KÜRESEL EKONOMİK KRİZİN REEL SEKTÖRE ETKİLERİ KAPSAMINDA TÜRKİYE'NİN DIŞ TİCARET ANALİZİ

Son dönemde yaşanan 2008 küresel ekonomik kriz, 1929 ekonomik buhranından sonra yaşanan en büyük kriz olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu kriz Amerika Birleşik Devletleri (ABD) konut piyasasında başlamış ve mali sektörün yanı sıra reel sektörü etkisi de altına almıştır. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin dışında bütün dünya ekonomilerini kapsaması nedeniyle küresel bir nitelik kazanan kriz, çeşitli makro ekonomik göstergelerde olumsuz hatta çöküntü durumu yaşatmıştır. Türkiye'de bu krizden belli bir ölçüde etkilenmiştir. Reel sektöre yansıyan krizin en önemli etkileri, üretimdeki daralmaya bağlantılı olarak ekonomik büyümede yavaşlama, istihdam oranında ve dış ticaret hacminde azalma şeklinde sayılabilir. Çalışmanın amacı, küresel ekonomik krizin ülkemiz dış ticaretine olan etkilerini analiz etmektir.

Anahtar Kelimeler:

Küresel Ekonomik Kriz, Dış Ticaret, Reel Sektör, Dış Ticaret Endeksleri, Türkiye

THE ANALYSIS OF TURKEY'S FOREIGN TRADE WITHIN THE SCOPE OF THE EFFECTS OF GLOBAL ECONOMIC CRISIS ON THE REEL SECTOR

2008 küresel ekonomik krizi, 1929 ekonomik buhranından sonra yaşanan en büyük kriz olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu kriz, önce Amerika Birleşik Devletleri (ABD) konut piyasasında başlamış ve sonra finansal sektörün yanı sıra reel sektörü etkisi de altına almıştır. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin dışında bütün dünya ekonomilerini kapsaması nedeniyle küresel bir nitelik kazanan kriz, çeşitli makro ekonomik göstergelerde olumsuz hatta çöküntü durumu yaşatmıştır. Türkiye de bu krizden belli bir ölçüde etkilenmiştir. Reel sektöre yansıyan krizin en önemli etkileri, üretimdeki daralmayla bağlantılı olarak ekonomik büyümede yavaşlama, istihdam oranında ve dış ticaret hacminde azalma şeklinde sayılabilir. Bu çalışma, küresel ekonomik krizin ülkemiz dış ticaretine olan etkilerini analiz etmektir. Anahtar kelimeler: Küresel Ekonomik Kriz, Dış Ticaret, Reel Sektör, Dış Ticaret Endeksleri, Türkiye. Abstract Global economic crisis of 2008 has been the greatest crisis that has been experienced since the economic depression of 1929. This crisis first started at the real estate market of the United States(US) and then affected the reel sector besides the financial sector. The crisis, which has affected the whole world's economy except for the developed and developing countries and thus spread on a global scale, has negatively affected macro-economic indicators and even caused down turns. Turkey was also affected by this crisis to a certain extent. The most important effects of the crisis reflected on the reel sector might be counted as; the retarded economic growth in relation to the decrease in production and decline in the employment rates and volume of foreign trade. This study analyzes the effects of the global economic crisis on the foreign trade of our country. Key Words: Global Economic Crisis, Foreign Trade, Reel Sector, Foreign Trade Indices, Turkey.

Keywords:

-,

PDF

___

AKIN, Faruk ve Nalan ECE (2009), “Küresel Finansal Kriz ve Bankacılık Sektörü İstihdamı Üzerine Etkileri,” Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt 27(2), ss. 153-168, http:// iibf.marmara.edu.tr/dosya/fakulte/iibfdergi_2009_2/akin-ece.pdf, (E.T: 02.09.2010).

AKTAN, Coşkun Can (2002), Yoksullukla Mücadele Stratejileri, Hak-İş Konfederasyonu Yayınları, Ankara, s.1-8, http://www.canaktan.org/ekonomi/yoksulluk/birinci-bol/ kav ramlar.pdf, (E.T: 25.05.2010).

