HOMO ECONOMICUS’UN DOYUMSUZLUK-“AÇGÖZLÜLÜK” AKSİYOMUNUN SEMAVİ DİNLER PERSPEKTİFİNDEN DEĞERLENDİRMESİ

Geleneksel iktisadi zihniyete göre hayatın nihai hedefinin maksimum seviyede “iktisadi kazanç” ve itici gücünün  “para duygusu ve bireysel tatmin” olması; Semavi dinlerin, insanın kâinattaki hedefini Yaratıcı’sına kulluk olarak ifade edişine aykırıdır. Kâinata belirli bir amaç için gelen insanın, iktisadi yaşamında da “iyi” ve “kötü” arasında yaptığı tercihlerinin karşılığı olacaktır. Geleneksel İktisadi zihniyetin homo economicus varsayımına göre “insanın kendisine yetecek miktarı elde etmiş olmasına rağmen her vakit çoğu aza tercih edeceği” kabulüyle doyumsuz (“açgözlü”) olması, Paganist fikre dayanan Antik Çağ felsefesinin bireycilik, maddi hazcılık esaslarına dayanmaktadır. Mutluluğa ulaşma hedefine engel olacak başta dini olmak üzere her tür önyargının yok edilmesi ve hiçbir engel tanımadan çevrede egemenlik sağlanması ve çevreyi kendi arzuları hizmetinde kullanılması tavsiye edilen bu dünya görüşünün “güçlü zayıfı ezer” prensibinin iktisada yansımalarından biri homo economicus varsayımının doyumsuzluk aksiyomudur. “Zenginliği sevenin elde ettiği kazanç ile doymayacağı”; “kötülüklerin kökünün para sevgisi” olduğu; “akıllı insanın nefsine hâkim olması ve ölümden sonrası için çalışması”nın vurgulandığı, sırasıyla Musevilik, Hıristiyanlık ve İslam dinlerinin prensiplerine göre  “homo economicus varsayımındaki doyumsuzluk-“açgözlülük” aksiyomunun bir tuzak olduğu” söylenebilir.

EVALUATION ON THE NONSATIATION-“COVETOUSESS” AXIOM OF HOMO ECONOMICUS ACCORDING TO DIVINE RELIGIONS

Conventional economics’ thought of the ultimate aim of the life as “acquiring maximum economic profit” and the motivation as “eagerness for money and individual satisfaction”; is contrary to the Divine Religions’ proclamation that the goal of the human in the universe is to worship God. For the humans who have come to earth for a specific purpose, every behavior and choice among “good” and “evil” will be taken into consideration, in their economic lives as well. According to the Conventional economics’ mentality, the assumption of homo economicus’ nonsatiation which means that “humans always prefer more over less even if they obtain the amount adequate for themselves (“covetousness”)”, is based on individualism and materialistic hedonism principles of the Pagan ideas of the Ancient age philosophy. One of the impacts of “the strong always crush the weak” principle of the world view that proposes to exterminate all the kinds of prejudice, most of all religious ones, that hinder the aim of reaching the happiness and to dominate the society by refusing any obstacle and to exploit the society in service of his/her own desires, is nonsatiation axiom of homo economicus assumption in economics. According to the enunciations of Judaism, Christianity and Islam, respectively, “someone who loves opulence will not be satisfied with any gain”; “love of money as the root of all evil”; “rational individual is who restrains himself and endeavors for the hereafter”; it can be said that the nonsatiation -“covetousness” axiom of the homo economicus assumption is a trap

