İhsan ESEN, Ece Meltem YALÇIN, Deniz ÖKDEMİR

Bir Çocuk Endokrinoloji Ünitesinde Boy Kısalığı olan Çocukların Etiyolojik Dağılımı

Amaç: Bu çalışma ile Elazığ il merkezinde bulunan Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı Çocuk Endokrinoloji polikliniğinde değerlendirilmiş boy kısalığı olan çocukların etiyolojik profillerinin tanımlanması amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Kliniğimizde 01.06.2013 ile 01.06.2017 tarihleri arasında başvuruda boy standart sapma skoru (SDS) ≤-2 olan veya izlemde boyu -2 SDS’in altına düşmüş olan 684’ü (%55,1) erkek 1241 çocuk ile çalışma grubu oluşturuldu. Geriye dönük olarak çocukların klinik bilgileri, antropometrik, radyolojik ve laboratuvar tetkik sonuçları değerlendirildi. Ağır boy kısalığı boyun ≤-3 SDS olması şeklinde tanımlandı. Bulgular: Çalışmaya alınan çocuklarda medyan başvuru yaşının 11,2 yıl (aralık: 0,2–18,0) ve ağır boy kısalığı sıklığının %27,1 olduğu saptandı. Başvuruda çocukların boy SDS ortalaması -2,78±0,75, ağırlık SDS -2,30±1,15 ve vücut kitle indeksi (VKİ) SDS -0,87±1,36 idi. Erkek çocukların başvuru yaşı kızlardan daha yüksek (sırası ile 10,2±4,8 ve 9,6±4,9) (p =0,007) ve 12-18 yaş grubunda erkek çocuk sıklığı daha fazla bulundu (p =0,007). Yetersiz izlem nedeni ile 282 çocuk dışlandıktan sonra geriye kalan 959 kısa boylu çocuğun, 526’sı (%54,8) patolojik, 367’si (%38,3) normalin varyantı (ailevi ve/veya yapısal) ve 66’sı (%6,9) idiyopatik boy kısalığı şeklinde tanımlandı. Malnütrisyon tüm çocuklarda %27,3 ile en sık etiyolojik neden iken endokrin hastalıkların %16,5 ile ikinci sırada yer aldı. Ağır boy kısalığı olan çocuklarda patolojik boy kısalığı sıklığı %91,1 olduğu ve bu grupta endokrin hastalıkların en sık (%39,4) etiyolojik neden olduğu gözlendi. Sonuç: Bu çalışma boy kısalığı olan çocukların yaklaşık üçte birinin normalin varyantı boy kısalığı olabileceği ve patolojik boy kısalığı nedeni olarak özellikle izole malnutrisyon ve endokrin hastalıkların akla gelmesi gerektiğini göstermektedir.

Etiologic Distribution of Children with Short Stature at a Pediatric Endocrinology Unit

Objective: In this study, we aimed to describe etiological profiles of children with short stature in a pediatric endocrinology clinic in Elazig province. Material and Method: One thousand two hundred forty one children (684 boys) who had a height standard deviation score (SDS) of height ≤-2 at admission or follow-up were selected between 01.06.2013 and 01.06.2017. Retrospectively, hospital files of children were evaluated. The short stature was defined as height SDS ≤-3. Results: The median age of the children was 11.2 years (range 0.2-18.0) and the frequency of severe short stature was 27.1%. The mean height SDS of children was -2.78±0.75, weight SDS 2.30±1.15 and body mass index SDS -0.87±1.36. Mean age of boys was higher than girls (10.2±4.8 and 9.6±4.9, respectively, p =0.007), and the frequency of boys was higher in the 12-18 age group (p =0.007). After 282 children were excluded due to inadequate follow-up, in remained 959 short children, 526 (54.8%) were defined as pathological short stature, 367 (38.3%) as normal variants growth (familial and/or structural) and 66 (6,9%) as idiopathic short stature. Malnutrition was the most common etiological cause with 27.3%, while endocrine disorders were second with 16.5%. In children with severe short stature, the prevalence of pathological short stature was 91.1%, and endocrine disorders were the most common etiological cause with 39.4% in this group. Conclusion: This study shows that approximately one-third of children with short stature may have a normal variants growth and especially isolated malnutrition and endocrine diseases should be considered as the cause of pathological short stature.

PDF

___

1. Esen İ, Demirel F, Tepe D, Demir B. Bir çocuk endokrinolojisi ünivertesine başvuran çocukların klinik özellikleri. Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi 2011; 5: 133-8.
2. Şen Y, Bozdağ Ş. Pediatrik endokrinoloji ünitesine başvuran hastaların etiyolojik dağılımı. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2008; 22: 53- 8.
3. Gönç EN, Özön ZA, Alikaşifoğlu A, Kandemir N. Çocuklarda büyümenin değerlendirilmesi ve boy kısalığında tanısal yaklaşım. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2015; 58: 80-5.
4. Neyzi O, Bundak R, Gokcay G et al. Reference values for weight, height, head circumference, and body mass ındex in Turkish children. J Clin Res Pediatr Endocrinol 2015; 7: 280-93.
5. Bundak R, Bas F, Furman A et al. Sitting height and sitting height/height ratio references for Turkish children. Eur J Pediatr 2014; 173: 861-9.
6. Bayley N, Pinneau SR. Tables for predicting adult height from skeletal age: revised for use with the Greulich-Pyle hand standards. J Pediatr 1952; 40: 423-41.
7. de Onis M, Branca F. Childhood stunting: a global perspective. Maternal & child nutrition 2016; 12: 12-26.
8. Türkiye Çocukluk Çağı (İlkokul 2. Sınıf Öğrencileri) Şişmanlık Araştırması Ankara: Sağlık Bakanlığı; 2017.
9. Demirel D, Bideci A, Çamurdan MO, Arga M, Cinaz P. Çocuklarda boy kısalığında etiolojik etmenler. Türk Pediatri Arşivi 2005; 40: 39-43.
10. Ekin Ayhan D. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı genel polikliniklerine boy kısalığı ile başvuran hastaların değerlendirilmesi [Aile Hekimliği Tıpta Uzmanlık Tezi]. Bursa: Uludağ Üniversitesi; 2012.
11. Alaçakır N, Öçal G, Berberoğlu M, Şıklar Z, Bilir P. Endokrin polikliniğine boy kısalığı yakınması ile başvuran kronik sistemik hastalığı olmayan olguların antropometrik ve tanısal özellikleri. Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi 2009; 3: 23-33.
12. Özcan S. Boy kısalığı olan hastalarda özellikler ve etiyolojik dağılım [Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Tıpta Uzmanlık Tezi]. İstanbul: Marmara Üniversitesi 2015.
13. Darcan S, Arslanoglu I, Isguven P et al. Etiological and auxological profile of short stature in pediatric endocrine clinics in the year of 2005: an attempt for a more accurate classification of short stature. Horm Res Paediat 2007; 68: 162.
14. Collett-Solberg PF, Ambler G, Backeljauw PF et al. Diagnosis, genetics, and therapy of short stature in children: A Growth hormone research society ınternational perspective. Horm Res Paediatr 2019; 92: 1-14.
15. Uçkun U, Bas F, Poyrazoglu S, Şükür M, Darendeliler F, Bundak R. Üçüncü basamak bir pediatrik endokrinoloji merkezinde izlenen ağır boy kısalığı olgularının etiyolojik değerlendirmesi. Çocuk Dergisi 2019; 19: 63-76.