ENDÜSTRİYEL KÜMELENMELERİN İKTİSADÎ TARİHİ VE GELİŞİM SÜRECİ

Öz Bu çalışma, mekânların sosyo-ekonomik gelişim sürecinin temellerini ve bu süreçte endüstriyel kümelenme yapılanmalarının ilk oluşumunu ve iktisadî yerleşme davranışlarının nedenlerini (modellerini- boyutlarını) tarihsel bakış açısı ile değerlendirmektedir. Ancak pek çok araştırmacı, bölgesel ekonomik yerleşme davranışlarının oluşumunu, iktisat tarihi boyunca çeşitli bakış açılarına göre tarif etmiş olmalarına rağmen, ilk endüstriyel kümelenme ve gelişme modellerinin kökenlerine inip, sistematik olarak tanımlayan ve izah eden önemli bir nazariye ortaya çıkmamıştır. Diğer bir ifade, birçok araştırmacı bazı bölgelerin iktisadî olarak büyümesine rağmen bazı bölgelerin gerilemesine sebep olan gerekçeleri farklı boyutlarıyla değerlendirirken, bu konuyu kesin bir sonuca bağlamakta yetersiz kalmışlardır. Bu bağlamda; kapsamlı bir literatür incelemesi yapılmış olup, çok disiplinli bir çalışma ile çağımızın modern endüstriyel kümelenmelerin yapılanma nüvelerinin Ahilik Tipi Sosyo-ekonomik Teşkilatlanma ve Üretim Modeli ile birlikte atıldığı ve geliştirildiği ortaya çıkarılmıştır. Ahilik Modeli ile oluşturulan ilk endüstriyel kümelenme yapılanmaları yüzyıllar boyunca etkin bir şekilde uygulanmış ve insanların iktisadî hayatının tanziminde büyük rol oynamıştır. Anahtar Kelimeler: Endüstriyel Kümelenmeler, Ahilik, İktisadî Coğrafya

Anahtar Kelimeler:

Endüstriyel Kümelenmeler, Ahilik, Đktisadî Coğrafya.

THE ECONOMIC HISTORY AND EVOLUTION PROGRESS OF INDUSTRIAL CLUSTERS

This study assesses the basics of the process of locations' socio-economic development and in this process, the first formation of structuring of industrial clusters and the reasons for the Economics settlements Behavior (models-size) in terms of historical persfectivesperspectives. Even though, many researchers has have described the formation of regional economic settlement behavior according to a variety of perspectives throughout the history of economics, none of them get the bottom of the origins of the first models of the development of industrial clusters and has nothave not yet occurred created an important theory which systematically identifies and explains the process. In other words, many researchers remained insufficient to connect a definitive conclusion for the issue while assessing the different dimensions of the reason that caused economic growth in some regions and declining in the others. In this context, a comprehensive review of the literature was performed with a multi-disciplinary study which revealed that our modern era's structure of modern industrial clusters based on and developed together with Ahilik Type of socio-economic Organization and Production Model. The first formation of structured industrial clusters with the Ahilik type effectively implemented, successfully performed and played a major role in arranging economic life of people throughout the centuries. This study assesses the basics of the process of locations' socio-economic development and in this process, the first formation of structuring of industrial clusters and the reasons for the Economics settlements Behavior (models-size) in terms of historical persfectivesperspectives. Even though, many researchers has have described the formation of regional economic settlement behavior according to a variety of perspectives throughout the history of economics, none of them get the bottom of the origins of the first models of the development of industrial clusters and has nothave not yet occurred created an important theory which systematically identifies and explains the process. In other words, many researchers remained insufficient to connect a definitive conclusion for the issue while assessing the different dimensions of the reason that caused economic growth in some regions and declining in the others. In this context, a comprehensive review of the literature was performed with a multi-disciplinary study which revealed that our modern era's structure of modern industrial clusters based on and developed together with Ahilik Type of socio-economic Organization and Production Model. The first formation of structured industrial clusters with the Ahilik type effectively implemented, successfully performed and played a major role in arranging economic life of people throughout the centuries.

