Sınıf Öğretmeni Adaylarının Rutin Olmayan Problemleri Çözme Süreçleri

Bu çalışmada sınıf öğretmen adaylarının problem çözme süreçleri Polya’ nın problem çözme basamaklarına göre incelenmiştir. Çalışma Karadeniz Bölgesinde bir devlet üniversitesinin Sınıf Öğretmenliği Programı 3. sınıfında öğrenim görmekte olan 62 öğretmen adayı ile gerçekleştirilmiş durum çalışması desenli nitel bir araştırmadır. Katılımcılar, Matematik Öğretimi dersi kapsamında Polya’ nın problem çözme basamakları ile ilgili eğitim almış olup, süreç boyunca çeşitli rutin ve rutin olmayan problemleri çözmüş ve değerlendirmişlerdir. Beş haftalık süreç sonunda öğretmen adaylarına rutin olmayan bir problem verilip, problemi bu basamakları dikkate alarak bireysel şekilde çözmeleri istemiştir. Sonrasında çözüm süreçleri, bu basamaklar ışığında betimsel olarak analiz edilmiştir. Araştırmanın sonunda öğretmen adaylarının çoğunun problem çözme sürecinde problemi anlama, planlama yapma ve planı uygulama aşamalarını doğru uyguladıkları görülmüştür. Problemi çözmek için sistematik liste yapma, tahmin-kontrol, muhakeme etme gibi stratejileri belirleyip uyguladıkları, bazılarının ise belirttiklerinden farklı bir strateji uyguladıkları belirlenmiştir. Ayrıca, çözümü değerlendirme aşaması bazı öğretmen adaylarınca ya göz ardı edilmiş ya da eksik uygulanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Problem çözme, sınıf öğretmen adayı, matematik eğitimi

Non Routine Problem Solving Processes of Pre-service Primary School Teachers

In this study, pre-service primary school teachers’ problem solving processes is researched according to Polya’s problem solving stages. The research had been realized qualitatively as a case study with 62 participants studying at third grade of primary school teaching department of a state university’s faculty of education. Participants had information about Polya’s problem solving stages in Mathematics Teaching course, solved several routine and non-routine problems and evaluated them. At the end of the five-week period, the pre-service teachers were given a non-routine problem and were asked to solve the problem individually taking these stages into account. Subsequently, the solution processes were analyzed descriptively in the light of these stages. At the end of the research, it was obtained that most of the pre-service teachers correctly applied the stages which are understanding the problem, devising a plan and carrying out the plan in the problem solving process. It was determined that most of them specified and applied different strategies such as systematic listing, guessing and checking, reasoning in order to solve the problem, and some others applied a different strategy than the ones specified. Moreover, the evaluation phase of the solution has been either ignored or incompletely implemented by some of the pre-service teachers.

Keywords:

