Ahmet ALKAL, Mehmet Şirin AKÇA, Ozan KORKMAZ

ÖZ BİLİNÇ PSİKO-EĞİTİM PROGRAMININ ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN ÖZ BİLİNÇ DÜZEYLERİNE ETKİSİ

Bu araştırma, öz bilinç psiko-eğitim programının üniversite öğrencilerinin öz bilinç düzeylerine etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın amacına uygun olarak 2x3’lük split-plot (deney-kontrol grubu x ön-test/son-test/izleme-testi) faktöriyel desen kullanılmış, seçkisiz olarak 10’ar kişilik deney ve kontrol grupları oluşturulmuştur. Deney grubundaki öğrencilere, araştırmacılar tarafından geliştirilen her biri 90 dakika süren 10 oturumluk öz bilinç psiko-eğitim programı uygulanmıştır. Kontrol grubundaki öğrencilere herhangi bir uygulama yapılmamıştır. Katılımcıların öz bilinç düzeyleri ‘Öz Bilinç Ölçeği’ ile belirlenmiştir. Verilerin analizinde, karışık desenler için iki Faktörlü ANOVA analizi ve farkın kaynağını belirlemek amacıyla da Benferroni testi kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, uygulanan psiko-eğitim programının deney grubunda bulunan katılımcıların öz bilinç düzeylerini yükseltmede etkili olduğu bulunmuştur. Ayrıca on hafta sonra alınan izleme ölçümlerinde, bu etkinin öz bilinç bağlamında devam ettiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu bulgular alan yazın doğrultusunda tartışılmış, alanda çalışan uzmanlar için ve ilerde yapılacak çalışmalara yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Öz bilinç, psiko-eğitim, özel öz bilinç, genel öz bilinç

THE EFFECT OF THE SELF-CONSCIOUSNESS PSYCHO-EDUCATION PROGRAM ON THE SELF-CONSCIOUSNESS LEVELS OF UNIVERSITY STUDENTS

This research was conducted to investigate the effects of the self-consciousness psycho-education program on self-consciousness levels of university students. For the purpose of the study, 2x3 split-plot (experiment-control group x pre-test/post-test/follow-up test) factorial design was used and also experimental and control groups with 10 individuals were formed. Students in the experimental group were administered a self-awareness psycho-education program developed by the researchers, each of which consisted of 10 sessions of 90 minutes each. No application was made to the students in the control group. Self-consciousness levels of participants were determined by 'Self-Consciousness Scale' . In the analysis of the data, two factor ANOVA analysis was used for mixed patterns and Bonferroni test was used for determining the source of difference. As a result of the analyses made, it was found that the applied psycho-education program was effective in raising the private and public self-consciousness levels of the participants in the experimental group. Furthermore, in the follow-up measurements taken ten weeks later, it was determined that this effect continues in the context of self-consciousness. These findings were discussed in the direction of literature and suggestions were made for experts working in the field and for future studies to be made.

Keywords:

Self-consciousness, psycho-education, private self-consciousness, public self-consciousness,