AKTAN, Coşkun Can ve Hüseyin ŞEN (2002), “Ekonomik Kriz: Nedenler ve Çözüm Önerileri,” Yeni Türkiye Dergisi, Ocak Sayısı, ss. 1-6, http://www.canaktan.org/can aktanpersonal/canaktan-arastirmalari/toplam-kalite/aktan-sen-ekonomik-kriz.pdf, (E.T: 27.01.2010).

ALANTAR, Doğan (2009), “Küresel Finansal Kriz: Nedenleri ve Sonuçları Üzerine Bir Değerlendirme”, ss.1-10, http://www.finanskulup.org.tr/assets/maliyefinans/81/ Dogan_ Alantar_Kuresel_Finansal_Kriz_Nedenleri_Sonuclari_MFY81.pdf, (E.T: 16.09.2010).

BERNANKE, Ben S. (2009), “Four Questions About The Financial Crisis,” Georgia, http://www.federalreserve.gov/newsevents/speech/bernanke20090414a.htm, (E.T:08.10.2010).

CAN, İsmail; Yılmaz AKYÜZ ve Hakan ÖZKAN (2009), “Küresel Finansal Kriz ve Türk Bankacılık Sektörüne Etkileri,” 13. Ulusal Finans Sempozyumu, Afyonkarahisar, ss. 363-377, <http://www.finans2009.aku.edu.tr/> (E.T: 17.09.2010).

CHARI, V.V., Lawrance CHRISTIANO and Patrick J. KEHOE (2008), “Facts and Myths About The Financial Crisis of 2008”, Federal Reserve Bank of Minneapolis, pp. 1-41, http://www.minneapolisfed.org/research/wp/wp666.pdf, (E.T:08.10.2010).

CLAESSENS, Stijn; M. Ayhan KÖSE and Marco E. TERRONES (2010), “The Global Financial Crisis: How Similar? How Different? How Costly?” Journal Of Asian Economics 21, pp. 1-35, http://www.ku.edu.tr/ku/images/EAF/erf_wp_1011.pdf (E.T: 15.10.2010).

DANACI, M. Cem ve Osman ULUYOL (2010), “En Son Yaşanan Küresel Finansal Krizin Türkiye Ekonomisine Etkilerinin İşletmeler Bazında Değerlendirilmesi Ve Bir Örnek Olay,” Turgut Özal Uluslararası Ekonomi Ve Siyaset Kongresi – I, 15-16 Nisan, ss. 867-889, http://ozal.congress.inonu.edu.tr/pdf/52.pdf, (E.T: 11.07.2010).

DEMİRAL, Mehmet (2008), Türkiye’de Sıcak Para Hareketleri ve Ekonomik Krizlere Etkisi (1990-2006 Dönemi), Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.

EĞİLMEZ, Mahfi (2009), Küresel Finans Krizi (Piyasa Sisteminin Eleştirisi), İstanbul, Remzi Kitabevi.

EĞİLMEZ, Mahfi (2010), Makro Ekonomi (Türkiye’den Örneklerle), İstanbul, Remzi Kitapevi.

EKEN, Mehmet Hasan (2009), “Dünya’da Finans Krizi-Türkiye’de Ekonomik Kriz,” ss. 1-2, http://www.finanskulup.org.tr/Assets/Makale/Hasan_Eken_Dunyada_Finans_Krizi_Tur kiyede_Ekonomik_Kriz.pdf, (E.T: 25.05.2010).

ENGİN, Nazım (2008), “Tüketim Toplumu Olduk, İsraftan Kaçınmalıyız,” Ataşehir’in Haber Dergisi, Ekim, Sayı:93,http://www.atasehirmagazin.com.tr/nazmengin.html, (E.T: 27.01.2010).

ERGÜN, Suzan ve Levent GÖKDEMİR (2010), “Küresel Krizin Türkiye’nin Dış Ticaretine Etkisi,” Turgut Özal Uluslararası Ekonomi Ve Siyaset Kongresi – I, 15-16 Nisan, ss. 2107-2123, http://ozal.congress.inonu.edu.tr/pdf/131.pdf, (E.T: 11.07.2010).

FIRAT, Emine (2006), Ekonomik Krizler ve İstikrar Paketleri Türkiye Uygulaması (1980- 2002), Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.

