REEL DÖVİZ KURLARININ TURİZM TALEBİNE ETKİSİ ÜZERİNE KARŞILAŞTIRMALI NEDENSELLİK ANALİZİ

Bu çalışma, turizm talebi ve reel döviz kuru arasındaki kısa ve uzun dönemli nedensellik ilişkilerinin incelenmesi amacıyla hazırlanmıştır. Araştırma örnekleminin belirlenmesinde Dünya Turizm Örgütü’nün 2015 yılı turizm gelirleri istatistiklerinden yararlanılmıştır. Bu kapsamda Türkiye, İspanya, İngiltere, İtalya ve Almanya araştırma örneklemi olarak belirlenmiştir. İlgili ülkelerin 2002 – 2015 yılları arası turizm talebi ve reel döviz kuru verileri milli istatistik kurumlarından aylık olarak derlenmiştir. Araştırma sonucunda; Türkiye, Almanya ve İtalya arasında uzun dönemli eşbütünleşme ilişkisi bulunmuştur. Yapılan nedensellik analizi sonucunda, Türkiye reel döviz kurundan turizm talebine tek yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Almanya ve İtalya’ya yönelik Granger nedensellik analizi sonucunda, değişkenler arasında çift taraflı nedensellik ilişkisi olduğu görülmüştür. İngiltere ve İspanya’ya yönelik yapılan analizlerde eşbütünleşme ilişkisi tespit edilememiştir.

Anahtar Kelimeler:

Turizm Talebi, Reel Döviz Kuru, Johansen Eşbütünleşme Analizi, Granger Nedensellik Analizi

