KÜLTÜREL BELLEK VE MÜZİK

Bu makale, kültürel bellek ve müzik ilişkisini, daha çok müziğin kültürel belleğin oluşum, aktarım ve canlılığının sürdürülmesine yönelik işlevsel yönlerini incelemek suretiyle halk bilimi disiplini çerçevesinde -genel hatları ve temel özellikleri ile- ele almayı amaçlamıştır. Bu doğrultuda kültürel belleğin oluşumunda, aktarımında ve devamlılığının sağlanmasında olmazsa olmaz şartlar olan “kaydetme”, “çağırma” ve “iletme” ya da diğer bir ifadeyle “şiirsel biçim”, “ritüel sunuş” ve “grup katılımı” koşullarının müzik bilimi çerçevesinde kültürel belleğin aktarımına ve devamlılığına ne gibi etki ve katkılarının olduğu irdelenmiştir. Çalışmamızın muhtelif kısımlarında örneklerini verdiğimiz ritüellerdeki toplu ya da bireysel icralarda ve canlandırmalarda; ritüellerin kontrolü bir biçimde yönetiminde; halk dansları ve tiyatro gibi gösteri sanatlarının icrasında ve sunumlarında; kültürel belleğin uzman taşıyıcılarının geleneği usta-çırak ilişkisi çerçevesinde öğretiminde ve bu icracıların dinleyicileriyle iletişimini sağlayarak aktarımlarında; mit, destan, halk hikâyesi, mani, ninni vb. gibi manzum halk edebiyatı metinlerinin ritüel ya da çeşitli icra ortamlarında muhataplarına aktarımında ve daha birçok alanda, müziğin, kültürel belleğin oluşum, aktarım ve devamlılığının sağlanmasında işlev sahibi olmaktan öte, onun yapısal bir parçası olduğu görülmüştür. Bu bakımdan makalenin kültürel belleğin aktarımında ve devamlılığının sağlanmasında müziğin hangi işlevlere sahip olduğunu genel hatları ve özellikleriyle sunma gayesinden öte bir amacı bulunmamaktadır. Nitekim böylesine geniş kapsamlı bir konuda daha derinlemesine yapılacak bir çalışma ya da çalışmalar tek bir makale sınırlılıklarını aşacaktır. Aynı zamanda konuyla ilgili farklı örneklemler üzerinden yapılacak daha sınırlı kapsama sahip çalışmaların müziğin, kültürel belleğin aktarımında üstlendiği işlevlerin daha da detaylandırılmasını sağlayacağı kuşkusuzdur.

Anahtar Kelimeler:

Kültürel Bellek, Müzik, Kültürel Bellek ve Müzik, Halk Bilimi

Cultural Memory and Music

This article aims at discussing the relationship between cultural memory and music in the scope of folklore and music by mainly analysing the functional aspects of music in terms of formation, transmission and maintenance cultural memory’s vitality and the role of cultural memory in building the social identity. In this sense, rather than discussing the subject with a specific sample, the article intends to analyse the subject by taking its basic characteristics into consideration. Within this scope, this article attempts to address the effects and contributions of “recording”, “invitation” and “communication”, or in other words “poetic from”, “ritual offering” and “group participation”, which are essential conditions for the formation, transmission and maintenance of cultural memory’s vitality, the transmission and maintenance of cultural memory in the scope of music. It is seen that music is a structural part of cultural memory_ beyond its function in the formation, transmission and maintenance of continuity of cultural memory_ in collective or individual performances and impersonations for the rituals which we have exemplify in various parts of our article as in conducting rituals, in performances and presentations of arts such as folk dances and theatre, in teaching of the professional holders of cultural memory in the frame of master-apprentice relationship and transmission of their performances by communicating with audience, in transmission of poetical texts of folk literature, such as myth, epic, folk story, mani, lullaby etc., in rituals or different performances and in many more fields. The article does not have any purpose but to present in general the functions of music in the transmission and maintenance of continuity of cultural memory. As a matter of fact, a more in-depth study or studies on such a comprehensive subject will exceed the limitations of a single article. At the same time, it is certain that the studies with a more limited coverage over different examples will provide a wide analysis on the functions of music in the transmission of cultural memory.