Problem solving, pre-service primary school teachers, matmematics education,

PDF

___

Altun, M., Dönmez, N., İnan, H., Taner, M., & Özdilek, Z. (2001). Altı yaş grubu çocukların problem çözme stratejileri ve bunlarla ilgili öğretmen ve müfettiş algıları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 211–230.
Altun, M., Bintaş, J., Yazgan, Y., & Arslan, Ç. (2004). İlköğretim Çağındaki Çocuklarda Problem Çözme Gelişiminin İncelenmesi. Uludağ Üniversitesi, Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi, Bursa.
Altun, M., Memnun, D. S., & Yazgan, Y. (2007). Primary school teacher trainees’ skills and opinions on solving non-routine mathematical problems. Elementary Education Online, 6(1), 127-143.
Altun, M. (2010). Eğitim fakülteleri ve sınıf öğretmenleri için matematik öğretimi. Bursa: Aktüel Alfa Akademi.
Avcu, S. (2012). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematiksel problem çözmede kullandıkları stratejilerin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
Aylar, E. (2017). Sınıf öğretmeni yetiştirme sürecinde problem çözmeye dair pedagojik alan bilgisine ilişkin çıkarımlar. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 13(2), 744-759.
Baki, A., Güç, F. A., & Özmen, Z. M. (2012). İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının problem çözmeye yönelik yansıtıcı düşünme becerilerinin incelenmesi. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi 2(3), 59-72.
Barell, J. (2010). Problem-based learning: The foundation of 21st century skills. In J. Bellance & R. Brandt R (Eds.), 21 st century skills (174-199). Bloomington: Solution Tree Press.
Berg, B. L. (2001). Qualitative research methods for the social sciences. Boston: Allyn and Bacon.
Büyükalan Filiz ve Abay (2017). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Rutin Olmayan Problemlerdeki Problemi Anlama Durumları. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi 3(3), 97-118.
English, L. D., Jones, G. A., Tirosh, D., Lesh, R., & Bartolini Bussi, M. G. (2002). Future issues and direction in international mathematics education research. In L. D. English (Ed.), Handbook of International Research in Mathematics Education (787-812). New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
Fan, L., & Zhu, Y. (2007). Representation of problem-solving procedures: A comparative look at China, Singapore, and US mathematics textbooks. Educational Studies in Mathematics, 66(1), 61-75.
Özdemir, B. G., Koçak, M., & Soylu, Y. Ortaokul Matematik Öğretmeni Adaylarının Sözel Problemleri Değişkensiz Çözmede Kullandıkları Stratejiler ve Yöntemler. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 449-467.
Gümüş, F. Ö., & Umay, A. (2017). Problem çözme stratejileri öğretiminin ilköğretim matematik öğretmen adaylarının kavramsal/işlemsel çözüm tercihlerine ve problem çözme performansına etkisi. İlköğretim Online, 16(2), 746-764.
Gürbüz, R., & Güder, Y. (2016). Matematik öğretmenlerinin problem çözmede kullandıkları stratejiler. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi 17(2), 371-386.
Işık, C., & Kar, T. (2012). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Problem Kurma Becerileri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 190-214.Evrekli, E., İnel, D., & Türkmen, L. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının problem çözme becerilerinin araştırılması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 167-178.
Jonassen, D. H. (2000). Toward a design theory of problem solving. Educational Technology: Research and Development, 48(4), 63–85.
Krulik, S., & Rudnick, J. (1988). Problem solving: A handbook for elementary school teachers. Boston: Allyn and Bacon.
Leikin, R., & Levav-Waynberg, A. (2007). Exploring mathematics teacher knowledge to explain the gap between theory-based recommendations and school practice in the use of connecting tasks. Educational Studies in Mathematics, 66(3), 349-371.
Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2015). İlkokul matematik dersi (1, 2, 3 ve 4. sınıflar) öğretim programı, Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2017). Matematik dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul), Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
National Council of Teachers of Mathematics [NCTM]. (2000). Principles and standards for school mathematics. Reston, VA: NCTM.
Olkun, S., & Toluk, Z. (2009). İlköğretimde etkinlik temelli matematik öğretimi. Ankara: Maya Akademi.
Pehlivan, C. F. (2011). Matematik problemlerinin çözümünde öğretmen adaylarının kullandıkları stratejilerin ve gösterim şekillerinin analizi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Polya, G. (1957). How to solve it? (2d ed.). New York: Anchor Books.
Posamentier, A. S., & Krulik S. (2008). Problem-solving strategies for efficient and elegant solutions, grades 6-12: A research for the mathematics teacher. California: Corwin Press.
Reys, R. E., Lindquist, M., Lambdin, D. V., & Smith, N. L. (2014). Helping children learn mathematics. NY: John Wiley & Sons.
Schoenfeld, A. H. (1987). Pólya, problem solving, and education. Mathematics magazine, 60(5), 283-291.
Stacey, K. (2005). The place of problem solving in contemporary mathematics curriculum documents. Journal of Mathematical Behavior, 24, 341–350.
Ulu, M. (2008). Sınıf öğretmeni, sınıf öğretmeni adayı ve 5. sınıf öğrencilerinin dört işlem problemlerini çözmede kullandıkları stratejilerin karşılaştırılması (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Kocatepe Üniversitesi, Afyon.
Van De Walle, J., Karp, K. S., & Bay-Williams, J. M. (2010). Elementary and middle school mathematics: teaching developmentally (7th ed.). Boston: Allyn & Bacon.
Yavuz, G. (2006). Dokuzuncu sınıf matematik dersinde problem çözme stratejileri strateji öğretiminin duyuşsal özellikler ve erişiye etkisi (Yayınlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Yazgan, Y., & Bintaş, J. (2005). İlköğretim dördüncü ve beşinci sınıf öğrencilerinin problem çözme stratejilerini kullanabilme düzeyleri: Bir öğretim deneyi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 210–218.
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yin, R. K. (2003). Case study researches, design and methods (3rd ed.). California: Sage Publications.