Ayhan KARAKAŞ, Rasim TÖSTEN, Veysi KANSU, Ahmet Sedat AYDIN

ÖĞRETMENLERİN DUYGUSAL EMEK DAVRANIŞLARININ İŞDOYUMLARINA ETKİSİ

Yapılan bu araştırmanın temel amacı, öğretmenlerin duygusal emek davranışlarının işdoyumuna etkisini belirlemektir. Araştırma ilişkisel tarama modelindedir. Araştırmanın çalışma grubunu Batman il merkezinde basit tesadüfi örnekleme yoluyla seçilen 380 öğretmen oluşturmaktadır. Öğretmenlerin duygusal emek davranışlarını ölçmek için Begenirbaş ve Meydan (2012) tarafından öğretmenlere uyarlanan Duygusal Emek Davranışları Ölçeği’nden ve Oran (1989) tarafından Türkçeye uyarlanan Minnesota Doyum Ölçeği’nden yararlanılmıştır. Çalışmada öğretmenlerin duygusal emek davranışları ve iş tatmin düzeyleri için aritmetik ortalamalardan yararlanırken, boyutlar arası ilişkiler ve etkileri korelasyon ve regresyon analizleri ile ortaya konulmuştur. Yapılan analizlerde ulaşılan bulgulara göre, genel olarak duygusal emeğin işdoyumunu %7 yordadığı tespit edilmiştir. Özellikle alt boyutlar olarak ele alındığında boyutlar arasında (duygusal emek ile içsel doyum arasında) pozitif ve anlamlı ilişkilere rastlanılmıştır.

