Türk gıda mevzuatında risk analizi
Avrupa’da yaşanan bazı önemli gıda krizleri, Avrupa Birliği’ni mevzuatında gıda güvenliği konusunda bir takım köklü düzenlemeler yapmaya itmiştir. Türkiye’nin Avrupa Birliği (AB)’ne uyum süreci kapsamında Türk Gıda Mevzuatı yeniden düzenlenmiş olup, bu sürecin bir getirisi olarak 2010 yılında 5996 sayılı “Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu” yürürlüğe girmiştir. 5996 sayılı Kanun, pek çok yeni kavramla birlikte risk analizini de mevzuatımıza kazandırmıştır. Risk analizi; risk değerlendirmesi, risk yönetimi ve risk iletişimi olmak üzere birbirleriyle bağlantılı üç bileşenden oluşan bir süreçtir. Bu süreç, gıda ve yem güvenilirliğinin sağlanması, tüketici sağlığı, hayvan sağlığı ve refahı ile bitki sağlığı konularında bilimsel esaslara dayanmakta ve gıda güvenliği politikasının temel bileşenlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Bu makalede, AB ve Türk Gıda Mevzuatı’nın gelişim süreci, gıda güvenilirliği için risk analizi yaklaşımı ve risk analizi süreci ile ilgili bilgiler derlenmiştir.
___
- 1. Anonim, (2004). Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine
Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değerlendirilerek
Kabulü Hakkında Kanun. T.C. Resmi Gazete, 27
Mayıs 2004, Kanun no: 5179.
- 2. Anonim, (2009). AB gıda güvenliği anlayışı ve Türkiye’de
gıda güvenliği. Avrupa İşletmeler Ağı, İstanbul.
3. Anonim, (2010). Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve
Yem Kanunu. T.C. Resmi Gazete, 13 Haziran 2010, Kanun
no: 5996.
- 4. Anonim, (2011a). Türkiye-AB ilişkilerinin tarihçesi. Erişim
adresi: http://www.abgs.gov.tr/index.php?p=111&l=1,
Erişim tarihi: 27.08.2014.
- 5. Anonim, (2011b). Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde
Kararname. T.C Resmi Gazete, 8 Haziran 2011, Kanun no:
639.
- 6. Anonim, (2012a). Gıda güvenliği, veterinerlik ve bitki sağlığı
politikası faslı. Erişim adresi: http://www.ab.gov.tr/files/
Bas%C4%B1nMusavirlik/haberler/gida guvenligi.pdf,
Erişim tarihi: 24.09.2014.
- 7. Anonim, (2012b). Katılım sürecinde müzakere fasılları.
Erişim adresi: http://www.ab.gov.tr/files/rehber/07_rehber.
pdf, Erişim tarihi: 30.09.2014.
- 8. Anonim, (2012c). Foodborne diseases active surveillance
network (FoodNet). Erişim adresi: http://www.cdc.gov/foodnet/
studies/index.html, Erişim tarihi: 16.09.2014.
- 9. Anonim, (2013). Katılım müzakereleri. Erişim adresi: http://
www.abgs.gov.tr/index.php?p=37&l=1, Erişim tarihi:
28.11.2014.
- 10. Anonim, (2014a). T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık
Bakanlığı risk değerlendirme hizmetleri. Erişim adresi:
http://www.tarim.gov.tr/Konular/Risk-Degerlendirme-
Hizmetleri, Erişim tarihi: 12.08.2014.
- 11. Anonim, (2014b). Risk iletişimi. Erişim adresi: http://tarim.
gov.tr/GKGM/Belgeler/Risk Değerlendirme Hizmetleri/
Risk İletişimi.pdf, Erişim tarihi: 30.11.2014.
- 12. Anonim, (2014c). Foodborne diseases active surveillance
network (FoodNet). Erişim adresi: http://www.cdc.gov/foodnet/
data/reports.html, Erişim tarihi: 16.09.2014.
- 13. Anonim, (2014d). Australia’s food safety information portal-
Risk Ranger. Erişim adresi: http://www.foodsafetycentre.
com.au/riskranger.php, Erişim tarihi: 16.09.2014.
- 14. Ayyub BM, (2014). Risk analysis in engineering and economics,
Second edition. New York: CRC Press.
