Gamze DEVECİOĞLU, Seraceddin Levent ZORLUOĞLU

Özel Gereksinimli Öğrencilere Fen Konularının Eğitsel Oyunla Öğretilmesi Hakkında Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Görüşleri

Bu çalışmanın amacı, fen bilimleri öğretmenlerinin özel gereksinimli öğrencilere eğitsel oyun tekniği ile fen derslerinin anlatılması hakkındaki görüşlerinin incelenmesidir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim deseni kullanılmıştır. Çalışmanın katılımcı grubu, 15 fen bilimleri öğretmeninden oluşmaktadır. Katılımcı grubu ölçüt örnekleme kriterleri dikkate alınarak oluşturulmuştur. Çalışmada veri toplama aracı olarak dokuz sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Çalışmadan toplanan verilerin derinlemesine analizi yapıldığından veri analizinde içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgular sonucunda fen bilimleri öğretmenlerinin ‘kaynaştırma eğitimi’ hakkında yeterli bilgiye sahip olmadıkları; ders esnasında öğretim, yöntem ve tekniklerini uygularken normal öğrenciler ve özel gereksinimli öğrenciler arasında bir farklılık oluşturmadıkları; öğretmenlerin derslere gelmeden önce özel gereksinimli öğrencilerine yönelik herhangi bir ön hazırlık yapmadıkları; eğitsel oyun tekniği hakkında yeterli bilgiye sahip olmadıkları; eğitsel oyunun özel gereksinimli öğrencilerine uygulama konusuna olumlu bakmadıkları olumlu bakan öğretmenlerin ise özel gereksinimli öğrencisinin sınıfa uyum sağlayamaması, zaman yetersizliği, öğrencinin kendini rahatça ifade edememesi ve öğrencinin zeka düzeyi gibi nedenlerden dolayı uygulamanın zor olabileceği yönünde görüşleri belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Eğitsel oyun, kaynaştırma eğitimi, fen bilimleri, olgubilim

Science Teachers' Opinions About Teaching Science Through Educational Games to Students with Special Needs

The aim of this study is to examine the opinions of science teachers about teaching science lessons with educational games to inclusive students. The phenomenology design, which is one of the qualitative research methods, was used. The participant group of this study consisted of 15 science teachers. The participant group was constituted with criterion sampling. In this study, a semi-structured interview form with nine questions was used as a data collection tool. Content analysis was used for the analyses. Obtained results in this study showed that science teachers have not sufficient knowledge about inclusive education; the teachers have not differenced the teaching methods and techniques intended for inclusive students at practice process; the teachers have not made any preparation for the inclusive student before the lessons; the teachers have not sufficient knowledge about educational game technique; the teachers have not positive about practicing educational game technique with the inclusive student. However, the teachers who are positive about it have also expressed their concerns due to the reasons such as challenges in class adaptation, lack of time, intelligence level, and students' difficulties in expressing themselves.

Keywords:

