1570 YILINDA İSTOLNİ BELGRAD SANCAĞI’NDA ERBÂB-I TIMAR

Endüstri Devrimi’nden önce Orta ve Yeniçağ’da geleneksel ve kuru tarım ekonomisine sahip imparatorlukların asker yetiştirme ve ordu beslemeleri için gereken en önemli unsur toprak ve toprağı işleyen halk idi. Nakit ekonomisinin gelişmediği tarım imparatorluklarında devlet arazileri ile onları işleten köylü halkın birleşmesi sonucunda ortaya çıkan tarımsal ürünlerden alınan vergiler aynî olarak alınır ve devlet hizmetindeki kişilere maaş olarak yine aynî olarak verilirdi. Bu sistem Akdeniz Havzası’ndaki tarım imparatorluklarında Thema, Pronia, İkta ..vb adlarla bilinirken Osmanlı Devleti bu uygulama için Tımar Sistemi ismini kullanmıştır. İncelediğimiz 497 numaralı Tımar İcmal Defteri’ndeki verilerden Macaristan’ın önemli krallık merkezlerinden birisi olan İstolni Belgrad Sancağı’nın Osmanlı hakimiyetinde 1570 yılındaki toplam gelirlerinin has, zeamet ve tımar olarak kimlere ve ne miktarda tahsis edildiği ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Bu inceleme neticesinde İstolni Belgrad Sancağı’nda Tımar Sistemi’nin tüm unsurlarının var olduğu ve sistemin uygulanarak devlet erkanı ve askerlere rütbelerine göre ilgili sancaktan dirlik/maaş verildiği anlaşılmaktadır.

ERBÂB-I TIMAR IN ISTOLNI BELGRADE SANJAK IN 1570

___

  • A.ARŞİV BELGELERİDevlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi, TT.0497 B. TETKİK ESERLERACUN, Fatma, “Klasik Dönem Eyalet İdare Tarzı Olarak Timar Sistemi ve Uygulaması”, Türkler, Cilt 9, Ankara 2002, ss.899-908.AKDAĞ, Mustafa, “Timar Rejiminin Bozuluşu”, Ankara Üniversitesi DTCF Dergisi, Cilt 3, Sayı 4, Ankara 1945, s.419-431.BARKAN, Ömer Lütfi, “Timar”, İA, Cilt 12/1, Eskişehir 1977, ss.286-333.BİLGE, Sadık Müfit, “Macaristan’da Osmanlı Hakimiyetinin ve İdarî Teşkilatının Kuruluşu ve Gelişmesi”, OTAM (Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi), Sayı 11, Ankara 2001, ss.33-81.DAVID, Géza, “İstolni Belgrad”, D.İ.A., c.23, İstanbul 2001, ss.405-407.ERDOĞAN ÖZÜNLÜ, Emine, “Osmanlı Ordusunda Bir Motivasyon ve Terfi Kaynağı: “Terakki” Tevcihi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Vol.3/11, Spring 2010, ss.238-244.EVLİYA ÇELEBİ Mehmed Zıllioğlu, Evliya Çelebi Seyahatnâmesi, haz.Mümin Çevik, Cilt VI, Üçdal Neşriyat, İstanbul 2011.FEKETE, Lajos, “Osmanlı Türkleri ve Macarlar 1366-1699”, Belleten, Cilt XIII, Sayı 52, Ekim 1949, ss.663-743._______________, “Macaristan’da Türklerin Mülk Sistemi”, çev. M.Tayyib Gökbilgin, İstanbul Üniversitesi Tarih Dergisi, Sayı 16, İstanbul 1961, ss.25-42.FÜGEDI, E., “Der Stadtplan von Stuhlweissenburg und die Anfänge des Bürgertums in Ungarn”, Acta Historica Academiae Scientiarum Hungaricae, Vol.15, No.1/2, (1969), ss.103-136.GÖKBİLGİN, M.Tayyib, “Süleyman I”, M.E.B. İslam Ansiklopedisi, C.XI, Eskişehir 1997, ss.99-155.GYÖRFYY, Gy., “Dem Gedächtnis Stephans, des ersten Königs von Ungarn”, Acta Historica Academiae Scientiarum Hungaricae, Vol.17, No.1/2, (1971), pp.1-11.İNALCIK, Halil, “Osmanlı Timar Rejimi ve Sipahi Ordusu”, Türk Kültürü, Sayı 25-36, Yıl 3, Ankara, Kasım 1964-1965, ss.758-765.______________, Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, Cilt I,ed. Halil İnalcık ve Donald Quataert, çev. Halil Berktay, Eren Yayıncılık, İstanbul 2000.______________, Devlet-i ‘Aliyye-Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar-I, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul 2009.______________,“Timar”, D.İ.A., Cilt 41, İstanbul 2012, ss.168-173.İPÇİOĞLU, Mehmet, “Kanunî Süleyman’ın Estergon (Esztergom) Seferi 1543-Yeni Bir Kaynak” Osmanlı Araştırmaları, C.10, 1990, ss.137-159.KALDY-NAGY, Gyula, “Macht und Immobiliarvermögen eines türkischen Beglerbegs im 16. Jahrhundert”, Acta Orientalia Academiae Scientiarum Hungaricae, Vol.25, LVDOVICO LIGETISEPTVAGENARIO HOC VOLVMEN DAMVS DICAMVS DEDICAMVS, (1972), pp.441-450.______________________, “Suleimans Angriff auf Europa”, Acta Orientalia Academiae Scientiarum Hungaricae, Vol.28, (1974), pp.163-212.____________________, “Tımar Sisteminin Macaristan’da Tarımsal Üretime Etkisi”, çev. Şadan Karadeniz, Belleten, Cilt 38, Sayı 151, Ankara 1974, ss.499-508.____________________, “XVI.Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğunda Merkezi Yönetimin Başlıca Sorunları”, Tarih Araştırmaları Dergisi, C.VII, Sayı 12-13, Ankara 1996, ss.49-55.KOPCAN, Vojtech, “XVI-XVII. Asırlarda Kuzey Macaristan Hudut Boylarında Osmanlı Hakimiyetinin Karakteri”, VII.Türk Tarih Kongresi, C.II, Ankara 1973, ss.618-625.KUBINYI, András, “Buda-Die Mittelalterliche Hauptstadt”, Budapest Im Mittelalter, Braunschweig 1991, ss.15-41.PEÇEVİ İBRAHİM EFENDİ, Peçevi Tarihi I, haz. Bekir Sıtkı Baysal, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1981.SCHAENDLINGER, A.C., “Die Osmanisch-Habsburgische Diplomatie İn Der Ersten Halfte Des 16.JHTDS”, Osmanlı Araştırmaları, IV, İstanbul, 1984, ss.181-196.TURAN, Namık Sinan, “Kanuni’nin Macaristan Siyaseti- Macaristan’da Osmanlı Kültüründen İzler”, Toplumsal Tarih, Sayı 138, 2005, ss.46-53.UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi, C.II, Ankara 1998.YÜCEL,Yaşar, Muhteşem Türk Kanuni İle 46 Yıl, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1991.
Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi-Cover
  • ISSN: 1304-0278
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2002
  • Yayıncı: Cahit AYDEMİR
Sayıdaki Diğer Makaleler