IŞIK, Nihat ve Tuba TÜNEN (2010), “Türev Ürünlerin 2008 Küresel Finans Krizindeki Rolü,” Turgut Özal Uluslararası Ekonomi Ve Siyaset Kongresi – I, 15-16 Nisan, ss. 836-866, http://ozal.congress.inonu.edu.tr/pdf/51.pdf, (E.T: 11.07.2010).

KİBRİTÇİOĞLU, Aykut (2001), “Türkiye’de Ekonomik Krizler ve Hükümetler, 1969-2001,” Yeni Türkiye Dergisi, Ekonomik Kriz Özel Sayısı, ss. 1-17, http://www.econturk.org/ Turkiyeekonomisi/ytd-kibritcioglu.pdf, (E.T: 17.09.2010).

KOBAL, İsmail (2009), Küresel Krizin İstihdama Etkileri, http://www.alomaliye.com/2009/ ismail_kobal_kuresel_kriz.htm, (E.T: 16.09.2010).

KOTZ, David M. (2009), “The Financial and Economic Crisis of 2008: A Systemic Crisis of Neoliberal Capitalism”, Review of Radical Political Economics, 41(3), pp. 1-27, http://people.umass.edu/dmkotz/Fin_Cr_and_NL_08_12.pdf, (E.T: 10.11.2010)

MORGİL, Orhan (2008). “Küresel Kriz ve Türk Ekonomisine Etkileri”, TİSK İşveren Dergisi, Kasım, www.tisk.org.tr/isveren_sayfa.asp?yazi_id=2204&id, (E.T: 02.12.2010).

NARİN, Müslüme ve Aslı ÖZER (2010), “Küresel Krizin Reel Sektör Üzerine Etkileri: Türkiye İmalat Sanayi,” Turgut Özal Uluslararası Ekonomi Ve Siyaset Kongresi – I, 15- 16 Nisan, ss. 1089-1122, http://ozal.congress.inonu.edu.tr/pdf/64.pdf,(E.T: 11.07.2010).

NAUDE, Wim (2009), “The Financial Crisis of 2008 and The Developing Countries,” United Nations University, pp. 1-20, http://www.iadb.org/intal/intalcdi/PE/2009/02547.pdf, (E.T: 10.11.2010)

ÖZATAY, Fatih (2009), Finansal Krizler ve Türkiye, İstanbul, Doğan Kitap.

RODRİK, Dani (2009), “The Turkish Economy After The Crisis”, Türkiye Ekonomi Kurumu, Ankara, pp. 1-26, http://www.hks.harvard.edu/fs/drodrik/Research%20papers/Turkish %20economy%20after%20the%20crisis.pdf, (09.03.2011).

Türkiye Kalkınma Bankası (2008), “Küresel Mali Kriz ve Reel Sektöre Muhtemel Etkileri,” Ekonomik ve data/file/raporlar/ESA/GA/2008GA/Kuresel_Mali_Kriz_ve_Reel_Sektore_Muhtemel_Etkileri.p df, (E.T: 17.09.2010). Müdürlüğü, Ankara, http://www. Kalkinma.com.tr/

UYGUR, Ercan (2010), The Global Crisis and The Turkish Economy, Malaysia, Third World Network, www.twnside.org.sg/title2/ge/ge21.pdf (E.T: 09.03.2011).

YAPRAK, Şenol (2009), “Ekonomik Krizlerin İstihdama Yansıması,” Ekonomi Bilimleri Dergisi, Cilt:1(2), ss. 41-54, www.sobiad.org/eJOURNALS/dergiEBD/arsiv/ebd... /04senol_yaprak.pdf, (E.T: 20.11.2010).

YILDIRIM, Süreyya (2010), “2008 Yılı Küresel Ekonomik Krizinin Dünya ve Türkiye Ekonomisine Etkileri,” KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Cilt: 12(18), ss. 47-55. www.tcmb.gov.tr (E.T: 02.12.2010). www.tuik.gov.tr (E. T: 02.12.2010). www.tobb.org.tr (E.T: 02.12.2010). www.imf.org (E.T: 24-25.11.2010). http://www.finanskulup.org.tr/assets/makale/Ferhan_Kaptan_Turkish_Time_2010-05_Kriz

den_Sonra_Buyume.pdf, (E.T: 25.05.2010).