PDF

___

Akın, A., Abacı, R. ve Öveç, Ü. (2007). The construct validity and reliability of the Turkish version of Self-Consciousness Scale. Ankara University, Journal of Faculty of Educational Sciences, 40(2), 257-276.
Anderson, E. M., Bohon, L. M. ve Berrigan, L. P. (1996), “Factor structure of the private self-consciousness scale”, Journal of Personality Assessment, 66, 144– 152.
Aydın, A. (2006). Ergenlerde sosyal anksiyete belirtilerini azaltmaya yönelik bilişsel-davranışçı bir müdahale programının etkililiğinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Baştemur, Ş. (2017). Ergen ikizlerin sosyal kaygı düzeylerini azaltma müdahale programının etkililiğinin incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. İstanbul Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Bowker, J. C. ve Rubin, K. H. (2009). Self-consciousness, friendship quality, and adolescent internalizing problems, British Journal of Developmental Psychology, 27, 249-267.
Burnkrant, R. E. ve Page, T. J. (1984), “A modification of the Fenigstein, Scheier, and Buss selfconsciousness scales”, Journal of Personality Assessment, 48, 629–637.
Buss, A. H. (1980). Self-consciousness and social anxiety. San Francisco: Freeman.
Chang, L. (1998a), “Factor interpretations of the self-consciousness scale”,Personality and Individual Differences, 24(5), 635-640.
Chang, L. (1998b), “The Self-Consciousness Scale in Chinese college students”, Journal of Applied Social Psychology, 28(6), 550–561.
Cohen, J. (1992). A power primer. Psychological Bulletin, 112,155-159.
Cohen, J. (1994). The earth is round (p < .05). American Psychologist, 49, 997-1003.
Creed, A. T. ve Funder, D. C. (1998), “The two faces of private self-consciousness: Self report, peer-report, and behavioral correlates”, European Journal of Personality,12, 411-431.
Çakır, S. (2010). Bilişsel-davranışçı yaklaşıma dayalı olarak hazırlanan sosyal kaygıyla başa çıkma programının lise öğrencilerinin sosyal kaygı düzeylerine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
Davis, M. H. ve Franzoi, S. L. (1999), “Self-awareness and self-consciousness. In V. J. Derlega, B. A.Winstead ve W. H. Jones (Eds.)”, Personality: Contemporary theory and research (2nd ed., s. 307–338). Chicago: Nelson-Hall.
Davison, C.G. ve Neale, J.M. (2004). Anormal psikoloji. (Çev. İhsan Dağ) Ankara: Türk Psikoloji Derneği Yayınları.
Eren Gümüş, A. (2002). Sosyal kaygıyla başa çıkma grup programın üniversite öğrencilerinin sosyal kaygı düzeylerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Fan, X. (2001). Statistical significance and effect size in education research: Two sides of a coin. Journal of Educational Research, 94, 275-283.
Fenigstein, A. (1979). Self-Consciousness, Self-Attention, and Social Interaction. Journal of Personality and Social Psychology, 37(1), 75-86
Fenigstein, A. Scheier, M. F. ve Buss, A. H. (1975). Public and private self-consciousness: Assessment and theory. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 43, 522–527.
Fenıgsteın, A. ve Vanable, P. A. (1992), “Paranoia and self-consciousness”, Journal of Personality and Social Psychology, 62, 129–138.
Fromson, P. M. (2006). Self-discrepancies and negative affect: The moderating roles of private and public self-consciousness. Social Behavior and Personality, 34(4), 333- 350.
Haarhoff, B. A. ve Kazantzis, N. (2007). How to supervise the use of homework in cognitive behavior therapy: The role of trainee therapist beliefs. Cognitive and Behavioral Practice, 14(3), 325-332.
Hudson, J. L. ve Rapee, R. M. (2000). The origins of social phobia. Behavior Modification, 24(1), 102-129.
Koçak, A. (2001). Sosyal kaygıyla başa çıkma programının lise öğrencilerinin sosyal kaygı düzeylerine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Lindwall, M. (2004). Factorial structure and invariance across gender of the Swedish Self- Consciousness Scale. Journal of Personality Assessment, 82(2), 233-240.
Mıttal, B. ve Balasubramanian, S. K. (1987), “Testing the dimensionality of the self-consciousness scales”, Journal of Personality Assessment, 51, 53–68.
Nezlek, J. B. (2002). Day-to-day relationships between self-awareness, daily events, and anxiety. Journal of Personality, 70, 249-275.
Nystedt, L. ve Ljungberg, A. (2002). Facets of private and public self-consciousness: Construct and discriminant validity. European Journal of Personality, 16, 143–159.
Özsoy, S. ve Özsoy, G. (2013). Effect Size Reporting in Educational Research. Elemantary Education Online, 12(2), 334-346.
Palancı, M. (2004). Üniversite öğrencilerinin sosyal kaygı problemlerini açıklama ve gidermeye yönelik gerçeklik terapisi oryantasyonlu bir yardım modelinin geliştirilmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
Pılıavın, J. A. ve Charng, H. (1988), “What is the factorial structure of the private and public selfconsciousness scales?”, Personality and Social Psychology Bulletin, 14, 587–595.
Rees, C. S. McEvoy, P. ve Nathan, P. R. (2005). Relationship between homework completion and outcome in cognitive behaviour therapy. Cognitive Behaviour Therapy, 34(4), 242–247.
Sapmaz, F. (2011). Bilişsel-davranışçı yaklaşıma dayalı grupla psikolojik danışmanın sosyal anksiyete, reddedilme duyarlılığı ve kişilerarası duyarlılık üzerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
Sayan, A. (2005). Sosyal kaygıyla başa çıkma programının öğrencilerin sosyal kaygı ve depresyon düzeylerine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Schlenker, B. R. ve Leary, M. R. (1982), “Social anxiety and self-presentation: a conceptualization and model”, Psychological Bulletin, 92, 641–669.
Scheier, M. F. ve Carver, C. S. (1985), “The self-consciousness scale: A revised version for use with general populations”, Journal of Applied Social Psychology, 15, 687-699.
Sertelin-Mercan, Ç. (2007). Bilişsel-davranışçı yaklaşımla bütünleştirilmiş sosyal beceri eğitiminin ergenlerin sosyal kaygı düzeyine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Snyder, K. V. “Anger management for adolescents: Efficacy of a short-term cognitive behavioral intervention”, Fordham University, New York 1999, (Unpublished doctoral dissertation), s. 76.
Şimşek, H. (2011). Sosyal beceriler grup rehberliği programının sosyal kaygı düzeyine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Vacha-Haase, T. ve Thompson, B. (2004). How to estimate and interpret various effect sizes. Journal of Counseling Psychology, 51, 473-481.
Voltan-Acar, N. (2001). Grupla Psikolojik Danışma İlke ve Teknikleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Watson, P. J., Milliron, J. T. ve Morris, R. J. (1995), “Social desirability scales and theories of suicide:correlations with alienation and self-consciousness”, Personality and Individual Differences, 18, 701–711.
Wojslawowicz, J. C. (2005). Public and Private Self-Consciousness During Early Adolescence. (Unpublished doctoral dissertation). University of Maryland, Maryland.
Yıldırım, T. (2006). Sosyal fobik üniversite öğrencilerine uygulanan kısa-yoğun-acil psikoterapinin etkililiği. Yayımlanmamış doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.