Azerbaycan'da Yerel Yönetimler ve Yerel Yönetimlerin Mali Yapısı

SSCB Dönemi sonrasında Azerbaycan’da, yönetsel ve ekonomik olarak bir çok reform gerçekleştirilmiştir. Doğu Bloğu anlayışından uzaklaşılırken Avrupa ile ilişkiler arttırılmıştır. Söz konusu dönemde Azerbaycan’da yerel yönetimler ve yerel yönetimlerin mali yapısı hukuki normlar ile düzenlenmiştir. Azerbaycan’ın Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı’nı kabul etmesi gerçekleşen reformlarda belirleyici olmuştur. Ülkedeki yerel yönetim birimleri belediye, yerel kaymakamlık ve özerk birimlerden oluşmaktadır. Ülke ekonomisi geçiş ekonomisi özelliği gösterdiğinden kamu harcamalarındaki artış doğal karşılanmaktadır. Ülkenin vergi sisteminde yerel yönetimlere özgülenmiş vergiler bulunmaktadır. Yerel bütçe merkezi bütçeden ayrı olarak hesaplanmakta olup merkezden yerele mali transfer de söz konusu olmaktadır. Yerel gelirler, yerel vergiler ve ödenişler olarak ikiye ayrılmaktadır. Yerel yönetimlerin etkinliğini arttırmak için yerel yönetimlerin mali yapısını güçlendirecek düzenlemeler yapılmakta olup bu konuda daha fazla düzenlemeye ihtiyaç olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Azerbaycan, Yerel Yönetimler, Yerel Yönetimlerin Mali Yapısı, Yerel Vergiler, Yerel Yönetim Reformları

Local Governments and Fınancıal Structure of Local Governments in Azerbaıjan

The countries affiliated to the Union of Soviet Socialist Republics (USSR) have undergone financial transformation following the disintegration and separation of the Soviet Union. The aim of this study is to show how managerial and economic transformation manifests within the framework of public finance and local governments. In this study, which will examine the example of Azerbaijan, which is one of the countries separated from the USSR, the local taxes will be evaluated with the focus of local governments on local taxes, which include the financing of local services. After the USSR period, many administrative and economic reforms were realized in Azerbaijan. Relations with Europe have been increased while moving away from the Eastern Bloc understanding. During this period, local governments and the financial structure of local governments were regulated by legal norms. Azerbaijan's adoption of the European Charter of Local Self-Government was decisive in the reforms that took place. Local government units in the country consist of municipalities, local district governorships and autonomous units. Since the country's economy is a transition economy, the increase in public expenditures is considered natural. In the country's tax system, there are taxes specific to local governments. The local budget is calculated separately from the central budget and there is also financial transfer from the center to the local. Local income is divided into local taxes and payments. In order to increase the efficiency of local governments, regulations are being made to strengthen the financial structure of local governments and further regulation is needed. Regulations that are considered to improve local revenues need to continue with consistent progress and to reduce the rate of transfer revenues without reducing the level of local services. This will alleviate the distribution burden of the central budget while improving the local financial structure.

Keywords:

Azerbaijan, Local Governments, Financial Structure of Local Governments, Local Taxes, Local Government Reforms,

