Hanelerin Araç Yakıt Harcamalarını Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi: Tobit Model Uygulaması

İhtiyaç haline gelen otomobil sahipliğinin yakıt fiyatlarındaki artışlar netice-sinde hanehalkı bütçesinde önemli bir yeri vardır ve ulaşım harcamalarının büyük bir kısmını yakıt harcamaları oluşturmaktadır. Hanehalklarının harcamalarının en önemli kalemlerinden biri olan yakıt harcamalarının belirleyicileri nelerdir? Bu husus çalışmanın motivasyon kaynağı olmuştur. Çalışma, özellikle hanehalklarının araç için yakıt harcamalarının belirleyicileri-ne odaklanarak ekonometrik bir model aracılığıyla literatüre katkıda bulunmaktadır. Bu amaçla, 2015-2019 yılları için Hanehalkı Bütçe Araştırması mikro veri seti kullanılmıştır. Çalışmada politika yapıcılara hanehalkının yakıt maliyetlerini düşürmek için niceliksel ve ekonomik bilgi sağlamak için hanehalkı yakıt maliyetine etki eden faktörler analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre, demografik, ekonomik, sosyal ve çevresel göstergelere ilişkin faktörlerin hanehalklarının yakıt harcamaları üzerinde etkili olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Yakıt Harcaması, Hanehalkı Bütçe Anketi, Ulaşım Harcaması, Tobit Model

PDF

___

Amemiya, T. (1984). Tobit models: A survey. Journal of econometrics, 24(1-2), 3-61.
Anowar, S., Eluru, N. and Miranda-Moreno, L. F. (2018). How household transportation expenditures have evolved in Canada: a long term perspective. Transportation, 45(5), 1297-1317.
Bardazzi, R. and Pazienza, M. G. (2018). Ageing and private transport fuel expenditure: Do generations matter?. Energy Policy, 117, 396-405.
Besagni, G. and Borgarello, M. (2020). A bottom-up study on the relationships between transportation expenditures and socio-demographic variables: Evidences from the Italian case study. Travel Beha-viour and Society, 19, 151-161.
Button, K., Ngoe, N. and Hine, J. (1993). Modelling vehicle ownership and use in low income count-ries. Journal of Transport Economics and Policy, 27(1), 51-67.
Cascajo, R., Olvera, L. D., Monzon, A., Plat, D. and Ray, J. B. (2018). Impacts of the economic crisis on household transport expenditure and public transport policy: Evidence from the Spanish ca-se. Transport policy, 65, 40-50.
Çebi Karaaslan, K., Çalmaşur, G. ve Emre Aysin, M. (2021). Bireylerin Yaşam Memnuniyetlerini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 35(1), 263-290.
https://doi.org/DOI: 10.16951/atauniiibd.789275
Dargay, J. and Gately, D. (1999). Income’s effect on car and vehicle ownership, worldwide: 1960–2015. Transportation Research Part A, 33(2), 101–138.
Dargay, J., Gately, D. and Sommer, M. (2007). Vehicle ownership and income growth, worldwide: 1960-2030. The energy journal, 28(4), 143-170.
Dodson, J. and Sipe, N. (2007). Oil vulnerability in the Australian city: Assessing socioeconomic risks from higher urban fuel prices. Urban Studies, 44(1), 37-62.
Ferdous, N., Pinjari, A. R., Bhat, C. R. and Pendyala, R. M. (2010). A comprehensive analysis of house-hold transportation expenditures relative to other goods and services: an application to United Sta-tes consumer expenditure data. Transportation, 37(3), 363-390.
Gandelman, N., Serebrisky, T. and Suárez-Alemán, A. (2019). Household spending on transport in Latin America and the Caribbean: A dimension of transport affordability in the region. Journal of Trans-port Geography, 79, 102482.
Gergerlioğlu, U. (2017). Otomobil yakıt tüketimi ile alakalı vergilere ilişkin tutum ve davranışların analizi: İstanbul örneği. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (49), 59-86.
Gezer, E. ve Üçdoğruk Birecikli, Ş. (2016). Türkiye’de Kamu Kaynaklı Sosyal Yardımlar: Sansürlü Regres-yon Analizi. Türk İdare Dergisi, (482), 59-92.
Karim, R. M. H. and Salh, S. M. (2020). Using Tobit Model for Studying Factors Affecting Blood Pressure in Patients with Renal Failure. UHD Journal of Science and Technology, 4(2), 1-9.
Li, T., Dodson, J. and Sipe, N. (2015). Differentiating metropolitan transport disadvantage by mode: Household expenditure on private vehicle fuel and public transport fares in Brisbane, Austra-lia. Journal of transport geography, 49, 16-25.
Miles, J. (2005). Tolerance and Variance Inflation Factor. Encyclopedia of Statistics in Behavioral Science.
Miwa, T., Sato, H. and Morikawa, T. (2014). Transportation expenditure frontier models in Jakarta met-ropolitan area. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 138, 148-158.
Odah, M. H., Bager, A. S. M. and Mohammed, B. K. (2017). Tobit regression analysis applied on Iraqi bank loans. American Journal of Mathematics and Statistics, 7(4), 179-182.
Oladosu, G. (2003). An almost ideal demand system model of household vehicle fuel expenditure alloca-tion in the United States. The Energy Journal, 24(1), 1-21.
Olvera, L. D., Plat, D. and Pochet, P. (2008). Household transport expenditure in Sub-Saharan African cities: measurement and analysis. Journal of Transport Geography, 16(1), 1-13.
Thakuriah, P. and Mallon-Keita, Y. (2014). An analysis of household transportation spending during the 2007-2009 US economic recession. Proceedings of the Transportation Research Board. Tobin, J. (1958). Estimation of relationships for limited dependent variables. Econometrica: journal of the Econometric Society, 24-36.
TÜİK. Hanehalkı Bütçe Araştırması. Erişim Tarihi 10.3.2021 https://www.tuik.gov.tr/Ku-rumsal/Mikro_Veri
Verbeek, M. (2004). A Guide to Modern Econometrics, England, John Wily and SonsLtd.
Wilson, C. and Tisdell, C. A. (2002). OLS and Tobit estimates: When is substitution defensible operatio-nally?, No. 1742-2016-140752, 1-9.