Durdağı AKAN, İsa YILDIRIM, Sinan YALÇIN

OKUL MÜDÜRLERİ LİDERLİK STİLİ ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ (OMLSÖ)

Bu çalışmanın amacı öğretmen algılarına göre okul yöneticilerinin liderlik stillerini ölçmede kullanılabilecek bir ölçek geliştirmektir. Ölçeğin geçerlilik ve güvenirlik çalışmaları 499 öğretmenin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Ölçeğin yapısal geçerliğini test etmede açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizine başvurulmuş, güvenirlik çalışmasında ise Cronbach Alpha, Sperman Brown ve Test Tekrar Test güvenirlik katsayıları hesaplanmıştır. Çalışma sonucunda toplam varyansın 54.19’unu açıklayan 3 faktör altında 35 maddeden oluşan bir ölçek elde edilmiştir. Açımlayıcı faktör analizi ölçeğin dönüşümcü, sürdürümcü ve serbest bırakıcı liderlik stili olarak ifade edilen 3 alt boyuttan oluştuğunu göstermiştir. Her birisi ayrı değerlendirilen dönüşümcü, sürdürümcü ve serbest bırakıcı liderlik boyutları için doğrulayıcı faktör analizi yapılmış, üç ölçme modelinin de kabul edilebilir uyum indeksleri ürettiği görülmüştür. Dönüşümcü, sürdürümcü ve serbest bırakıcı ölçeklerinin güvenirliğinin ortaya çıkarılması amacıyla yapılan analizlerde Cronbach Alpha, Sperman Brown ve Test Tekrar Test ölçüm sonuçlarının kabul edilen sınırlar içerisinde olduğu görülmüştür.Anahtar Kelimeler: Okul Yöneticisi, Liderlik, Liderlik Stili

Anahtar Kelimeler:

Okul Yöneticisi, Liderlik, Liderlik Stili

-

The aim of this study is to develop a scale to measure leadership styles of school principals according to teachers’ perceptions. The validity and reliability of the scale have been tested with the participation of 499 teachers. In testing the structural validity of the scale, exploratory and confirmatory factor analysis has been used, and its reliability has been calculated via Cronbach Alpha, Sperman Brown and test re-test reliability coefficient. As a result of the study, a scale that consists of 35 items under 3 factors that explain 54.19 per cent of the total variance has been obtained. Exploratory factor analysis has shown that the scale includes 3 subdimensions, which are transformational, subscriber and releasing leadership dimensions. For transformational, subscriber and releasing leadership dimensions, each of which has been assessed separately, confirmatory factor analysis has been conducted, and it was seen that all models have produced acceptable fit indices. Analyses performed to reveal the reliability of transformational, subscriber and releasing leadership dimensions have established that measurement results of Cronbach Alpha, Sperman Brown and Test Re-Test methods are within acceptable ranges.

Keywords:

School Principals, Leadership, Leadership Style,

PDF

___

Akdoğan, E. (2002). Öğretim Elemanlarının Algıladıkları Liderlik Sitilleri ile iş Doyum Düzeyleri Arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Altun, S. (2003). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Dönüşümcü Liderliğe Verdikleri Önem ve Uygulama Düzeyleri. İlköğretim-Online. 2(1), 10-17.
Arslan, F.(2013). Formatör ve Koordinatör Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Okul Müdürlerinden Algıladıkları Dönüşümsel Liderlik Stilleri İle Adanmışlık Düzeylerinin İlişkisi. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
Aslan, Ü.(2013). Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri İle Öğretmenlerin İş Doyumu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi.
Balcı, Y. (2009). İlköğretim Okullarında Çalışan Öğretmen Ve Yöneticilerin Örgütsel Bağlılığı ile Yöneticilerin Öğretimsel Liderlik Ve Dönüşümcü (Transformasyonel) Liderlik Davranışları Arasındaki ilişkilerin Analizi. Doktora tezi. Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İzmir.
Baloğlu, N., Karadağ, E. & Gavuz, Ġ. (2009). Okul Müdürlerinin Çok Faktörlü Liderlik Stillerinin Yetki Devrine Etkisi: Bir Doğrusal ve Yapısal Eşitlik Modelleme Çalışması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 22(2).
Barnett, K., Mccormıck, J., And Corners R. (2001). Transformational Leadership in Schools: Panacea, Placebo or Problem?. Journal of Educational Administration. 39(1), 24-46.
Bass, B.M., Avolio, B. (1995). MLQ-Multifactor Leadership Questionnaire, Mind Garden, Palo Alto, California
Burns, J. M. (2003). Transforming leadership: A new pursuit of happiness. New York: Atlantic Monthly Press.
Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör Analizi: Temel Kavramlar ve Ölçek Geliştirmede Kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. S.32.
Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
Celep, C.(2004). Dönüşümsel liderlik. Ankara: Anı Yayıncılık.
Cemaloğlu, N. (2007-c). Okul Yöneticilerinin Liderlik Stillerinin Farklı Değişkenler Açısından incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 5(1), 73- 112.
Ceylan A., Keskin H. ve Eren S. (2005). Dönüşümcü ve Etkileşimci Liderlik ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki ilişkilere Yönelik Bir Araştırma. İşletme İktisadi Enstitüsü Dergisi. 16(51).
Chirichello, M. (1999). Building Capacity for Change: Transformational Leadership for School Principals. Paper presented at the Annual International Congress for School Effectiveness and Improvement. (12th, San Antonio, TX, January 3–6, 1999).
Conners, R. T. (2003). Leadership Styles of Ohio Community School Principals, An Exploratory Study. Ph.D Thesis. Cincinnati University.
Crocker, L. and ALGİNA, J. (2006). IntroductiontoClassicaland ModernTest Theory. Ohio. Cengage Learning.
Çelebi, C.(2012). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Okul Müdürlerinin Okulda Gösterdikleri Liderlik Stilleri İle Öğretmenlerin İş Doyumu Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
Çelik, V. (2003). Eğitimsel liderlik. 3. Baskı. Ankara: PegemA Yayınları.
Çelik, V. (1998). Eğitimde Dönüşümcü Liderlik. Eğitim Yönetimi. 4(16).
Çetinkaya, İ.(2011). Ortaöğretim Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri ve İletişim Becerileri Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Çobanoğlu, F. (2003). İlköğretim Yöneticilerinin Dönüşümcü Liderlik Davranışları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş.(2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli SPSS ve LİSREL uygulamaları. Ankara: Pegem A Yayıncılık
Deliveli, Ö.(2010). Yönetimde Yeni Yönelimler Bağlamında Lider Yöneticilik. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Isparta.
Drucker, P. (2011). Büyük değişimler çağında yönetim (Çev. Zülfü Dicleli), İstanbul: Optimist Yayınları.
Estep, T. A. (2000). A Study of Relationshipsbetween Transformational Leadership, Transactional Leadership and Specified Demographic Factors as Enablers of Teacher Empowerment in Rural Pennsylvania Scholl Districts. Ph.D Thesis. Indiana University.
Eraslan, L. (2003). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Dönüşümcü Liderlik Özellikleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
Eren, E.(2000). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, İstanbul, Beta Yayınları.
