Özgül KELEŞ, Naim UZUN, Funda Varnaci UZUN

ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÇEVRE BİLİNCİ, ÇEVRESEL TUTUM, DÜŞÜNCE VE DAVRANIŞLARININ DOĞA EĞİTİMİ PROJESİNE BAĞLI DEĞİŞİMİ VE KALICILIĞININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Bu çalışmada, "Ihlara Vadisi (Aksaray) ve Çevresinde Doğa Eğitimi" projesinin çevre bilinci, çevreye yönelik tutum, düşünce ve davranış üzerindeki etkililiğini ve kalıcılığını belirlemek amaçlanmıştır. Çalışma grubunu, 03-12 Temmuz 2009 tarihleri arasında gerçekleştirilen doğa eğitimi programına 25 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Söz konusu proje, TÜBİTAK tarafından desteklenen, hedef kitlesi sadece "öğretmen adayı" olan ilk projedir. Veri toplamak amacıyla Milfont ve Duckitt (2006) tarafından geliştirilen ve Ak (2008) tarafından Türkçeye uyarlanan "Çevre Bilinci Ölçeği" ile Uzun ve Sağlam (2006) tarafından geliştirilen, çevresel düşünce ve davranış alt boyutlarından oluşan "Çevresel Tutum Ölçeği" kullanılmıştır. Çalışma, öntest-sontest-izleme testi desenine uygun olarak yürütülmüştür. Verilerin analizi SPSS yardımıyla yapılmış, karşılaştırmalarda tekrarlı ölçümler için tek faktörlü ANOVA kullanılmıştır. Çoklu karşılaştırmalarda ise LSD testinden faydalanılmıştır. Ölçeklere ilişkin elde edilen Cronbach alfa güvenirlik katsayıları sırasıyla α=.88 ve α=.80'dir. Çalışma sonucunda, doğa eğitimi programının bireylerin çevre bilincine, tutumlarına ve davranışlarına önemli ölçüde etki ettiği ve kalıcılığını sağladığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

çevre bilinci, çevresel tutum, doğa eğitimi, öğretmen adayları

THE CHANGE OF TEACHER CANDIDATES' ENVIRONMENTAL CONSCIOUSNESS, ATTITUDE, THOUGHT AND BEHAVIORS WITH NATURE TRAINING PROJECT AND THE ASSESSMENT OF ITS

The purpose of this study is to investigate the effects of the project "Nature Education in Ihlara Valley (Aksaray) and Its Surrounding Area" supported by The Scientific and Technological Research Council of Turkey (TUBITAK) on environmental consciousness, attitudes, thought, behavior and its permanence. The study group consists of 25 teacher candidates who participated in this nature education project carried out on 03-12 July 2009. This project is the first project having teacher candidates as its target group and supported by TUBITAK. "Environmental Consciousness Scale" developed by Milfont and Duckitt (2006) and translated into Turkish by Ak (2008) and "Environmental Attitude Scale" developed by Uzun and Saglam (2006) were used to collect data in the present study. The study was carried out in line with the pretest-posttest-monitoring test design. SPSS was employed to analyze the data, and One-Way ANOVA for Repeated Measures was used to find out whether there are significant differences between the pre-test scores for environmental consciousness, attitude, thought and behavior and those of the post-test and monitoring test. The Cronbach alfa reliability coefficients of the scales are α=.88 and α=.80, respectively. According to the results of the comparison, it can be argued that significant differences between pre-test environmental consciousness, attitude and behavior scores and post-test and monitoring scores came into being.

Keywords:

environmental consciousness, environmental attitudes, nature education, teacher candidate,

