MESLEK LİSELERİNDE TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI EĞİTİMİ: BİR DURUM ÇALIŞMASI

Eğitimde fırsat eşitliğini ortadan kaldıran dezavantajları; sosyo-ekonomik düzey, aile, cinsiyet, yaşanılan coğrafi bölgenin özellikleri ve eğitim sisteminden kaynaklanan eşitsizlikler şeklinde sıralamak mümkündür. Ancak Türkiye'de, eğitim sisteminin bu dezavantajları ortadan kaldırma görevini yerine getiremediği dile getirilmektedir. Hatta eğitim sistemi, yeni dezavantajlı gruplar meydana getirmektedir. OECD ülkeleri arasında bir kıyaslama yapıldığında, okul türleri arasında öğrenme çıktıları açısından en büyük farkın Türkiye'de olduğunu ve bu farkın meslek liseleri alayhine olduğu görülmektedir. Yapılan araştırmalar, Türkiye'de öğrenim görülen okul türünün, başarı üzerinde etkili diğer tüm değişkenlerden daha fazla öneme sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Meslek liselerinde eğitim gören öğrencilerin akademik başarılarının farklı lise türlerinde öğrenim gören öğrencilerle kıyaslandığında oldukça düşük olduğu vurgulanmaktadır. Meslek liselerinde görev yapan Türk Dili ve Edebiyatı dersi öğretmenlerinin, Türk Dili ve Edebiyatı dersine ilişkin görüşlerinin tespit edilerek betimlenmesinin amaçlandığı bu çalışma durum çalışması yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Araştırma verileri, 2012-2013 öğretim yılı güz döneminde Çanakkale il merkezinde ve Edirne ili Keşan ilçelerinde bulunan meslek liselerinde görev yapan 24 Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeniyle yapılan görüşmelerle toplanmıştır. Çalışmada, öğretmenlerin kullanılan öğretim programının ve ders kitaplarının diğer lise türleriyle aynı olmasının adaletsizlik oluşturduğunu; ders kitabı ve öğretim programının öğrenci seviyesinin üzerinde olduğunu; meslek liselerinde gerçekleştirilen Türk Dili ve Edebiyatı öğretiminin daha pragmatik amaçlara hizmet etmesi gerektiğini ve öğrenci merkezli eğitimin meslek lisesi öğrencilerine uygun olmadığını belirttikleri görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Meslek liseleri, dezavantajlı öğrenciler, Türk dili ve edebiyatı eğitimi.

TURKISH LANGUAGE AND LITERATURE TEACHING IN VOCATIONAL HIGH SCHOOLS: A CASE STUDY

It is possible to sort the disadvantages which eliminate the equality of opportunity as in the form of inequalities resulting from socio-economic status, family, gender and the features of the geographic region. However, it has been expressed that the education system fails to fulfill the task of eliminating these disadvantages in Turkey. Even the education system creates new disadvantaged groups. When a comparison is made among the OECD countries, it is seen that the biggest difference among school types in terms of learning outcomes appears to be in Turkey and this difference seems to be disadvantageous tovocational high schools. Researches have shown that the type of school students study in Turkey is more important than all the other variables that have an impact on the success. When compared to students studying at different types of high schools, the academic success of students studying at vocational high schools appears to be quite low. A case study method was used in this study which aimed to describe the views of teachers of Turkish Language and Literature who are working at vocational high schools. The research data were collected through the interviews with 24 teachers of Turkish Language and Literature who are working at vocational high schools in the city center of Çanakkale and Keshan, Edirne during the 2012-2013 Academic year, fall term. In the study, it was revealed that teachers stated that using the same textbooks and curriculum with other types of high schools constitutes injustice, it is above the level of students, teaching Turkish Language and Literature at vocational high schools should serve more pragmatic purposes and students-centered education is not appropriate for students of vocational high schools. Key Words: Vocational high schools, disadvantaged students, Turkish language and literature teaching