Keywords:

Industrial Clusters, Ahilik, Economic Geography.,

PDF

___

Acıdı, A., ve Kılınçaslan, Đ., 2005. Tekstil Sanayi Yerleşmelerinde Kuruluş Yeri Belirleyicileri, Đtü Dergisi, mimarlık, planlama, tasarım, Cilt: 4, Sayı: 1, 29-36, Mart.
Altay, O.N., Gacaner, A., ve Çatık, N., 2004. Ege Bölgesinin Kalkınmasında Finansal Kurumsallaşma Araç Olabilir Mi?, Kentsel Ekonomik Araştırmalar Sempozyumu, Cilt I, Mart.
Andersson, T., Hansson, E., Schwaag-Serger, S., ve Sörvik, J., 2004. The Cluster Policies Whitebook, International Organization for Knowledge Economy and Enterprise Development (IKED), August, Sweden.
Ayaş, N., 2002. Bölgesel Rekabet Gücünün Geliştirilmesinde Verimliliğin Rolü, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Güz, Sayı 9.
Ayaş, N., 2003. Bölgesel Rekabet Gücünü Geliştirmeye Yönelik Alternatif Bir Yaklaşım: Yeni Endüstriyel Bölgeler Yaklaşımı (Denizli Örneği), Basılmamış Doktora Tezi, Muğla Üniversitesi SBE, Muğla.
Bayram, Mikail (1991). Ahi Evren ve Ahi Teşkilatının Kuruluşu. Konya.
Becattini, G., 1990. The Re-emergence of Small Enterprises in Italy, in Sengenberger et al. (1990), The Reemergence of Small Enterprises: Industrial Restructuring in Industrialised Countries, ILO, Geneva.
Blien, Uwe & Suedekum, Jens, 2004. "Local Economic Structure and Industry Development in Germany, 1993-2001," IZA Discussion Papers 1333, Institute for the Study of Labor (IZA).
Brakman, S., Garretsen, H., ve Marrewijk, C.V., 2001. An Introduction to Geographical Economics, Cambridge University Press, Cambridge.
Carlino, Gerald A., Satyajit Chatterjee, and Robert Hunt. (2001). Knowledge Spillovers and the New Economy of Cities, Working Paper 01-14, Federal Reserve Bank of Philadelphia
Christaller, W., 1933. Central Places in Southern Germany.
Cook, G.A., Pandit, N.R., ve Swann, M.P., 2001. The Dynamics of Industrial Clustering in British Broadcasting, Business School, Manchester, U.K.
Durak, Đ., ve Yücel, A., 2010. Ahiliğin Sosyo-Ekonomik Etkileri ve Günümüze Yansımaları, Süleyman Demirel Üniversitesi, ĐĐBF Dergisi, C.15, S.2.
Eraydın, A., 2002. Yeni Sanayii Odakları: Yerel Kalkınmanın Yeniden Kavramlaştırılması, METU Architecture Press, Ankara.
Erkan, H., ve Erkan, C., 2004. Bilgi Ekonomisinde Teori ve Politika, 3. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi, 25-26 Kasım, Eskişehir.
Ersoy, M., 2001. Sanayisizleşme Süreci ve Kentler, Praksis, 2.
Eser, U., ve Köse, S., 2005. Endüstriyel Yerelleşme ve Yoğunlaşma Açısından Türkiye Sanayii: Đl Đmalat Sanayilerinin Analizi, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 60/ 2, ss: 98- 139.
Glaser, E.L., Kallal, H.D., Scheinkman, J.A., ve Shleifer, A., 1992. Growth in cities, Journal of Political Economy, 61.
Hartshorne, T. A. ve Alexander, J. W. (1988) Economic Geography, Third Edition, Prentice Hall, New Jersey.
Harvey, D., 2001. Space of Capital, Towards a Critical Geography, Edinburgh University Press, Edinburgh.
Henderson, V., Kuncoro, A., ve Turner, M., 1995. Industrial Development in Cities, Journal of Political Economy, vol.103, no.5.
Hızlı, Mefail, 2011, Ahiliğin Anadolu’daki Gelişim Süreci, Baki Çakır ve Đskender Gümüş (Ed.), Ahilik, Kırklareli Üniversitesi Yayınları, Kırklareli.