- 15. Buzbaş N, (2010). Türkiye ve AB’de gıda güvenliği: ortaklığın
sinerjisi. 28. Türkiye-AB Karma İstişare Komitesi
Toplantısı, Eylül, 13-14, Edinburg, İskoçya.
- 16. Calabrese EJ, (2010). Hormesis is central to toxicology,
pharmacology and risk assessment. Hum Exp Toxicol. 29,
249-261.
- 17. EFSA, (2012). Technical report-Implemented activities under
the EFSA Pre-accession Programme-Reporting period
from April 2009 until June 2012. Parma, Italy, 342.
- 18. EPA/USDA/FSIS, (2012). Microbial risk assessment
guideline-Pathogenic microorganisms with focus on food
and water. EPA/100/J-12/00, USDA/FSIS/2012-001.
- 19. Erol İ, (2007). Gıda Hijyeni ve Mikrobiyolojisi. Ankara:
Pozitif Matbaacılık, p. 362-363.
- 20. European Commission, (1997). Commission Green Paper-
The General Principles of Food Law in the European
Union. Brussels, COM, 176.
- 21. European Commission, (1999). White Paper on food safety.
Brussels, COM, 719.
- 22. European Commission, (2006). Commission staff working
document-Turkey 2006 progress report. Brussels,
COM, 649.
- 23. FAO/WHO, (1997). Risk management and food safety-Report
of a Joint FAO/WHO Consultation. Food and Nutrition
Paper No. 65.
- 24. FAO/WHO, (1999). The application of risk communication
to food standards and safety matters-Report of a Joint
FAO/WHO Expert Consultation. Food and Nutrition Paper
No. 70.
- 25. FAO/WHO, (2001). Codex Alimentarius Commission-
Procedural manual. Twelfth edition. Italy, p. 43-44.
- 26. FAO/WHO, (2002). Principles and guidelines for incorporating
microbiological risk assessment in the development
of food safety standards, guidelines and related texts.
Report of a Joint FAO/WHO Consultation.
- 27. FAO/WHO, (2005). Food safety risk analysis part I: An
overview and framework manual. Provisional Edition.
Rome, Italy.
- 28. FAO/WHO, (2006). Food safety risk analysis-A guide for
national food safety authorities. FAO Food and Nutrition
Paper. Rome, 87.
- 29. FAO/WHO, (2008). Exposure assessment of microbiological
hazards in food: Guidelines. Microbiological Risk
Assessment Series 7.
- 30. FAO/WHO, (2009). Risk characterization of microbiological
hazards in food: Guidelines. Microbiological Risk
Assessment Series 17.
- 31. Finardi C, Pellegrini G, Rowe G, (2012). Food safety issues:
from enlightened elitism towards deliberative democracy?
An overview of EFSA’s ‘public consultation’ instrument.
Food Policy. 37, 427-438.
- 32. Food Safety Research Consortium, (2004). Constructing
the analytical tools for a systems and risk-based approach
to food safety-Initial framework paper for the FSRC project
on prioritizing opportunities to reduce foodborne disease.
Discussion Draft. Erişim adresi: http://www.card.iastate.
edu/food_safety/papers/fsrc_framework_paper.pdf, Erişim
tarihi: 20.09.2014.
- 33. Giray H, Soysal A, (2007). Türkiye’de gıda güvenliği ve
mevzuatı. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6 (6): 485-490.
- 34. Gültekin E, (2005). Avrupa Birliği gıda politikasındaki
gelişmeler ve Türkiye. AB Uzmanlık Tezi, T.C. Tarım
ve Köyişleri Bakanlığı Dış İlişkiler ve Avrupa Topluluğu
Koordinasyon Dairesi Başkanlığı, Ankara.
- 35. Kilit G, (2013). Avrupa Birliği ve Türkiye’de gıda güvenliği
ve son gelişmeler. İktisadi Kalkınma Vakfı Değerlendirme
Notu. Erişim adresi: http://ikv.org.tr/images/upload/data/
files/gida_guvenligi_degerlendirme_notu_72.pdf, Erişim
tarihi: 27.10.2014
- 36. Radu LD, (2009). Qualitative, semi-quantitative and,
quantitative methods for risk assessment: case of the financial
audit. Annals of the Alexandru Ioan Cuza University.
56, 643-657.
- 37. Türker S, (2012). Türkiye’de gıda güvenliği ve gıda mevzuatının
gelişim süreci. Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü.
21, 34-37.