___

  • Akşit, N. (2007). Educational reform in Turkey. International Journal of Educational Development, 27 (2), 129-137.
  • Alkan, C., Doğan, H. ve Sezgin, Đ. (1994), Mesleki ve teknik eğitimin esasları. Ankara: Gazi Üniversitesi, Đletişim Fakültesi Basımevi.
  • Anıl, D. (2009). Uluslararası öğrenci başarılarını değerlendirme programında Türkiye’deki öğrencilerin fen bilimleri başarılarını etkileyen faktörler. Eğitim ve Bilim, 34(152), 87-100.
  • Bacanlı, F. ve Sürücü, M. (2006). Đlköğretim 8.sınıf öğrencilerinin sınav kaygıları ve karar verme stilleri arasındaki ilişkilerinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 45, 7-35.
  • Berberoğlu, G. ve Kalender, T. (2005). Öğrenci başarısının yıllara, okul türlerine, bölgelere göre incelenmesi: ÖSS ve PĐSA analizi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 4 (7), 21-25.
  • Binici, H. & Arı, N. (2004). Mesleki ve teknik eğitimde arayışlar. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3).
  • Can, N. (2007). Öğretmen liderliği becerileri ve bu becerilerin gerçekleştirilme düzeyi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(22), 263-288.
  • Coşkun, M. (2006). Türk dili ve edebiyatı öğretimindeki sorunlara Batı üniversiteleri temelinde çözüm önerileri. Millî Eğitim, 169, 57-74.
  • Çelen, F. K.; Çelik, A. & Seferoğlu, S. S. (2011). Türk eğitim sistemi ve PISA sonuçları. Akademik Bilişim 2011 Konferansı (2-4 Şubat 2011). Đnönü üniversitesi, Malatya.
  • Demirtaş, B. ve Küçük, M. (2008). Kız meslek liselerinin günümüzdeki sorunlarına yönelik öğretmen görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (3), 147-159.
  • Dewey, J. (1987). Ocak 21, 2011 tarihinde My Pedagogic Creed: http://www.infed.org/archives/e-texts/edew-pc.htm adresinden alındı.
  • Duman, K.G. (2008). Đlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin durumluk sürekli kaygı düzeyleri ile sınav kaygısı düzeyleri ve ana – baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Đzmir.
  • EARGED (2004). Öğrenci başarısı belirleme programı (PISA, 2003), Ulusal ön rapor. Ankara: MEB Eğitim Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı.
  • Ekinci, A. Öter, M. (2013). Eğitim fakültelerinin öğretmen yetiştirme kapasitesinin güçlendirilmesi projesi. Đlköğretim öğretmen adaylarının meslekî ve özel alan yeterlikleri. 15.02 2013 tarihinde http://duabpo.dicle.edu.tr/oygem/dosya/Ogretmen_Adaylari_i%C3%A7_mizampaj.pdf adresinden indirilmiştir.
  • ERG (2009). Türkiye’de Öğrenci Başarısında Eşitsizliğin Belirleyicileri. Đstanbul: Sabancı Üniversitesi. Ersoy, G. (2007). Endüstri Meslek Lisesinde Görev Yapan Kültür Öğretmenlerinin Đş Doyum Düzeyleri ve Bir Uygulama. Đstanbul: Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Gibbs, G. (2007). Analyzing qualitative data. Thousand Oaks. CA: Sage.
  • Glesne, C. (2011). Becoming qualitative researchers: An introduction (4th Edition). Boston: Pearson Education, Inc.
  • Guzdial, M. (1997). Constructivism vs. Constructtionism. 14. 12. 2012 tarihinde http://www.cc.gatech.edu/edutech/LBD/indexL.html adresinden indirilmiştir.
  • Gül, C. (2008). Meslek Eğitiminde Öğrencilerin Kültür Dersleri ve Meslek Dersleri Öğretmenlerine Karşı Gösterdikleri Davranış Farklılıklarının Nedenlerinin Belirlenmesi. Đstanbul: Marmara Üniversiitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
  • Güler, D. & Çakır, G. (2013). Lise son sınıf öğrencilerinin sınav kaygısını yordayan değişkenlerin incelenmesi. Türk Psikoloji, Danışma ve Rehberlik Dergisi. 4(39): 82-94.
  • Karadağ, O. (2009). Endüstri Meslek Liselerinde Onuncu Sınıf Öğrencilerinin Coğrafya Öğrenme Beceri Düzeyleri ve Etkili Olan Faktörler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Köse, M. R. (1996). Üniversiteye giriş ve liselerimiz. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 51-60.
  • Kuşbaşı, E. (2008). Meslek Liselerinde Tarih Öğretiminin, Öğretmen Görüşlerine Göre Problemleri ve Çözüm Önerileri (Konya Örneğinde). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • MEB. (1991). Türkiye’de mesleki teknik eğitimde gelişmeler. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Basım Evi. MEB. (2005). Türk edebiyatı dersi öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Basım Evi.
  • MEB. (2005). Dil ve anlatım dersi öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Basım Evi.
  • Miles, M. B., & Huberman, A. (1994). Qualitative data analysis. London: Sage Publication.
  • OECD (2007). Science Competencies for Tomorrow’s World - Volume 1: Analysis. Paris: OECD Publications.
  • Şahin, Đ. & Fındık, T. (2008). Türkiye’de mesleki ve teknik eğitim: Mevcut durum, sorunlar ve çözüm önerileri. TSA/Yıl:12, S:3, 65-86.
  • Şimşek, N. (2004). Yapılandırmacı öğrenme ve öğretime eleştirel bir yaklaşım. Eğitim Bilimleri ve Uygulama Dergisi, 3 (5): 115-139.
  • Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Yıldırım, Đ. ve Ergene, T. (2003). Lise son sınıf öğrencilerinin akademik başarılarının yordayıcısı olarak sınav kaygısı, boyun eğici davranışlar ve sosyal destek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 224-234.
  • Yin, R. K. (2009) Case study research: Design and method (Fourth Edition). Los Angeles: Sage Publication.
  • Yörük, S.; Dikici, A. & Uysal, A. (2002). Bilgi toplumu ve Türkiye’de mesleki eğitim. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(3), 229-312.