Isaksen, A., 1998. Regionalisation and Regional Clusters as Development Strategies in a Global Economy (Rep. No. R-01), STEP Centre for Innovation Research, Oslo.
Jacobs, J., (1969). The Economy of Cities. New York: Vintage.
Kalça, A., ve Atasoy, Y., 2008. Ekonomik Büyüme Aracı Olarak Bilgi Yayılımları ve Đnovasyon, The Journal of Knowledge Economy & Knowledge Management , Volume III Fall
Kenneth J. Arrow., 1962., The Economic Implications of Learning by doing. Review of Economic Studies, No.29.
Kınay, H.F., 2007. Girişimcilik, Kalkınma ve Rekabet Đlişkisi: Kütahya’da KOBĐ’lerin Girişimcilik Profili, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Yayın Sıra No: 2007- 52.
Kıymalıoğlu, Ü., 2004. Yığılma Ekonomileri, Kentsel Ekonomik Araştırmalar Sempozyumu, Cilt I, Mart.
Kıymalıoğlu, Ü., ve Ayoğlu, D., 2006. Türk Đmalat Sanayinde Yığılma Ekonomileri, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7 (2).
King, C., A.J. Silk and N. Ketelhohn (2003): ‘Knowledge Spillovers and Growth in the Disagglomeration of the US Advertising-agency Industry’, Journal of Economic Managemenet Strategy, 12, pp. 327-362.
Kocaman, Ç.B., 2007. Serbest Bölgelerin Makroekonomik Etkilerinin Değerlendirilmesi: Türkiye Örneği, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C 6, S 3.
Küçüker, C., 1998. Kentsel Büyüme Dinamikleri, Küçüker, C., (ed). Anadolu’da Hızla Sanayileşen Kentler: Denizli Örneği, Türk Ekonomi Kurumu Yayını.
Küçüker, C., 2000. Yeni Ekonomik Coğrafya ve Kalkınma, Ekonomik Yaklaşım, 38.
Küçüker, C., 2003. Endüstriyel Kümelenme Yaklaşımları: Bir Değerlendirme, Ömer Faruk Çolak (Ed.), Avrupa Birliğine Giriş Sürecinde Balkanlarla Đlişkiler ve Türkiye Ekonomisi, Türkiye Ekonomi Kurumu (TEK) Yayınları.
Liu, X., ve Song, H., 1997. China and the Multinationals: A Winning Combination, Long Range Planning, 30 (1), 74- 83.
Lösch, A., 1940. The Economics of Location.
LUCIO, J. J., HERCE J. A. and GOICOLEA A., “The Effects of Externalities on Productivity Growth in Spanish Industry”, Regional Science and Urban Economics, 32, 2002, p. 241.
Malizia, E.E, ve Feser, E.J., 2004. Understanding Local Economic Development, Rutgers University Center for Urban Policy Research Publication, New Jersey.
Marın, M.C., ve Eraslan, Đ.H., 2007. Yerel Üretim Ağlarında (Kümlenmede) Kamu Girişimi: Đstanbul, Bolu ve Elazığ Örnekleri, V. Kamu Yönetimi Forumu (KAYFOR 2007): Kamusal Bilinç, Kent ve Çevre Güncel Sorunlar ve Çözümler, 18-20 Ekim Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli, ss: 4Marshall, A., 1890. Principles of Economics, Macmillan, London.
Marshall, A., 1920. Principles of Economics, 8. Baskı, McMillan, London.
McCann, P., 2001. Urban and Regional Economics, Oxford University Pres, London.
Mills, E., 1992. The Measurement and Determinants of Suburbanization, Journal of Urban Economics, Müftüoğlu, T., 1983. Sanayi Đşletmelerinde Kuruluş Yeri Seçimi ve Ölçek Sorunu, A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi, A.Ü S.B.F. ve Basın Yayın Yüksek Okulu Basımevi, Ankara.