___

  • Atılgan, Ahmet (1996), İslam’ın Ekonomik Politikaları, Akademik Araştırmalar Serisi-2, İstanbul.
  • İSLAM EKONOMİSİ TALİM VE TEDKİK MERKEZİ. (2010), “Bazı Normatif Kaideler”, The Group of Islamic Economy, Ekonomislam, http://islamekonomisi.org/islam-ekonomisinde-normatif-kaideler/
  • Biraima, Mohammed E. ( 1991), “A Qur’anic Model for a Universal Economic Theory”, JKAU: Islamic Economics, Vol. 3.
  • Cemal Muhammed, Ahmed (1971), İslam İktisadının Üstünlüğü, Hilal Yayınları: 76, Mütercim: Ali Rıza Temel, İstanbul.
  • Cox, Deacon Donald (2013), “The Greatest Economics Teacher”, Catholic Journal US Reflections on Faith and Culture.
  • -
  • Chapra, Muhammed Umar (1992), “Islam and the Economic Challenge”, The Islamic Foundation and The International Institute of Islamic Thought, Islam and the Economic Challenge (Islamic Economics Series; No.17) I. Title 11. Series' 330.12.
  • En-Nevevî, Muhyiddin (2011), Riyâzü’s Sâlihîn (Aslı ve Tercümesi), Çev. Mehmed Emre, Bedir Yayınevi.
  • Erbaş, Ali (2007), Hristiyanlık’ta Reform ve Protestanlık Tarihi, İnsan Yayınları, İkinci Baskı: İstanbul.
  • -
  • Erim, Neşe (2007), İktisadi Düşünce Tarihi, Palme Yayıncılık, Ankara.
  • Eskicioğlu, Osman (2011), “İslam Ekonomisinde Gelir Dağılımı, Ücret, Kar ve Faiz”, Ekonomislam, The Group of Islamic Economy, (İslam Ekonomisi Talim ve Tedkik Merkezi).
  • Demir, Ömer (2013), Din Ekonomisi, Sentez Yayıncılık, Ankara.
  • Diyanet İşleri Başkanlığı (2012), http://kuran.diyanet.gov.tr/
  • Gökberk, Macit (1974), Felsefe Tarihi, Bilgi Yayınevi, Üçüncü Basım, İstanbul.
  • Gökdere Ahmet, İçöz Coşkun, Oktay Ertan, Parasız İlker, Füsünoğlu Mahir, Töre Nahit, Enç Ercan, Yıldırım Erhan, Üşür İşaya, Sarımeşeli Muzaffer, Coşkun Nejat, Çolak Ö. Faruk, Ak Salih, Serdaroğlu Ufuk, Saatçi Mustafa, (1996), İktisadın İlkeleri, Alkım Yayınevi, Ankara.
  • Islam and Economic Development, http://ibfdfund.com/docs/Islam%20and%20Economic%20Development.%20Chapra.pdf, Chapra, Muhammed Umar, (1993), The International Institute of Islamic Thought and Islamic Research Institute,Islamization of Knowledge-14, Islamic Resarch Institute Press, Pakistan.
  • İmam-ı Gazalî (1969), Kimyâ-yı Saâdet, Tercüme eden: A. Fârûk Meyân, Cild: I, Bedir Yayınevi, İstanbul.
  • İncil, New Testament, New International Version, Türkçe/İngilizce, Kitabı Mukaddes Şirketi, Sirkeci-İstanbul, Ohan Matbaacılık LTD. Şti, İstanbul.
  • İslam ve Ekonomi, http://www.enfal.de/islamekonomi.pdf, Eskicioğlu Osman, (1999), Montaj Baskı ve Cilt: Çağlayan Matbaası, İzmir.
  • Jehle, Geoffrey A., Reny, Philip J. (2000), Advanced Microeconomic Theory, Second ed., Addison Wesley.
  • Kahf, Monzer (1988), “İslam Toplumunda Tüketici Davranışı Teorisine Bir Katkı”, Çev. Hüner Şencan, İslam İktisadı Araştırmaları I, Dergâh Yayınları, Çağdaş İslam Düşüncesi, Birinci Baskı.
  • Kantakji, Samer (2009), “Islamic Economic Math Model”, http://en.calameo.com/read/0000100917bf7f13ef054, Ver.101, Translated by: Iman Sameer Al-Bage.
  • Kazgan, Gülten (2004), İktisadi Düşünce veya Politik İktisadın Evrimi, Remzi Kitabevi.
  • Kutsal Kitap, http://incil.info/
  • Kutsal Kitap ve Deuterokanonik (Apokrif) Kitaplar, (2003), Yeni Antlaşma (İncil), Kitabı Mukaddes Şirketi, 1. Basım, İstanbul.
  • Mackay, Donald M. (2010), İnsan Makine Midir? Kutsal Kitap’ın ve Mekanik Bilimsel Düşüncenin Işığında İnsan, Yeni Yaşam Yayınları, 1. Basım.
  • Madi, İpek (2004), Ortadoğu Dinleri Açısından Homo Economicus’un Analizi, Marmara Üniversitesi Ortadoğu Araştırmaları Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
  • Moore, Edward Coldwell (January 1923), “The Christian Doctrine of Nature”, Journal of Religion, Volume III, Number 1.
  • Naqvi, Syed Nawab Haider (2000), Reviewer, “Rodney Wilson Economics, Ethics and Religion: Jewish, Christian and Muslim Economic Thought”, New York: New York University Press, 1997, 233 P. (including a bibliography and an index)”, J.KAU: Islamic Economics, Vol. 12, Islamabad.
  • Orman, Sabri (2007), Gazali’nin İktisat Felsefesi, İnsan Yayınları, Üçüncü Baskı, İstanbul.
  • Orman, Sabri (2001), İktisat, Tarih ve Toplum, Birinci Basım Küre Yayınları.
  • Özdemir, Şennur (2007), “Din-Ekonomi İlişkisi ve Güncel Arayışlar”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 23.
  • Özkazanç Önder, Berberoğlu C. Necat, Eren Ercan, Parasız İlker, Yıldırım Kemal, (2003), İktisat Teorisi, Editörler: Kemal Yıldırım, Mustafa Özer, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
  • Selik, Mehmet (1980), 100 Soruda İktisadi Doktrinler Tarihi, 3. Baskı, Gerçek Yayınevi.
  • Sombart, Werner (2005), Kapitalizm ve Yahudiler, 2. Baskı, Çev. Sabri Gürses, İleri Yayınları.
  • Tabakoğlu, Ahmet (2008), “İslam İktisadı”na Giriş, Genişletilmiş 3. Baskı, Dergah Yayınları, İstanbul.
  • Tabakoğlu, Ahmet (2011), ““İslam İktisadı ve Modern Kapitalizm”, Sosyal Piyasa Ekonomisi ve İslam’daki Algılanışı, 23-24 Eylül 2010, Ankara, Konrad-Adenauer-Stiftung e.V. Baskı.
  • -
  • Tabakoğlu, Ahmet (2005), Toplu Makaleler II İslam İktisadı, Kitabevi, İstanbul.
  • Wilson, Rodney (January-March 2008), “Islamic Economics and Finance”, World Economics, Vol.9, No.1.
  • Yalçın, Aydın (1976), İktisadi Doktrinler ve Sistemler Tarihi, Ayyıldız Matbaası A.Ş., Ankara.
  • Yılmaz, Musa Kazım, (Nisan 2010) “Din ve İktisat”, Ekonomislam, The Group of Islamic Economy, (İslam Ekonomisi Talim ve Tedkik Merkezi).
  • Yuengert, Andrew M. (Fall 2009), “Elements of a Christian Critique of Consumer Theory”, Faith&Economics, Number 54.
  • Zeytinoğlu, Erol (1981), Ekonomik Sistemler, İ.İ.T.İ.A. Ekonomi Fakültesi Yayınları, İstanbul.