Eryılmaz, F. (2006). Endüstri Meslek Lisesi Okul Müdürlerinin Dönüşümcü Liderlik Özelliklerine Sahip Olma Düzeyleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
Gezici, A.(2007). Yöneticilerin Liderlik Stillerinin Çalışanların İş Tatmini Üzerindeki Etkileri. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi.
Giray, M.D.(2010). İş Yerinde Destek Algılarının Liderlik Stilleri Ve Örgütsel Sonuç Değişkenleri İle İlişkisi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.
Hoy, W. K. ve Miskel, C. G. (2010). Eğitim yönetimi (çev. ed. S. Turan). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
İşcan, Ö.F. (2006), Dönüştürücü/Etkileşimci Liderlik Algısı ve Örgütsel Özdeşleşme ilişkisinde Bireysel Farklılıkların Rolü. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi. 11, 160-177.
Karip, E. (1998). Dönüşümcü liderlik. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 16, 443-465.
Kılınç, T.D.(2013). Sınıf Öğretmenlerinin Okul Müdürlerinin Dönüşümcü ve Etkileşimci Liderlik Stilleri Ve Kendi Örgütsel Bağlılıklarını Algılamaları İle Okul Müdürlerinin Sınıf Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılıklarını Algılamaları Arasındaki İlişki. Yüksek lisans tezi. Çağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
Korkmaz, M. (2008). Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri ile Öğrenen Örgüt Özellikleri Arasındaki ilişki Üzerine Nicel Bir Araştırma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi. 14(53), 78-98.
Kültür, Y.Z.(2006). Ortaöğretim Kurumlarındaki Yöneticilerin Liderlik Stilleri ve Kişilik Özelliklerinin Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Mclntyre, R. O. (2003). The Role of Transformational and Transactional Leadership for High School Principals. Ph.D Thesis, Massachusetts Lowell University.
Özdamar, K.(1997). Paket Programları İle İstatistiksel Veri Analizi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Özden, Y. (2005). Eğitimde Yeni Değerler: Eğitimde Dönüşüm. 6. Baskı. Ankara: PegemA yayınları.
Patrıck, S. R. (2005). Transformational Leadership at Urban and Metropolitan Public Universities. Ph.D Thesis, Akron University.
Sabuncuoğlu, Z.(1998). Örgütsel Psikoloji, Bursa, Alfa Yayınları.
Sabuncuoğlu, Z. & Tüz, M. (2001). Örgütsel Psikoloji. Bursa: Ezgi Kitabevi.
Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H.,&Müller, H.(2003). Evaluating the fit of structural eguation models: Test of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Method of Psychological Research Methods of Psychological Research Online 2003, Vol.8, No.2, pp. 23-74
Seçer, İ.(2013). SPSS ve LISREL ile Pratik Veri Analizi. Ankara: Anı Yayıncılık.
Stedman, N. L. P. And Rudd, R. (2006). Leadership Styles and Volunteer Administration Competence: Perceptions of 4-H County Faculty in the United States. Journal of Extension. 44(1).
Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-74.
Şahin, S. (2006). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Dönüşümcü ve Sürdürümcü Liderlik Stilleri . Eğitim Araştırmaları Dergisi. 23, 188-199.
Şahin, S. (2004). Okul Müdürlerinin Dönüşümcü ve Sürdürümcü Liderlik Stille ile Okul Kültürü Arasındaki ilişkiler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi. Cilt:4, Sayı:2.
Şeker, H. ve Gençdoğan, B. (2006). Psikolojide ve Eğitimde Ölçme Aracı Geliştirme. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Şevik, M.K. (2012). İlköğretim Okulları Müdürlerinin Liderlik Stilleri ile Öğretmenlerin Örgütsel Güven Algıları Arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Şimşek Ö.F. (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş(Temel İlkeler ve Lisrel Uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayınları
Tavşancıl, E. (2006). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Tezbaşaran, A. A.(2008). Likert tipi ölçek hazırlama kılavuzu, Türk Psikologlar Derneği, Mersin.
Thomson B.(1998) The Ten Commandments of Good Structural Equation Modeling Behavior: A User-Friendly, Introductory Primer on SEM. Annual Meeting of the U.S. Department of Education, Office of Special Education Programs (OSEP) Project Directors' Conference
Wu, F. Y. (2006) A Study of Leadership Styles and foreign English Teachers Job Satisfaction in Adult English Cram Schools of Taipei and Kaohsiung Cities in Taiwan. Ph.D Thesis, Incarnate University.