PDF

___

Abraham, R. (1998). Emotional Dissonance in Organizations: Antecedents, Consequences, and Moderators. Genetic, Social and General Psychology Monographs. 124(2), 229-246.
ACKER, S. (1995), “Carry on Caring: The Work of Women Teachers”,British Journal of Sociology of Education, 16(1), 21-36.
Akıncı, Z. (2002). Turizm sektöründe işgören iş tatminini etkileyen faktörler: Beş yıldızlı konaklama işletmelerinde bir uygulama. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, (4): 1-25.
Ashforth, E. B. ve Humphrey, H. R. (1993). Emotional labor in service roles: The influence of identity. Academy of Management Review. 18(1), 88-115.
Austin, J. Elizabeth, Timothy C.P. Dore, Katharine M. O’Donovan. (2008). Associations Of Personality And Emotional Intelligence With Display Rule Perceptions And Emotional Labour. Personality and Individual Differences. 44(3), 679-688.
Avcı, U. veBoylu, Y. (2010). Türk Turizm Çalışanları İçin Duygusal Emek Ölçeği Geçerlemesi. SOID Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi. 7(2)
Baltaş, A. ve Baltaş, Z. (2000). Stres ve Başaçıkma Yolları. 20. Baskı. İstanbul: Remzi Kitapevi.
Barutçugil, İ. (2004). Organizasyonlarda Duyguların Yönetimi. Kariyer Yayınları: İstanbul.
Barutçugil, İ. (2004). Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi. İstanbul: Kariyer Yayıncılık.
Basım, H. N., Beğenirbaş, M. Ve Can Yalçın, R.(2013). Effects of Teacher Personalities on Emotional Exhaustion: Mediating Role of Emotional Labor. Educational Sciences Theory and Practice. 13(3).1488-1496.
Başbuğ, G. , Ballı, E., & Oktuğ, Z. (2010). İş doyumu duygusal emek etkisi: Çağrı merkezi çalışanlarının üzerine bir çalışma [The effect of emotıonal labor on job satisfaction: A study among call center employees]. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 58, 253-274.
Bayram, N., Aytaç, S. ve Dursun, S. (2012). Emotinal Labor and Burnout at Work: A Study From Turkey. International Congress on Interdisciplinary Business and Social Science. 300-305.
Begenirbaş, M. ve Yalçın, R. C. (2012). Öğretmenlerin Kişilik Özelliklerinin Duygusal Emek Gösterimlerine Etkileri. Cag University Journal of Social Sciences. 9(1), 47-66.
Beğenirbaş, M. ve Meydan, C. H. (2013). Duygusal Emeğin Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkileri: Kamu Sektöründe Bir Araştırma. 21. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi.
Bingöl, D. (1996). Personel Yönetimi. İstanbul: Beta Basım Yayım.
Brotheridge, C. M. ve Grandey, A. A. (2002). Emotional Labor and Burnout: Comparing Two Perspectives of ‘People Work. Journal of Vocational Behavior. 60 (1), 17-39
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. 7. Baskı Ankara: Pegem Akademi
Chen, L. H. (2007). Job Satisfaction Among Information System (IS) Personnel. Computers in Human Behavior. 24, 105-118.
Chu, K. Hei-Lin ve Murrmann, K. S. (2006). Development and validation of the hospitality emotional labor scale. Tourism Management. 27(6), 1181-1191
Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences (2nd ed.) Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Çaldağ, M. A. (2010). Duygusal Emek Davranışlarının Sağlık Çalışanlarında İş Sonuçlarına Etkisi.Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Diamond, L. M. (2005). From the heart or the gut? Sexual-minority women’s experiences of desire for samesex and other-sex partners. Feminism and Psychology. 15, 10-14.
Diefendorff, M. J., Croyle, M. ve Gosserand, H. R. (2005). The dimensonality and antecedents of emotional labor strategies. Journal of Vacational Behaviour. 66 (2), 339-357.
Dijk P. V., Smith, L. D.G. ve Cooper, B. K. (2011). Are You for Real? An Evaluation Of The Relaitonship Between Emotional Labour And Visitor Outcomes. Tourism Management. 32, 39-45.
Erdoğan, İ. (1999). Örgütsel Davranış, İstanbul: Dönence Basım ve Yayın Hizmetleri.
Fairweather, J. S. (1993). Facultyrewardsreconsidered: The natüre of trdaeoffs. Change, 25, p.44-47.
Goodwin, R. E., Groth, M. ve Frenkel, S. J. (2011). Relationships Between Emotional Labor, Job Performance and Turnover. Journal Vocational Behaviour. 79, 538-548.
Grandey, A. A. (1999). The Effects of Emotional Labor: Employee Attitudes, Stress and Performance. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Colorado State University, USA.
Grandey, A. A. (2000). Emotion regulation in the workplace: A new way to conceptualize emotional labor. Journal of Occupational Health Psychology. 5(1), 95-110.
Grumet, M. (1988). Bitter milk: Womenandteaching. Amherst: University of Massachusetts Press
Güngör, M. (2009). Duygusal Emek Kavramı: Süreci ve Sonuçları. Kamu-İş. 11(1):167-184.
Herzberg, F. (1968). One More Time: How Do You Motivate Employees? Harvard Business Review. 46, 53-62
Hochschild, R. A. (1983). The managed hearth: Commercialization of human feeling. Berkeley: University of California Pres.
JAMES, N. (1989), “Emotional Labour: Skill And Work In The SocialRegulation Of Feelings”, Sociological Review.
Karasar, N. (2007). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