Educational games, science, inclusive education, phenomenology,

PDF

___

Ahmetoğlu, E., Burak, Y., & Acar, İ.H. (2019). Otizmli öğrencilerin katıldıkları başarılı kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitim uygulamalarına ilişkin öğretmen algıları. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(2), 501-504. https://doi.org/10.32709/akusosbil.465601
Aktaş̧, L. (2013). Maddenin tanecikli yapısı ve ısı konusunda REACT öğretim stratejisine yönelik geliştirilen bilgisayar destekli öğretim materyalinin öğrenci başarısına etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 344486)
Altun, T., & Gülben, A. (2009). Okul öncesinde özel gereksinim duyan çocukların eğitimindeki uygulamalar ve karşılaşılan sorunların öğretmen görüşleri açısından değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 253-272.
Arslan, K., & Umdu Topsakal, U. (2019). Fen bilgisi öğretmen adaylarının zaman yönetimi becerileri düzeylerinin belirlenmesi. Academic Perspective Procedia, 2(1), 66-75. https://doi.org/10.33793/acperpro.02.01.13
Avcılar, D. (2010). Fen ve teknoloji dersi öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarındaki kendi yeterliklerine ilişkin görüşleri (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 263529)
Aykaç, M., & Köğce, D. (2019). Preservice classroom teachers’ opinions on use of educational games in instructions of primary school courses. Educational Policy Analysis and Strategic Research, 14(1), 116-143
Bakkaloğlu, H., Altındağ Kumaş, Ö., & Aykaç, P.N. (2017). Okulöncesi kaynaştırma sınıflarının niteliğini öğretmenler ve bağımsız gözlemciler nasıl değerlendiriyorlar?. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergi 18(3), 229-249. https://doi.org/10.17679/inuefd.303060
Bayat, S., Kılıçaslan, H., & Şentürk, Ş. (2014). Fen ve teknoloji dersinde eğitsel oyunların yedinci sınıf öğrencilerinin akademik başarısına etkisinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (2), 204-216.
Beker Baş, M., & Karamustafaoğlu, O. (2020). Merkezi ve çevresel sinir sistemi konusunda geliştirilmiş bir eğitsel oyun. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(1), 80-92. https://dx.doi.org/110.30855/gjes.2020.06.01.005
Boyraz, C., & Serin, G. (2017). Science instruction through the game and physical activities course: An interdisciplinary teaching practice. Universal Journal of Educational Research, 5(11), 2026-2036. DOI: 10.13189/ujer.2017.051119
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2019). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
Canbay, İ. (2012). Matematikte eğitsel oyunların 7. Sınıf öğrencilerinin öz-düzenleyici öğrenme stratejileri, motivasyonel inançları ve akademik başarılarına etkisinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 320420)
Chen, C.H., Law, V., & Huang, K. (2019). The roles of engagement and competition on learner’s performance and motivation in game-based science learning. Educational Technology Research and Development, 67(4), 1003–1024. https://doi.org/10.1007/s11423-019-09670-7
Creswell, J. W. (2018). Nitel araştırma yöntemleri: Beş̧ yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (3. baskıdan çeviri). (çev. edt. M. Bütün & S. B. Demir). Siyasal Yayın Dağıtım.
Çam, A. (2017). Örnek olayların fen bilgisi öğretmen adaylarının asit-baz konusunu anlamasına etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42, 69-82. https://doi.org/10.21764/efd.93993
Çetinkol Sarı, A. (2019) Branş öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarına yönelik görüşlerinin belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 557144)
Demir, T., & Gönen, S. (2019). Argümantasyona dayalı öğretimin 7. Sınıf öğrencilerinin kuvvet, iş ve enerji ilişkisini anlamalarına etkisi. Electronic Journal of Education Sciences, 8(15), 23-38.
Demircioğlu, H., & Akdemir, M.S. (2019). Maddenin halleri konusunun eğitsel oyunlarla öğretimi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(64), 540-546. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2019.3376
Eser, Ş. (2019). Ortaöğretimdeki özel gereksinimli öğrencilerin ve öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarına ilişkin görüş ve önerileri (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 589443)
Gençer, S., & Karamustafaoğlu, O. (2017). ‘Durgun Elektrik” konusunun eğitsel oyunlarla öğretiminde öğrenci görüşleri. Journal of Inquiry Based Activities, 4(2), 72-87.
Gürbüz, F., Çeker, E., & Töman, U. (2017). Eğitsel şarkı ve oyun tekniklerinin öğrencilerin akademik başarıları ve kalıcılığı üzerine etkileri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(24), 593-612.
Gürgür, H. (2005). Kaynaştırma uygulamasının yapıldığı İlköğretim sınıfında işbirliği ile öğretim yaklaşımının incelenmesi (Doktora Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 205204)
Gürsoy, A., & Arslan, M. (2011). Eğitsel oyunlar ve etkinliklerle yabancılara Türkçe öğretim yöntemi. 1st International Conference on Foreign Language Teaching and Applied Linguistic. 177-185.
Hazar, Z., & Altun, M. (2018). Eğitsel oyunlara yönelik öğretmen görüşleri ve yeterliliklerinin incelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 13(1), 52-72.
Kale, M., Dikici Sığırtmaç, A., Nur, İ., & Abbak, B. S. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimi uygulamalarına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 1(2), 35-45.
Karamustafaoğlu, O., & Baran, S. (2020). ‘Kuvvet Kapmaca’ eğitsel oyunu ile fen öğretimine yönelik öğretmen görüşleri. Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 8(1), 76-91.
Karamustafaoğlu, O., Pazar, Ş.B., & Karamustafaoğlu S. (2018). Eğitsel oyunlarla dolaşım sistemi konusunun öğretimi: Kan yolu oyunu örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Dergisi 3(2), 1-18.
Korkmaz, S. (2018). Eğitsel oyun geliştirerek desteklenen fen bilimleri öğretiminin öğrenci tutum ve başarısına etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 502718)
Korucu, S., & Kurtlu, Y. (2016). Türkçe öğretmenlerinin Türkçe derslerinde eğitsel materyal olarak oyun ve oyuncak kullanımına yönelik görüş ve önerileri. Electronic Turkish Studies, 11(9), 539-559. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9179
Köse, K. (2017). Fen bilimleri dersinde uygulanan kaynaştırma eğitiminin fen bilimleri öğretmenleri ve öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 471811)
Lester, J. C., Spires, H. A., Nietfeld, J. L., Minogue, J., Mott, B. W., & Lobene, E. V. (2014). Designing game-based learning environments for elementary science education: A narrative-centered learning perspective. Information Sciences, 264, 4-18. https://doi.org/10.1016/j.ins.2013.09.005
Mongillo, G. (2008). Play, games, and attitude: Student and attitude: Student and teacher perspectives of educational games. İ-Manager’s Journal of Educational Technology, 5(2), 44-54.
Okumuş, S., & Doymuş, K. (2018). İyi bir eğitim ortamı için yedi ilkenin işbirlikli öğrenme ve modellerle birlikte uygulanmasının fen başarısına etkisi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(25), 203-238.
Oğuz Namdar, A., Bülbül, A. N., & Çankal, A. O. (2018). Yaratıcı drama ile canlılar dünyasına yolculuk. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 1404-1422. https://doi.org/10.29299/kefad.2018.19.02.009
Ong, K. J., Chou, Y. C., Yang, D. Y., & Lin, C. C. (2020). Creative drama in science education: The Effects on situational interest, career interest, and science-related attitudes of science majors and non-science majors. EURASIA Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 16(4), 1-18. https://doi.org/10.29333/ejmste/115296
Özata, M., & Coşkuntuncel, O. (2019). Ortaokul matematik öğretmenlerinin matematik öğretiminde eğitsel matematik oyunlarının kullanımına ilişkin görüşleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 15(3), 662-683. https://doi.org/10.17860/mersinefd.619983
Özcan, M. (2015). Zihinsel engelli bireylerde görsel sanat eğitimi. İstanbul Aydın Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 1(2), 71-83.
Öz Güneş, A. (2016). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde sınıfında kaynaştırma öğrencisi bulunan sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma eğitiminde yaşanan sorunlara ilişkin görüşleri (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 402786)
Özyürek, A., & Çavuş, Z.S. (2016). İlkokul öğretmenlerinin oyunu öğretim yöntemi olarak kullanma durumlarının incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(5), 2157-2166.
Saracaloğlu, A.S., & Aldan Karademir, Ç. (2009). Eğitsel Oyun Temelli Fen ve Teknoloji Öğretiminin Öğrenci Başarısına Etkisi. VIII. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, Bildiri Kitabı. 21-23 Mayıs 2009. Osmangazi Üniversitesi: Eskişehir. 1098-1107.
Seçkin Kapucu, M., & Çağlak, S. (2018). Fen bilgisi öğretmen adaylarının eğitsel oyun tasarlama ve sürece ilişkin görüşler: bir durum çalışması. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29, 537-573. https://doi.org/10.14520/adyusbd.364051
Şahin, F. (2019). Altıncı sınıf Türkçe dersi ses olayları konusunda geliştirilen eğitsel oyunun akademik başarıya etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 613815)
Şaşmaz Ören, F., & Erduran Avcı, D. (2004). Eğitimsel oyunla öğretimin fen bilgisi dersi “Güneş Sistemi ve Gezegenler” konusunda akademik başarı üzerine etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 67-76.
Tayfur, A. (2019). Oyun destekli değerlendirme sürecinin vücudumuzdaki sistemleri ünitesinin öğretimine uygulanması (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 573842)
Toğru, H. (2020). Kimya öğretmen adaylarının alkanlar konusundaki akademik başarılarına eğitsel oyunların etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 624553)
Topçu, E., & Katılmış, A. (2013). Yarı zamanlı kaynaştırma eğitimi alan ortaokul öğrencilerinin sosyal bilgiler dersine yönelik düşünceleri. Sakarya University Journal of Education, 3(3), 48-81.
Tortop, Y., & Ocak, Y. (2010). Sınıf öğretmenlerinin eğitsel oyun uygulamalarına yönelik görüşlerinin incelenmesi. Spor Performans Araştırmaları Dergisi, 1(1), 14-22.
Tüysüz, C., & Demirel, O.E. (2020). Probleme ve argümantasyona dayalı öğrenme yöntemlerinin “karışımlar” konusundaki etkilerinin incelenmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 43-61. https://doi.org/10.21666/muefd.561375
Usta, N., Işık, A. D., Taş, F., Gülay, G., Şahan, G., Genç, S., Diril, F., Demir, Ö., & Küçük K. (2018). Oyunlarla matematik öğretiminin ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin matematik başarısına etkisi. İlköğretim Online, 17(4), 1972-1987.
Uysal, A. (1995). Öğretmen ve okul yöneticilerinin zihinsel engelli çocukların kaynaştırılmasında karşılaşılan sorunlara ilişkin görüşleri (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 43073)
Uzoğlu, M., & Denizli, H. (2017). Fen bilimleri dersini alan kaynaştırma öğrencilerinin kaynaştırma uygulamaları sürecine ilişkin görüşleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 1271-1283. https://doi.org/10.17860/mersinefd.372160
Üstündağ, S. (2017). Eğitsel oyunların ortaokullarda öğrenim gören kaynaştırma öğrencilerinin öz kavram düzeyleri üzerine etkisi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 477049)
Vural, M., & Yıkmış, A. (2008). Kaynaştırma sınıfı öğretmenlerinin öğretimin uyarlanmasına ilişkin yaptıkları çalışmaların belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 141-159.
Yazıcıoğlu, S., & Çavuş Güngören, S. (2019). Oyun temelli etkinliklerin ortaokul öğrencilerinin fen öğrenmesine olan etkisini başarı, motivasyon, tutum ve cinsiyet değişkeni üzerindeki etkisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 13(1), 389-413. https://doi.org/10.17522/balikesirnef.584673
Yenice, N., Alpak Tunç, G., & Yavaşoğlu, N. (2019). Eğitsel oyun uygulamasının 5. sınıf öğrencilerinin fen öğrenmeye yönelik motivasyonları üzerindeki etkisinin incelenmesi. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 10(1), 87-100.
Yıldırım, B. (2015). Eğitsel oyun ve dönüt-düzeltmenin öğrenme düzeyi ve kalıcılığa etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 407553)
Yıldırım, M., & Can, S. (2017). Eğitsel oyunlarla fen dersine “Var mısın yok musun?”. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 14-30.
Yıldırım, A., Şekercioğlu, A. G., & Yıldırır, H. E. (2018). Fen bilimleri dersi 8. sınıf öğrencilerinin “Kimyasal bağlar” konusundaki başarılarına ve derse yönelik tutumlarına drama destekli öğretimin etkisi. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 20(2), 255-272. https://doi.org/10.25092/baunfbed.428983
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
Yıldız, Z. (2020) Kaynaştırma eğitimi alan çocuklarda eğitsel oyun kullanımı ile ilgili öğretmen görüşleri (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 610711)
Yıldız, E., Şimşek, Ü., & Araz, H. (2016). Dolaşım sistemi konusunda eğitsel oyun yönteminin kullanılmasının öğrencilerin akademik başarılar ve fen öğretimi motivasyonları üzerine etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(36), 20-32.