PDF

___

Ak, S. (2008). İlköğretim öğretmen adaylarının çevreye yönelik bilinçlerinin bazı demografik değişkenler açısından incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi: Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Alp, E., Ertepinar, H., Tekkaya C. & Yilmaz, A. (2006). A Statistical Analysis of Children‟s Environmental Knowledge and Attitudes in Turkey. International Research in Geographical and Environmental Education, 15(3), 210 – 223.
Aslan, O., Sağır, Ş.U., & Cansaran, A. (2008). Çevre Tutum Ölçeği Uyarlanması ve İlköğretim Öğrencilerinin Çevre Tutumlarının Belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 283 -295.
Atasoy, E. & Ertürk, H. (2008). İlköğretim Öğrencilerinin Çevresel Tutum ve Çevre Bilgisi Üzerine bir Alan Araştırması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 10-1.
Atasoy, E. (2006). Çevre İçin Eğitim Çocuk Doğa Etkileşimi. Bursa: Ezgi Kitabevi.
Ballantyne, R. & Packer, J. (2002). Naturebased excursions: school students‟ perceptions of learning in natural environments. International Research in Geographical and Environmental Education, 11(3), 218–236.
Benedict, F. (Ed.). (1991). Environmental education for our common future: A handbook for teachers in Europe. Oslo, Norway: Norwegian University Press.
Bogner, F. X. (1998). The influence of short-term outdoor ecology education on long-term variables of environmental perspective. Journal of Environmental Education, 29(4), 17–29.
Bögeholz, S. (2006). Nature experience and its importance for environmental knowledge, values and action: recent German empirical contributions, Environmental Education Research, 12 (1), 65 – 84. Council for Environmental Education (CEE). (2004a). Project Wild Aquatic K-12 Curriculum&Activity Guide. U.S.A.
Council for Environmental Education (CEE). (2004b). Project Wild K-12 Curriculum&Activity Guide. U.S.A.
Denis, H. & Genc, H. (2007). Çevre Bilimi Dersi Alan ve Almayan Sınıf Öğretmenliği Öğrencilerinin Çevreye İlişkin Tutumları ve Çevre Bilimi Dersindeki Başarılarının Karşılaştırılması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(13), 20-26.
Dresner, M. & Gill, M. (1994). Environmental Education at Summer Nature Camp. Journal of Environmental Education, 25(3).
Devall, B. (1994). Ekolojik Benliğimiz, Der: Günseli Tamkoç, Derin Ekoloji, İzmir: Ege yayınları, 43- 56.
Eaton, D. (2000). Cognitive and affective learning in outdoor education. Dissertation Abstracts International – Section A: Humanities and Social Sciences, 60, 10-A, 3595.
Erten, S. (2004). Çevre Eğitimi ve Çevre Bilinci Nedir, Çevre Eğitimi Nasıl Olmalıdır?, Çevre ve İnsan Dergisi, Çevre ve Orman Bakanlığı Yayın Organı. Sayı 65/66. 2006/25 Ankara 12.
Erol, G.H. & Gezer, K. (2006). Prospective of Elementary School Teachers‟ Attitudes Toward Environment and Environmental Problems. International Journal of Environmental and Science Education, 1 (1), 65 – 77.
Farmer, J., Knapp, D. & Benton, M.G. (2007). An elementary school environmental education field trip: long-term effects on ecological and environmental knowledge and attitude development. The Journal of Environmental Education. Reports&Research, 38(3), 33-42.
Güler, T. (2009). Ekoloji Temelli Bir Çevre Eğitiminin Öğretmenlerin Çevre Eğitimine Karşı Görüşlerine Etkileri (The Effects of an Ecology Based Environmental Education on Teachers‟ Opinions about Environmental Education), Eğitim ve Bilim (Education and Science), 34, No. 151.
Haluza-Delay, R. (2001). Nothing Here to Care About: Participant Constructions of Nature Following a 12-Day Wilderness Program. The Journal of Environmental Education, 32(4), 43–48.
Kuhlemeier, H., Van Den Bergh, H., & Lagerweij, N. (1999). Environmental Knowledge, Attitudes, and Behavior in Dutch Secondary Education, The Journal of Environmental Education, 30(2), 4-14.
Marin, C. M. & Yıldırım, U. (Ed.). (2004). Çevre Sorunlarına Çağdaş Yaklaşımlar. Ozaner, S. F. Çevre (Doğa ) Eğitimi. İstanbul: Beta Yayınları.
Milli Parklar Bilgi Sistemi (http://www.milliparklar.gov.tr/mpd/mp/millipark.asp).
Mittelstaedt, R., Sanker, L. & Vanderveer, B. (1999). Impact of a weekılong experiential education program on environmental attitude and awareness. Journal of Experiential Education, 22(3), 138–148.
Ozaner, F. S. (2004). Türkiye’de okul dışı çevre eğitimi ne durumda ve neler yapılmalı? V.Ulusal Ekoloji ve Çevre Kongresi, 5-8 Ekim 2004 Taksim International Abant Palace, Abant İzzet Baysal Üniversitesi & Biyologlar Derneği, Abant- Bolu. Bildiri Kitabı (Doğa ve Çevre), 67- 98, Biyologlar Derneği, İzmir.
Ozaner F. S. & Yalcin, G. (2000). Milli Parklarda Bilimsel Çevre Eğitimi, V. Uluslararası Ekoloji ve Çevre Sorunları Sempozyumu. (Ed. İlhami Kiziroğlu, Nelka İnanç ve Levent Turan), Ankara Alman Kültür Merkezi, 64–76.
Palmberg, E.I. & Kuru, J. (2000). Outdoor Activities as a Basis for Environmental Responsibility. The Journal of Environmental Education, 31(4), 32-6.
Palmberg, I, E. & Kuru, J. (2001). Children and nature. ATEE 26th Annual Conference: RDC 17: Environmental Education.
Pitman, B. J. (2004). Project WILD. A summary of research findings 1983-1995 and 1996-2003. Project WILD.
Şama, E. (2003). Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 23(2), 99-110.
Tabiat Parkları Bilgi Sistemi (http://www.milliparklar.gov.tr/mpd/tp/tpark.asp).
Uzun, N. ve Sağlam, N. (2006). Ortaöğretim Öğrencileri İçin Çevresel Tutum Ölçeği Geliştirme ve Geçerliliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 240-250.
Ürey, M. & Yeşiltaş, N.K. (2009). Öğretmen Adaylarının Çevreye Yönelik Akademik Başarılarının Bireyin Çevre ve İnsan Merkezli Tutumları Üzerine Etkisi. The First International Congress of Educational Research, 1-3 May 2009, Çanakkale, Türkiye.
Yanık, F. E. (2006). Doğaperest. Ali Demirsoy Kitabı. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, No: 950, İstanbul: 385-388.
Yılmaz, O., Boone, W. J., & Andersen, H. O. (2004). Views of elementary and middle school Turkish students toward environmental issues. International Journal of Science Education, 26(12), 1527-1546.
Yücel, A.S. & Morgil, F.İ. (1998). Yüksek Öğretimde Çevre Olgusunun Araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 14, 84-91.