İSTANBUL LÂVTASI VE YORGO BACANOS’UN UD İCRASINDAKİ LÂVTA ETKİLERİ

Türk müziğinin uluslararası sistemde yerini alması ve metodolojik bir yapıya kavuşması adına yapılan analitik incelemeler, Türk müziğinin anlaşılabilir olması adına önem taşımaktadır. Son yüzyılda kaybolmaya çok yaklaştığı düşünülen İstanbul Lâvtası ile ilgili olan bu araştırma, çalgının pek bilinmeyen tarihi ve ses kayıtlarında az rastlanan icra tarzı ile ilgili ayrıntıları içerdiği düşünülmektedir. Literatürde önemli bir yere sahip olan Yorgo Bacanos’un ud icrasından yola çıkılarak anlaşılmaya çalışılan İstanbul Lâvtası icra tarzının aynı zamanda halk müziği içinde bulunan bağlama çalım teknikleri ile olan yakın ilişkisi “zeybek tezenesi” adı altında anılarak incelenmeye çalışılmıştır. Zeybek tezenesi konusu hem halk müziği kökenli kaynaklara hem de Cinuçen Tanrıkorur’un basılmamış ud metodunda bulunan “Lâvta Mızrabı” hususu ile birlikte verilmeye çalışılmıştır. Rum ve Türk Kültürünü bir arada yaşayan Bacanos Ailesinin gerek Osmanlı dönemi gerek ise Cumhuriyet dönemi hâkimiyeti içinde İstanbul’da yaşadığı Ud - İstanbul Lâvtası ilişkisi ile icrâ edilen müziğin icra sebepleri anlaşılmaya çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

İcra tavrı, İstanbul Lâvtası, mızrap, Tanburi Cemil Bey, Yorgo Bacanos

Istanbul Lute (Politiko Laouto) and its Influences on the Oud Style of Yorgo Bacanos

The analytical reviews carried out for Turkish music to take its place in the international system and to achieve a methodological structure are important for Turkish music to be understandable. This research, which is related to Istanbul Lute, which has been considered to be very close to disappearance in the last century, is thought to contain details about the little-known history of the instrument and its performance style, which is rarely encountered in sound recordings. The close relationship of the performance style of Istanbul Lute, which was tried to be understood based on the oud performance of Yorgo Bacanos who has an important place in the literature, with baglama playing techniques that are included in Folk Music was mentioned under the name of "Zeybek Style", and it was attempted to be examined. An attempt to mention the subject Zeybek Style together with theFolk Music origin sources and "Lute Style" included in unpublished oud method of Cinuçen Tanrıkorur was made. It was attempted to understand the reasons of the music performed with the Oud - Istanbul Lute relationship of the Bacanos Family living together with Greek and Turkish cultures in Istanbul under the Ottoman and Republican dominance.

Keywords:

Istanbul Lute performing manner, pick, Tanburi Cemil, Yorgo Bacanos, Bey,

PDF

___

Aydemir, Murat (2017). “Tarihsel Süreçte Lâvta Sazı ve Lavta Metodu”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Bacanos, Yorgo 1900 – 1977. CD - Kalan Müzik, İstanbul 2006.
Cemil, Mesud. “Kaybolan Türk Sazı Lâvta”. Musıkî Mecmuası. S. 274: 4.
Farmer, Henry George (1999). Onyedinci Yüzyılda Türk Çalgıları. Çev. İlhami Gökçen, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Gazimihal, Mahmut Ragıp (1961). Musiki Sözlüğü. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Kalender, Cemalettin ve Keskin, Levent (2010). Uzun ve Kısa Sap Bağlama Eğitimi. Ankara: Arkadaş Yayınları.
Karakaya, Fikret (2003). "Lâvta". İslam Ansiklopedisi. C. 30: 113-114.
Özalp, Mehmet Nazmi (1986). Türk Mûsikisi Tarihi. Ankara: TRT Müzik Dairesi, Basılı Yayınlar Md.
Sachs, Curt (1968). TheHistory of Musical Instruments. New York: W. W. Norton &Company Inc..
Sarı, Ayhan (2009). Türk Müziği Çalgıları. İstanbul: Mûsiki Dergisi Yayınları.
Tanrıkorur, Cinuçen (1971). Basılmamış Ud Metodu.
Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1977). Osmanlılar Zamanında Saraylarda Mûsıkî Hayatı. Ankara: Belleten Yayınevi.
Yücel, Haluk (2016). Osmanlı Sarayı Kayıtlarında Yer Alan Ud ve Lâvta Sazları Üzerine Bir İnceleme. Sosyal Bilimler Dergisi / TheJournal of SocialScience / Yıl: 3, Mart 2016, S. 6: 424-438.