İPEKÇİLİK KÜLTÜRÜ VE TURİZM: PAYDAŞLARIN HATAY’DA İPEKÇİLİĞE YÖNELİK GÖRÜŞLERİ

Çağrı SAÇLI, Fulin Başak ÖZTÜRK

ORTAÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNİN MÜZİK BEĞENİ VE TERCİHLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER YÖNÜNDEN İNCELENMESİ (SİVAS/ZARA ÖRNEĞİ)

Uğur DOĞAN

1570 YILINDA İSTOLNİ BELGRAD SANCAĞI’NDA ERBÂB-I TIMAR

Mustafa IŞIK

FEN VE TEKNOLOJİ/FEN BİLİMLERİ DERSİNDE TAHMİN ET-GÖZLE-AÇIKLA YÖNTEMİ İLE DESTEKLENMİŞ YANSITICI DÜŞÜNMEYE DAYALI ETKİNLİK UYGULAMALARININ BAŞARI, KALICILIK, MADDE VE DEĞİŞİM ÖĞRENME ALANINA YÖNELİK TUTUM, BİLİMSEL SÜREÇ BECERİLERİ VE AKADEMİK RİSK ALMA DAVRANIŞLARINA ETKİSİ

Meral ÖNER SUNKUR, Sebahattin ARIBAŞ

ULAŞIM VE TİCARET COĞRAFYASI AÇISINDAN İSTANBUL LİMANLARI

Birsen KOLDEMİR, Cengiz KAHRAMAN

FİBROMİYALJİ SENDROMU TANILI KADINLARDA PSİKODRAMA GRUP TERAPİSİNİN AĞRI, DEPRESYON VE YAŞAM DOYUMU ÜZERİNE ETKİLERİ

Sevil ALTINKILIÇ, F.figen ATEŞÇİ, Tuğçe TOKER UĞURLU

KARA TAHTADAN ETKİLEŞİMLİ TAHTAYA GEÇİŞ: ÖĞRETMENLERİN ETKİLEŞİMLİ TAHTA KABUL VE KULLANIMLARININ İNCELENMESİ

Şule Betül TOSUNTAŞ, Zuhal CUBUKCU, Gary BEAUCHAMP

TÜRKİYE’DE ABRAMS VE ARMEY EĞRİLERİNİN GEÇERLİLİĞİ

Şehnaz ALTUNAKAR, Selçuk BUYRUKOĞLU

TOPLULUK ÖNÜNDE KONUŞMA KAYGISI ÖLÇEĞİ’NİN TÜRKÇEYE UYARLANMASI: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Nurdan DOĞRU ÇABUKER, Seher BALCI ÇELİK, ABDULLAH ALDEMİR

HATAY/KIRIKHAN AĞZI VE STANDART TÜRKÇENİN, GÖÇMEN AĞIZLARI ETKİLEMESİ ÜZERİNE

Ahmet HAŞİMİ