Nakamura, R., 1985. Agglomeration Economics in Urban Manufacturing Industries: A Case of Japanese Cities, Journal of Urban Economics, Sayı: 17, Sayfa: 108-124.
Onur Sungur, Hidayet Keskin, Canan Şentürk, Hakan M. Kiriş, "Bölgesel Kalkınmada Yakınlığa Dayalı Đnovasyon Modelleri ve Yeni Bir Açılım Olarak Uzak Networkler", Uluslararası Davraz Kongresi, 24-27 Eylül 2009, ss.954-969.
Öcal, Tolga., ve Uçar Hicran., 2011. Kümelenmelerde Yapısal Değişim ve Rekabet Gücü, Sosyal Siyaset Konferansları, Sayı: 60, 2011/1, ss. 285–321.
Öz, Ö., ve Pamuksuz, M.K., 2003. Understanding Competitiveness: The Case of the Turkish White Goods Industry. Proceedings of European Applied Business Research Conference.
Özdinç, H.K., 2007. Neoliberal Politikalar ve Bölge Yönetimi Sorunu: Türkiye Deneyimi, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Paul M. Romer, 1986. Increasing returns and long-run growth. Journal of Political Economy, No.94.
Perroux, F., 1950. Economic Space: Theory and Applications, Quarterly Journal of Economics, 64: 89-5
Piore, M.J., ve Sabel, C.F., 1984. The Second Industrial Divide: Possibilities for Prosperity, Basic Books, New York.
Ponsard, C., 1983. History of Spatial Economic Theory, Berlin, Springer-Verlag.
Porter, M. E. (1998a). Clusters and the New Economics of Competition. Harvard Business Review, 76(6), 77–90.
Porter, M. E. (1998b). Clusters and Competition: New Agendas for Companies, Governments, and Institutions, On Competition. Boston, MA: Harvard Business School Press pp. 197–289.
Porter, M., 1990. Competitive Advantage of Nations, Harvard Business Review, .73-93, March-April. Porter, M., 1998. Clusters and the New Economics of Competition, Harvard Business Review, November-December.
Scitovsky, T., 1954. Two Concepts of External Economies, Journal of Political Economy, Cilt 62, 143-15
Seyfeddinoğlu, Ü.K., ve Ayoğlu, D., 2007. Türk Đmalat Sanayiinde Đllere Göre Yerelleşme ve Kentleşme Ekonomilerinin Belirlenmesi, Bilig, Güz, Sayı 43.
Sun, Zhenming ve Martin Perry (2008), “The Role of Trading Cities in the Development of Chinese Business Cluster”, International Business Research, Vol: 1, No: 2, ss. 69-81.
Sunley, P., 2003. Urban and Regional Growth, Sheppard, E. ve T.J. Barnes (Ed.), A Companion to Economic Geography içinde, Blackwell Publishing, Oxford, ss: 187-201.
Turan, Namık Sinan. “Selçuklu ve Osmanlı Anadolu’sunda Ahiliğin Sosyo-ekonomik Gelişme Süreci”. Đktisat Fakültesi Sosyal Siyaset Konferansları, 52. Kitap (2007). ss. 151-187.
Türk Sanayicileri ve Đşadamları Derneği (TÜSĐAD), 2008. Türkiye’de Bölgesel Farklar ve Politikalar, Yayın No. TÜSĐAD- T/ 2008- 09/ 471, Eylül.
Wheeler, J. O.; Muller, P. O; Thrall, G. I. ve Fik, T. J. (1998) Economic Geography, John Wiley & Sons, New York.
World Economic Forum (WEF), 2002. The Global Competitiveness Report, Oxford University Press, New York.
Yavan, N., 2006. Türkiye’de Doğrudan Yabancı Yatırımların Lokasyon Seçimi Üzerine Uygulamalı Bir Araştırma, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Yücer, S., 2008. Türkiye’nin Đmalat Sanayinde Sektörel ve Bölgesel Kümelenmelerin Dışsallık Etkileri, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant Đzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.