PDF

___

Akdi, Y. (2003). Zaman Serileri Analizi. Ankara: Bıçaklar Kitabevi.
Akinboade, O. A. ve Braimod, L. A. (2010). International Tourism and Economic Development in South Africa: A Granger Causality Test. International Journal of Tourism Research, S:12, ss: 149-163.
Almanya İstatistik Kurumu (3 Ocak 2017). https://www.destatis.de adresinden alınmıştır.
Alpar, R. (2013). Çok Değişkenli İstatiksel Yöntemler. Ankara: Detay Yayıncılık.
Arellano, M. (2002). Panel Data Econometrics. İngiltere: Oxford Üniversitesi Yayınları.
Aslan, A. (2008). Türkiye'de Ekonomik Büyüme ve Turizm Üzerine Ekonometrik Bir Analiz. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1-11.
Aydın, A., Darıcı, B. ve Taşçı, H. M. (2015). Uluslararası Turizm Talebini Etkileyen Ekonomik Faktörler: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S:45, ss: 143-177.
Bahar, O. ve Kozak, M. (2014). Turizm Ekonomisi. Ankara: Detay Yayıncılık.
Balaguer, J. ve Cantavella-Jorda, M. (2002). Tourism As A Long-Run Economic Growth Factor: Spanish Case. Applied Economics, ss: 877-884.
Belloumi, M. (2010). The Relationship Between Tourism Receipts, Real Exchange Rate and Economic Growth in Tunisia. International Journal of Tourism Research, S:12, ss: 550-560.
Bozkurt, K. ve Pekmezci, A. (2015). Turizm Talebi ve Döviz Kuru Şokları: Türk Turizm Sektörü İçin Ekonometrik Bir Analiz. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, S: 10, ss: 91-105.
Brida, J. G. ve Risso, W. A. (2009). Tourism As A Long-Run Economic Growth: An Empirical Analysis for Chile. European Journal of Tourism Research, S: 2, ss: 178-185.
Bulut, Ş. ve Özdemir, A. (2012). İstanbul Menkul Kıymetler Borsası ve Dow Jones Industrial Arasındaki İlişki: Eşbütünleşme Analizi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, S: 1, ss: 211-224.
Chen, C. F. ve Chiou-Wei, S. Z. (2009). Tourism Expansion, Tourism Uncertainly and Economic Growth: New Evidence from Taiwan and Korea. Tourism Management, S: 30, ss: 812-818.
Crouch, G. I. (1994). A Meta-Analysis of Tourism Demand. Annals of Tourism Research, S: 1, ss: 103-118.
Çeken, H. (2014). Turizm Ekonomisi. Ankara: Detay Yayıncılık.
Çimat, A. ve Bahar, O. (2003). Turizm Sektörünün Türkiye Ekonomisi İçindeki Yeri ve Önemi Üzerine Bir Değerlendirme. Akdeniz Üniversitesi İİBF Dergisi, S: 6, ss: 1-18.
Çınar, M. ve Sevüktekin, M. (2014). Ekonometrik Zaman Serileri Analizi. Bursa: Dora Yayıncılık.
Demirel, B., Alparslan, B., Bozdağ, E. G. ve İnci, A. G. (2008). The Impact of Exchange Rate Volatility on Tourism Sector: A Case Study, Turkey. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, S:2, ss: 117-126.
Dritsakis, N. (2004). Cointegration Analysis of German and British Tourism Demand for Greece. Tourism Management, S: 25, ss: 111-119.
Dünya Turizm Örgütü. (27 Aralık 2016). http://www.e-unwto.org/ adresinden alınmıştır.
Eugenio-Martin, J. L., Morales, N. M. ve Scarpa, R. (2004). Tourism and Economic Growth in Latin America Countries: A Panel Data Approach. Natural Resources Management, ss: 1-28.
Federal Rezerv Bankası. (25 Aralık 2016). https://fred.stlouisfed.org adresinden alınmıştır.
Granger, C. (1969). Investigating Causal Relation by Econometric Models and Cross-Spectral Methods. Econometrica, S: 37, ss: 427-438.
İçöz, O. (2005). Turizm Ekonomisi. Ankara: Turhan Kitabevi.
İçöz, O. (2007). Genel Turizm: Turizmde İlkeler ve Temel Kavramlar. Ankara: Turhan Kitabevi.
İçöz, O. ve Kozak, M. (2002). Turizm Ekonomisi: Turizmin Makro ve Mikro Ekonomik Etkileri. Ankara: Turhan Kitabevi.
İngiltere İstatistik Kurumu. (4 Ocak 2017). https://www.visitbritain.org/ adresinden alınmıştır.
İspanya İstatistik Kurumu. (7 Ocak 2017). http://www.ine.es/en adresinden alınmıştır.
İtalya İstatistik Kurumu. (8 Ocak 2017). http://www.bancaditalia.it/ adresinden alınmıştır.
Kalayçı, Ş. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın ve Dağıtım.
Kaya, V. ve Çömlekçi, S. (2013). Döviz Kuru Oynaklığının Turizm Sektörüne Etkileri: Türkiye Örneği. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, S: 10, ss: 82-89.
Kırca, M. Ö. (2014). Turizm Gelirleri, İhracat ve İktisadi Büyüme Arasındaki İlişkilerin Zaman Serisi Analizi. 3. Disiplinlerarası Turizm Araştırmaları Kongresi, ss: 684-707.
Mervar, A. ve Payne, J. E. (2007). An Analysis of Foreign Tourism Demand for Croatian Destinations: Long-Run Elasticity Estimates. Tourism Economics, S: 13, ss: 407-420.
Ourfelli, C. (2008). Cointegration Analysis of Quarterly European Tourism Demand in Tunisia. Tourism Management, S: 29, ss: 127-137.
Özer, M. ve Tiryaki, A. (2015). İktisada Giriş. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Özkök, F. (2014). Turizm Ekonomisi. Edirne: Ceren Yayıncılık.
Öztaş, K. ve Karabulut, T. (2006). Turizm Ekonomisi: Genel Turizm Bilgileri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Santana-Gellego, M., Ledesma-Rodriguez, F. J. ve Perez-Rodriguez, J. V. (2010). Exchange Rate Regimes and Tourism. Tourism Economics, S: 1, ss: 25-43.
Tarı, R. (2014). Ekonometri. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası. (25 Aralık 2016). http://www.tcmb.gov.tr adresinden alınmıştır.
Türkiye İstatistik Kurumu. (29 Aralık 2015). http://www.tuik.gov.tr/ adresinden alınmıştır.
Uğuz, S. Ç. ve Topbaş, F. (2011). Döviz Kuru Oynaklığı ve Turizm Talebi İlişkisi: 1990-2010 Türkiye Örneği. 2. Uluslararası Ekonomi Konferansı, Eskişehir.
Ünlüönen, K., Tayfun, A. ve Kılıçlar, A. (2011). Turizm Ekonomisi. Ankara: Nobel Yayın ve Dağıtım.
Webber, A. G. (2001). Exchange Rate Volatility and Cointegration in Tourism Demand. Journal of Travel Research, S: 39, ss: 398-405.