hasarların oluştuğu kısımlar belirlenmiş ve literatürdeki benzer çalışmalarla birlikte değerlendirilerek yorumlanmıştır. Bu çalışmanın temel amacı, meydana gelen yıkıcı depremlerden dersler çıkararak mevcut hataların sebeplerini ortaya koymak ve daha güvenilir minarelerin inşa edilmesine katkı sağlamaktır.

Anahtar Kelimeler:

Minare, 24 Ocak 2020 Sivrice depremi, hasar

PDF

___

Pekgökgöz, R.K., ve Taş, G. Ayarlı kütle sönümleyicili yüksek minarelerin dinamik analizi, Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 2017; 32(1), s.265-282.
URL-1, http://www.restoraturk.com/index.php/mimarlik/301-osmanlilarda-minare. Erişim: 04.12.2020.
Dehghanian, K. Comparison of scaled real strong motions and Turkish earthquake design spectrum for modern reinforced concrete minarets, M.Sc. Thesis, Istanbul Technical University, 2015.
URL-2, https://tr.pinterest.com/pin/600738037773974308/. Erişim: 04.12.2020.
Köse, F. Arşiv belgelerine göre Edirnekapı Mihrimah Sultan camii tamirleri ve onarımları, Vakıf Restorasyon Yıllığı, 2014; Sayı:9, s.24-32.
Doğangün, A, and Livaoğlu, R. Traditional turkish masonry monumental structures and their earthquake response, International Journal of Architectural Heritage, 2007; 1(3), pp.251-271.
Dogangun, A., Acar, R., Sezen, H., and Livaoglu, R. Investigation of dynamic response of masonry minaret structures, Bulletin of Earthquake Engineering, 2008; 6(3), pp.505-517.
Altunışık A.C. Dynamic response of masonry minarets strengthened with Fiber Reinforced Polymer (FRP) composites, Natural Hazards and Earth System Sciences, 2011; 11(7), pp.2011-2019.
Haciefendioğlu, K., and Birinci, F. Stochastic dynamic response of masonry minarets subjected to random blast and earthquake-induced ground motions, The Structural Design of Tall and Special Buildings, 2011; 20(6), pp.669–678.
Örmecioğlu, H.T., Akan A.E., Beeson S.T., ve Özmen C. Yivli Minare’nin yapısal analizi ve sismik davranışı, Uluslararası Teknolojik Bilimler Dergisi, 2011; 3(3), s.52-61.
Oliveira, C.S., Çaktı, E., Stengel, D., and Branco, M. Minaret behavior under earthquake loading: The case of historical Istanbul, Earthquake Engineering and Structural Dynamics, 2012; 41(1), pp.19-39.
Pekgökgöz, R.K., Gürel, M.A., Mammadov, Z., and Çili, F. Dynamic analysis of vertically post-tensioned masonry minarets, Journal of Earthquake Engineering, 2013; 17(4), pp.560-589.
Uğurlu, M.A., Günaslan, S.E., ve Karaşin, A. Dört Ayaklı Minare’nin modellenmesi ve yapısal analizi, Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mühendislik Dergisi, 2017; 8(2), s.413-422.
Ural, A., ve Çelik, T. Tek şerefeli yığma minarelerin deprem davranışı ve dinamik analizi, Aksaray University Journal of Science and Engineering, 2018; 2(1), s.13-27.
Işık, E., ve Antep, B. Ahlat İlçesinde Yer Alan Tarihi Yığma Minarenin Yapısal Analizi, Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 2018; 7(1), s.46-56.
Hökelekli, E. Yapı-Zemin Etkileşiminin Tarihi Yığma Minarelerin Deprem Davranışına Etkisi, Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mühendislik Dergisi, 2020; 11(2), s.825-838.
Türker, T., ve Yanık,Y. “İlyasbey Camisi’nin yapısal davranışının çevresel titreşim testi ve sonlu eleman yöntemleriyle incelenmesi”, Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 2020; 8(2), s.1431-1453.
URL-3, https://deprem.afad.gov.tr/depremdokumanlari/1825. Erişim: 04.12.2020.
URL-4, http://www.imo.org.tr/resimler/dosya_ekler/c95549114fbc3f5_ek.pdf?tipi=79&turu=X&sube=3. Erişim: 04.12.2020.
URL-5, https://www.elazigsonhaber.com/gundem/elazig-da-yuzlerce-binanin-hasar-durumu-degisti-h64383.html. Erişim: 04.12.2020.
URL-6, https://www.google.com.tr/maps. Erişim: 04.12.2020.
Calp, C. “Tarihi minarelerin dinamik özellikleri ve deprem performansları”, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2018.
Çelik, L.F. “Yivli minarenin depreme karşı dayanıklılığının araştırılması”, Akdeniz Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2019.
Duman, C. “Yüksekliğin ve şerefe sayısının yığma minarelerin dinamik davranışlarına etkisi”, Adıyaman Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2020.
Bilgiç, E.A. “Diyarbakır Hoca Ahmed (Ayni minare) camii restorasyon önerisi”, Dicle Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2020.