Keywords:

Cultural Memory, Music, Cultural Memory and Music, Folklore,

PDF

___

Aiello, R. & Williamon, A. (2002). Memory. The Science And Psychology of Music Performance, Creative Strategies for Teaching and Learning. Edt. R. Parncutt. And G. E. McPherson, New York: Oxford University Press.
Arslan, M. (2014). Sözlü tarih ve kültürel bellek aktarımı bağlamında Denizli yöresi efe anlatıları. Acta Turcica, VI/6, 1-18.
Arslan, M. (2015). Kültürel belleğin uzman taşıyıcıları olarak âşıklar. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 15/1, 1-6.
Assmann, J. (2015). Kültürel bellek eski yüksek kültürlerde yazı hatırlama ve politik kimlik. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Brandellero, A., Cohen, S. & Roberts, L. (2014). Popular music heritage, cultural memory and cultural identity. International Journal of Heritage Studies, 20/3, 219-223.
Clark, L. S. (2006). Introduction to a forum on religion, popular music and globalization. Journal for the Scientific Study of Religion, 45/4, 475–479.
Duygulu, M. (2018). Türkiye’nin halk müziği makamları. İstanbul: Pan Yayıncılık.
Ekici, M. (2002). Destan araştırma ve incelemelerinde kullanılan bazı terimler hakkında-I. Milli Folklor Dergisi, Ankara, 53, 27-33.
Eliade M. (2016). Mitlerin özellikleri. İstanbul: Alfa Basım Yayın.
Emnalar, A. (1998). Türk halk müziği ve nazariyatı. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
Feld, S. (1984a). Communication, music, and speech about music. Yearbook for Traditional Music, 16, 1-18.
Feld, S. (1984b). Sound structure as social structure. Ethnomusicology, 28/3, 383-409.
Feld, S. & Fox, A. A. (1994). Music and language. Annu. Rev. Anthropol, 23, 25-53.
Ferris, R. W. (1997). Halk şarkıları ve kültür: Cahrles Sheeger ve Alan Lomax. Çev. F. Gülay Mirzaoğlu, 34, Milli Folklor, 87-93.
Gün Duru, E. & Köse, H. S. Müziksel ezber üzerine nitel bir çalışma. The Journal of Academic Social Science Studies, 43, 121-133.
Haydon, G. (1996). Internalization via memorization for the ıntermediate student. Creative Piano Teaching, Edt. J. Lyke, Y. Enoch and G. Haydon, Illinois: Stipes Publishing, 340-347.
Haymes, E. R. (2010). Sözlü destan sözlü şiir araştırmasına bir giriş. Çev. Ali Çelik, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Hays, T. & Minichiello, V. (2005), Older people’s experience of spirituality through music. Journal of Religion, Spirituality & Aging, 18/1, 83-96.
İbn Haldun. (1991). Mukaddime II. Çev. Zakir Kadiri Ugan, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Reichl, K. (2002). Türk boylarının destanları. Çev. Metin Ekici, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Supičić, I. (1982). Music and ceremony. Another Aspect. International Review of the Aesthetics and Sociology of Music, 13/1, 21-38.
Şahin, İ. (2008). Dini hayatın ritmi: Ritüel ve müzik. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. XLIX, II, 269-285.
Tracey, H. (1954). The social role of African Music. African Affairs, 53/212, 234-241.
O’Reilly, D., Doherty, K., Carnegie, E. & Larsen, G. (2017). Cultural memory and the heritagisation of a music consumption community. Arts and the Market, 7/2, 174-190.
Yıldız, B. (2012). Cultural memory, ıdentity and music: Armenians of Turkey. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi.