Din kültürü ve ahlak bilgisi dersi öğretmenlerinin eleştirel düşünme eğitimine katkı sağlamaya yönelik olarak kullandıkları yöntem ve teknikler

Bu araştırma ahlak konuları bağlamında Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi öğretmenlerinin, eleştirel düşünme eğitimine katkı sağlamaya yönelik olarak hangi yöntem ve teknikleri, nasıl kullandıklarını ortaya koymaya çalışan nitel bir araştırmadır. Buna göre önce literatür taraması ve sonra da alan araştırması yapılmıştır. Araştırma konusu çerçevesinde Kayseri ilinde görevli 12 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi öğretmeni ile görüşmeler gerçekleştirilmiş ve araştırma bulgularını analiz edip, bütüncül bir değerlendirmede bulunabilmek ve görüşmelerde elde edilen veriler hakkında daha isabetli yorumlar yapabilmek için öğretmenlerin derslerinde yapılan gözlemlerden elde edilen verilerden yararlanılmıştır. Daha sonra araştırmanın sonuçları ortaya konulmuş ve önerilerde bulunulmuştur. Araştırmaya katılan 5 öğretmen anlatım, 11 öğretmen soru cevap, 4 öğretmen beyin fırtınası, 4 öğretmen örnek olay, 3 öğretmen dramatizasyon, 2 öğretmen grup çalışması ve tartışma yöntemini derslerinde eleştirel düşünme eğitimine katkı sağlayabilmek amacıyla kullandığını ifade etmiştir. Görüşme ve gözlem verileri değerlendirildiğinde, öğretmenlerin çoğunluğunun yöntem ve tekniklerden soru-cevap dışındakileri, eleştirel düşünme eğitimi ile ilişkili olarak kullanabilme konusunda yeterli bilgi ve beceriye sahip olmadıkları sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi, Eleştirel Düşünme Eğitimi, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretmeni, Yöntem ve Teknik

Methods and techniques used by religious culture and ethics course teachers to contribute to critical thinking education

This research is a qualitative study that tries to reveal what methods and techniques teachers use to contribute to critical thinking education in the context of ethical issues. Accordingly, first literature survey and then field research were conducted. In the framework of the research topic, Interviews were conducted with 12 religious culture and ethics course teachers employed in the province of Kayseri and the data obtained during the observations in the teachers’ lesson were made use of to be able to analayze the research findings, to make a holistic assessment and to make more accurate comments about the data obtained during the observations. The results of the research were then revealed and suggestions were made. The teachers participated in the study stated that they used expression, question and answer, brainstorming, case studies, dramatization, group work and discussion methods, 5, 11, 4, 4, 3, 2 teachers respectively in order to contribute to critical thinking in thier lessons.When the interview and observation data were evaluated, it was concluded that the majority of the teachers did not have sufficient knowledge and skills to use methods and techniques in relation to critical thinking education except for question and answer.

Keywords:

Religious Culture and Ethics Course, Critical Thinking Education, ligious Culture and Ethics Course Teacher, Method and Technique,

PDF

___

Akyürek, S. (2012). İmam-hatip meslek dersi ile din kültürü ve ahlak bilgisi dersi öğretmenlerinin eğitim-öğretim yeterliklerine ilişkin algıları. Değerler Eğitimi Dergisi, 10, 7-47.

Akyürek, S. (2015). Din öğretimi (4. baskı). Nobel Yay.

Altaş, N. (2001). İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi öğretimi. Nobel Yayın Dağıtım.

Altıntaş, M. E. (2016). Öğretmenler gözüyle değerler eğitimi (1. baskı). Mostar Basım Yayın Dağıtım.

Arpacı, M. (2004). İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi dersi öğretmenlerinin yeterlikleri (İzmir ili örneğinde bir alan araştırması). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Aydın, Ş. (1996). Din dersi öğretmenlerinin pedagojik formasyonları. Erciyes Üniversitesi Yayını.

Aydın, Ş. (2008). Bireyin kendi dindarlığını oluşturma yeteneğini geliştirmek. Diyanet Aylık Dergi (215).

Aydın, Ş. (2009). Din eğitimi sorgulayıcı düşünmeyi beslemelidir. Diyanet Aylık Dergi (228).

Bilen, M. (2002). Plandan uygulamaya öğretim. Anı Yayıncılık.

Bilgin, B. (2001). Eğitim bilimi ve din eğitimi. Gün Yay.

Cingöz, O. (2019). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinin eleştirel düşünme eğitimine ilişkin görüşleri. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Crawford, A., Saul, W., Mathews, S., & Makınster, J. (2009). Düşünen sınıf için öğretme ve öğrenme yöntemleri. (P. Atasoy, E. Uzun, & S. Gülgöz , Çev.) Biltur Basım Yayın.

Cüceloğlu, D. (1994). İyi düşün doğru karar ver. Sistem Yayıncılık.

Fisher, E. (2001). Critical thinking: An introduction. Cambridge University Press.

Gürkaynak, İ., Üstel, F., & Gülgöz, S. (2008). Eleştirel düşünme. Eğitim Reformu Girişimi.

Kaya, U. (2018). Din derslerine giren öğretmenlerin yeterliklerine dair bir inceleme. Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 55, 78-110. https://doi.org/10.15370/maruifd.515283

Kazancı, O. (1989). Eğitimde eleştirici düşünme ve öğretimi. Kazancı Kitap A.Ş.

Küçükahmet, L. (1994). Öğretimde planlama ve değerlendirme. Alkım Yay.

Lipman, M. (2003). Thinking in education. Cambridge University.

Mayring, P. (2000). Nitel sosyal araştırmaya giriş. (Çev. A. Gümüş, & M. S. Durgun) Baki Kitabevi.

MEB. (2004). Öğretim programlarının temel yaklaşımı. MEB Tebliğler Dergisi(2563), s. 734.

MEB. (2007). İlköğretim düşünme eğitimi dersi (6.7. ve 8. sınıf) öğretim programı.

MEB. (2010). İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi dersi (4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Milli Eğitim Bakanlığı.

MEB. (2018). Din kültürü ve ahlak bilgisi dersi (İlkokul 4 ve ortaokul 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Milli Eğitim Bakanlığı.

Paul, R., & Elder, L. (2013). Kritik düşünce. (A. E. Aslan, & G. Sart, Çev.). Nobel Akademik Yayıncılık.

Ritchart Ron & Perkins, D. N. (2005). Learning to think. Keith J. Holyoak & Robert G. Morrison (Eds.). The challenges of teaching thinking, The Cambridge handbook of thinking and reasoning. Cambridge University Press.

Royalty, J. (2000). The generalizability of critical thinking: Paranormal beliefs versus statistical reasoning. The Journal of Genetic Psychology, 477-488.

Selçuk, M. (1998). Din öğretimi özgürleştiren bir süreç olabilir mi?. İslamiyat, 1(1), 71-87.

Sönmez, V. (1993). Program geliştirmede öğretmen el kitabı (7. baskı). Anı Yayıncılık.

Şenşekerci, E., & Bilgin, A. (2008). Eleştirel düşünme ve öğretimi. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14, 15-43.

Şimşek, E. (2006). İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinin yeterlikleri (Erzurum örneği). [Yayımlanmamış doktora tezi]. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemi (6.baskı). Seçkin Yay.