MÜZİKTE TÜR KAVRAMI: MÜZİK TÜRLERİ SINIFLANDIRMASINDA YENİ BİR MODEL ÖNERİSİ

İnsanoğlu, yaşam sürecinde karşılaştığı kimi kaosları önce anlamlandırabilmek ve bu kaoslardan kurtulabilmek için bir düzene ihtiyaç duyar. Bu düzen ihtiyacı belirlenen bir ya da birkaç ölçütün yardımıyla giderilir. Bilimsel zeminde kaosun bir düzene dönüştürülmesine yönelik en temel çaba “sınıflandırma”dır. Bir araştırmaya konu olan olgu ya da olgular önce sınıflandırılır; daha sonra diğer olgu ya da olgular ile bir ilişkisellik (relationality) çerçevesinde irdelenir. Müzik, bir fenomen olarak bilimsel bir çerçevede irdelenebilir. Eğer amaç bu ise, müzikte var olan kaosu kozmosa dönüştürebilmek ve müzik fenomenini anlamlandırabilmek için sınıflandırma vazgeçilmez bir zorunluluktur. Müzik gerçekten karmaşık bir fenomendir. Müziksel bir sınıflandırmada müziğin tüm bileşenlerinin ve süreçlerinin dahil edilmesi yerinde olur. Dolayısıyla müzikleri sınıflandırırken, monolojik ve indirmeci bir yaklaşım yerine; sınıflandırmalarda çok ölçütlülük ve ilişkisellik yer almalıdır. Bu makalede müzik sınıflandırmalarına yönelik bu çerçevede yeni bir model önerilmektedir. Bu öneri ile temel amaç, monolojik ve indirgemeci yaklaşımlardan uzak kalınarak -olabildiğince- tutarlı ve nesnel ölçütler üzerinde inşa edilmesine yöneliktir.

Anahtar Kelimeler:

Biçim, form, müzik, sınıflandırma, tür

The Concept of Genre in Music: A New Model Suggestion for the Classification of Music Genres

Mankind needs an order to be able to first understand and to get rid of some of the chaos that he encounters in his life cycle. This need for order is addressed with the help of one or more specified measures. The most fundamental effort to scientifically transform chaos into order is “classification”. A phenomenon or phenomena subject to a research study are classified first; then they are examined within the context of relationality with other phenomenon or phenomena. Music can be examined as a phenomenon in a scientific framework. If this is the goal, classifying is an indispensable necessity to be able to transform the chaos that exists in music into the cosmos and to understand the music phenomenon. Music is a really complicated phenomenon. In a musical classification, it is appropriate to include all the components and processes of music. Therefore, while classifying music, multi-criteria and relationality should take place in classifications instead of a monologic and reductionist approach. In this article, a new model is proposed in this framework for music classifications. With this proposal, the main goal is to build on consistent, objective criteria, as far as possible, while staying away from monologic and reductionist approaches.

Keywords:

Classification, form, genre, music, style,

PDF

___

Akdoğu, Onur (1996). Türk Müziğinde Türler ve Biçimler. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
Arslan, Ahmet (2009). Felsefeye Giriş. Ankara: Adres Yayınları.
Arslan, Hüsamettin (2007). Epistemik Cemaat Bir Bİlim Sosyolojisi Denemesi. İstanbul: Paradigma Yayıncılık. Becker,
S. Howard (2013). Sanat Dünyaları (Çev: Evren Yılmaz). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Berendt, E. Joachim (2003). Caz Kitabı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Bilgin, Nuri (2003). Sosyal Psikoloji Sözlüğü Kavramlar Yaklaşımlar. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
Bulanık, Fikri (2005). Dünyadan Müzikler. İzmir: Kanyılmaz Matbaası.
Canbay, Alaattin (2015). “Türkiye'de Müzik Türleri ve Gelişimleri”. Z. v. Nacakçı içinde, Müzik Kültürü ss. 199- 226. Ankara: Pegem Akademi.
Erol, Ayhan (2009). Müzik Üzerine Düşünmek. İstanbul: Bağlam Yayınları.
Ersoy, İlhan (2017). Üslup Kavramına Analitik Bir Bakış: Türkiye’de Geleneksel Müziklerde Performans Normları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, ss. 302-314.
Hodeir, Andre (1971). Müzikte Türler ve Biçimler. İstanbul: Maarif Basımevi.
Kaemmer, E. John (1993). Music in Human Life Anthropological Perspectives on Music. Austin: University of Texas Press.
Kandemir, Orhan (2012). “Yitik Zamanın İçinde: Caz”. Doğu Batı Sayı 62, ss. 261-268.
Kenny, G. Michael & Smille, Kirsten (2015). Antropolojiye Giriş. (S. Torlak, Çev.) Ankara: Dipnot Yayınları.
Kongar, Emre (2007). Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Gerçeği. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Mardin, Şerif (2033). İdeoloji. İstanbul: İletişim Yayıncılık.
Monaghan, John & Just, Peter (2013). Sosyal ve Kültürel Antropoloji (Çev: Hakan Gür). Ankara: Dost.
Oransay, Gültekin (1976). Müzik Tarihi. Ankara: Yaykur Açık Yükseköğretim Dairesi.
Özbudun, Sibel & Şafak, Balkı & Altuntek, N. Serpil (2007). Antropoloji Kuramlar / Kuramcılar. Ankara: Dipnot Yayınları.
Rice, Timothy (2002). “Etnomüzikolojinin Yeniden Şekillenmesine Doğru”. Folklor Edebiyat, Sayı 31, ss.133-150.
Salcı, Vahid Lütfü (1938). “Bela Bartok'un Konferansları: Gizli Halk Musikisi”. Ülkü, ss. 113-123,
http://www.folkloredebiyat.com/gizlimusiki.html (Erişim Tarihi: 02.10.2017)
Say, Ahmet (2008). Müzik Nedir, Nasıl Bir Sanattır? İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
Say, Ahmet (2010). Müzik Yazıları. Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları.
Sezikli, Ubeydullah (2007). Abdülkadir Meragi ve Camiul-Elhan'ı. İstanbul: MÜSBE Yayınlanmamış Doktora Tezi.
Soykan, Ömer Naci (2012). “Müzik Nedir? Felsefi Bir Araştırma”. Doğu Batı Sayı 62, ss 29-42.
Tanrıkorur, Cinuçen (2005). Osmanlı Dönemi Türk Musikisi. İstanbul: Dergâh Yayınları.
Uçan, Ali (2005). Müzik Eğitimi. Ankara: Evrensel Müzikevi.
Yavaşça, Alâeddin (2002). Türk Mûsıkîsi'nde Kompozisyon ve Beste Biçimleri. İstanbul: Türk Kültürüne Hizmet Vakfı.
Yıldırım, Cemal (2010). Bilim Felsefesi. Ankara: Remzi Kitabevi.
Yöre, Seyit (2012). “Bruno Nettle ile Etnomüzikolojik Değerlendirmeler”. International of Human Sciences, ss. 1189-1205.
Yücel, Haluk (2007). Türkiye'de Din ve Dindışı Müziklerinin Karşılaştırılmalı Araştırması. İstanbul: Yöntem Yayınları.