Kaya, E. (2009) Özel Okul Öğretmenlerinin Duygusal Emek Davranışını Algılama Biçimleri İle İş Doyumları Ve İş Stresleri Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Maltepe Üniversitesi.
Kaya, U. ve Serçeoğlu, N. (2013). Duygu İşçilerinde İşe Yabancılaşma Hizmet Sektöründe Bir Araştırma. Çalışma ve Toplum. 311-346.
Kırkclady, B.D. and Martin, T. (2000). Job Stressand Satisfaction Among Nurses: Individual Differences. Stres Medicine. 16, 77-89.
Köksel, L. (2009). İş Yaşamında Duygusal Emek ve Ampirik Bir Çalışma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Manisa: Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Liu, Y., Prati, L.M., Perrewe, P.L. ve Ferris, G.R. (2008). The relationship between emotional resources and emotional labor: An exploratory study. Journal of Applied Social Psychology, 38(10):2410-2439.
McKinney, C. W. (1988). Preserviceelementaryeducationmajors’ knowledge of worldgeography. United States: Oklahoma. http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED305313.pdf.
Mıkolajczak, M., Clementine, M. Ve Olivier, L. (2007). Explaining The Protective Effect of Trait Emotional Intelligence Regarding Occupational Stress: Exploration of Emotional Labour Processes. Journal of Research in Personality. 41, 1107–1117.
Morris, J. A. and Feldman, D. C. (1996). The Dimensions, Antecedents, And Consequences Of Emotional Labor, Academy of Management Journal. 21, 989-1010.
Oral, L. ve Köse, S. (2011). Hekimlerin Duygusal Emek Kullanımı ile İş Doyumu Ve Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkiler Üzerine Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.16, S.2,
Öz, Ü. E. (2007). Duygusal Emek Davranışlarının Çalışanların İş Sonuçlarına Etkisi, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
Özgen, I. (2010). Turizm İşletmelerinde Duygusal Emek. Ankara: Detay Yayıncılık.
Özkan, G. (2011). Duygusal Emek Gerektiren Mesleklerde Örgütsel İletişim Doyumunun Duygusal Emeğe Bağlı İş Doyumuna Etkisi: Çağrı Merkezlerinde Bir Uygulama Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Özkaplan, N. (2009). Duygusal Emek ve Kadın İşi/Erkek İşi. Çalışma ve Toplum. 2, 15-24.
PIERCE, J.L. (1995). Gender Trials: Emotional Lives In Contemporary LawFirms, Berkeley:University of California Press.
Rafaeli, A. ve Sutton, R. I. (1987). The expression of emotion as part of the work role. Academy of Management Review. 12(1), 23-37.
Rafaeli, A.and Sutton, R. I. (1990). Busy Stores And Demanding Customers: How Do They Affect The Expression Of Positive Emotion? Academy of Management Journal. 33, 623-637.
Rupp, D. E. ve Spencer, S. (2006). When customers lash out: The effect of customer interactional injustice on emotional labor and the mediating role of discrete emotions. Journal of Applied Psychology. 91, 971-978.
Samad, S. (2006). Predicting Turnover Intentions: The Case of Malaysian Government Doctors. The Journal of American Academy of Business, Cambridge. 8(2), 113-119.
Savaş, A. C. (2012). Okul Müdürlerinin Duygusal Zekâ ve Duygusal Emek Yeterliklerinin Öğretmenlerin İş Doyumu Düzeylerine Etkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 33
Solmuş T. (2004). İş Yaşamında Duygular ve Kişiler Arası İlişkiler. Ankara: Beta Yayınları.
Solmuş, T. (2007). Endüstriyel Klinik Psikolojisi ve İnsan Kaynakları Yönetimi. İstanbul: Beta Yayınları.
Şahin, S., Aydoğdu, B., Yoldaş, C. (2011).Duygusal Zekâ ve İş Doyumu Arasındaki İlişkiler: Eğitim Müfettişleri Üzerinde Bir Araştırma. İlköğretim Online, 10(3), 974-990
Şimşek, M. S., Akgemci, T. ve Çelik, A. (2003). Davranış Bilimlerine Giriş ve Örgütlerde Davranış, Konya: Adım Matbaacılık ve Ofset.
Topateş, H., & Kalfa, A. (2009). Yeni Çalışma İlişkileri Bağlamında Örgütsel Yurttaşlık ve Duygusal Emek. Uluslararası Sosyal Haklar Sempozyumu, 22-23.
Tutar, H. (2007). Erzurum’da Devlet Ve Özel Hastanelerde Çalışan Sağlık Personelinin İşlem Adaleti, İş Tatmini Ve Duygusal Bağlılık Durumlarının İncelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Y.2007, C.12, S.3 S.97-120.
Türk, M.S. (2007). Örgüt Kültür ve İş Tatmini. Ankara: Gazi Kitabevi.
Türkay, O., Ünal, A., Taşar, O. (2011). Motivasyonel ve Yapısal Etkenler Altında Duygusal Emeğin İşe Bağlılığa Etkisi. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi. 7(14), 201-222.
Uysal, A. A. (2007). Öğretmenlerde Gözlenen Duygusal Yaşantı Örüntülerinin ve Duygusal İşçiliğin Mesleki İş Doyumu ve Tükenmişlik Üzerine Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Muğla: Muğla Üniversitesi.
Van Dijk, P. ve Brown, A. K. (2006). Emotional Labour and Negative Job Outcomes: An Evaluation of the Mediating Role of Emotional Dissonance. Journal of Management and Organization. 12(2), 101-115.
Weiss, D.J., Dawis, R.V., England, G.W., ve Lofquist, L. H. (1967). Manual for The Minnesota Satisfaction Questionnaire (Minnesota Studies in Vocational Rehabilitation, No. 22), Minneapolis: University of Minnesota.
Witt, L. A., & Nye, L. G. (1992). Gender and the relationship between perceived fairness of pay or promotion and job satisfaction. Journal of Applied psychology, 77(6), 910.