PDF

___

Alagöz, Ç., (2017). Knezlikten İmparatorluğa; Rusya'da Devlet Merkezli Sistemin Kurumsallaşmasında Rus Kimliğinin Etkisi.Байыртан бери «Жибек Жолу» тҥшҥнҥгҥ: Көз караштар жана жаңы изденҥҥлөр» Бишкек, 21-22 апрель 2016, 70.
“Avrasya Bölgesi Aylık Bülteni, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu, Şubat-Mart-Nisan 2018”, https://www.deik.org.tr/uploads/2018-0826-avrasya-bulteni-2.pdf (erişim: 1 Haziran 2019)
“Azerbaycan Ülke Bülteni, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu, 2013”, https://www.deik.org.tr/uploads/azerbaycan-nisan-2013.pdf (erişim: 1 Haziran 2019)
“Azerbaycan Ülke Bülteni, Eskişehir Ticaret Odası, 2018”, http://www.etonet.org.tr/uploads/azerbaycan.pdf (erişim: 1 Haziran 2019)
“Azerbaycan Ülke Raporu, Van Ticaret ve Sanayi Odası, 2018”, http://www.vantso.org.tr/u/files/azerbaycan%281%29.pdf (erişim: 1 Haziran 2019)
"Azerbaycan Republikasının Anayasası" http://www.anayasa.gen.tr/azerbaycan.htm (erişim: 21 Mart 2019)
“Azərbaycan Respublikası Bakı Şəhəri İcra Hakimiyyəti” http://www.baku-ih.gov.az/ (erişim: 21 Mart 2019)
"Azerbaycan Respublikasının Konstitusiyası" http://www.ajb.az/site/konstitusiya.pdf (erişim: 21 Mart 2019)
"Azerbaycan Respublikasının Vergi Mecellesi" http://e-qanun.az/code/12 (erişim: 21 Mart 2019)
Ay, H & Musayev, G. (2007). Piyasa Ekonomisine Geçiş Sürecinde Azerbaycan Vergi Sistemindeki Gelişmeler ve Vergi Gelirlerinin Kamu Hizmetlerinin Finansmanındaki Yeri, Finans Politik& Ekonomik Yorumlar, 44(508), s.44-54.
Baş, H. (2017). Türkiye’de Yerel Yönetimlerin Aileye Yönelik Sosyal Politikaları Üzerinden Bir Değerlendirme. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 165-195.
"Belediyeler Hakkında Azerbaycan Respublikasının Kanunları" http://files.preslib.az/site/municipal/gl2.pdf (erişim: 21 Mart 2019)
Çelik, S. (2017). Geçiş Ekonomilerinde Kamu Maliyesi ve Yerel Sistem Reformları. Journal of Azerbaijani Studies, s.558-578, http://jhss-khazar.org/wp content/uploads/2010/06/GECIS-EKONOMILERINDE-KAMU-MALIYESI-VE-MALI-SISTEM-REFORMLARI.pdf (erişim: 28 Ocak 2017)
Elma, F. (2013). Azerbaycan’da Yerel Yönetim Yapılanması: Tarihi Deneyim ve Mevcut Örgütlenme, Mustafa ÖKMEN ve Fikret ELMA (Ed.) Türk Dünyasında Yerel Yönetimler içinde (61-80), İstanbul: Türk Dünyası Belediyeler Birliği Yayını, s.61-80.
Elma, F. (2007). Türkiye'nin Belediyecilik Deneyimi ve Azerbaycan Belediyeciliği, Journal of Qafqaz University, 20(1), s.168-178
Elma, F. (2013). Azerbaycan’da Yerel Yönetişim ve Belediye: Bakü ve Yakın Havzası Örneği, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(2), s.163-186.
Hasanoğlu, M. (2008). Azerbaycan Cumhuriyeti’nde Devletin Yeniden Yapılandırılması ve Yerel Yönetimlerin Güçlendirilmesi Çabaları, Sayıştay Dergisi, 69(2), s.73-90.
Hekimoğlu, M. M. (2013). Mahalli İdarelerin Azerbaycan ve Türkiye Cumhuriyeti Anayasalarındaki Düzenlenişine Karşılaştırmalı Bir Bakış, Bilig, 67(4), s.49-72.
Hüseyn, R. & Ünal, Ö. F. & Akman, E. (2013). Azerbaycan’da Yerel Yönetimlerin Gelişimi: Merkezi Yönetim - Yerel Yönetim İlişkileri ve Bakü Kentinin Statüsü Hakkında Bir Değerlendirme, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 5(1), s.163-172.
Koç, L. & Uluçay, Ö. (2010) Güney Kafkasya’da Yerel Girişimler Yolu ile Diyalogu Arttırmak: Yerel Yönetim Birlikleri Üzerine Fizibilite Çalışması, İstanbul: Tesev Yayınları, s. 14-16.
Muradov, E. (2012) Azerbaycan ve Almanya'nın Bölgesel Kalkınma Politikalarının Karşılaştırmalı Analizi Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(1), s.103-115.
Tan, M. & Aliyev, P. & Aydın, A. (2013). Sivil Toplum Kuruluşları-Yerel Katılım İlişkisi: Azerbaycan Örneği, Bulut Y. ve diğerleri (Ed.), Kuramdan Uygulamaya Yerel Yönetimler ve Kentsel Politikalar içinde (515-525), Ankara: Pegem Akademi, s. 521-524.
Turan, E. (2017). Geçiş Ekonomilerinde Yerelleşme Reformları: Azerbaycan Örneği" Journal of Azerbaijani Studies, s.579-592, http://jhss-khazar.org/wp-content/uploads/2010/06/GECIS-EKONOMILERINDE-YERELLESME-REFORMLARI.pdf (erişim: 28 Ocak 2017)
Yapıcı, F. (2013). Azerbaycan Vergi Sisteminin Gelecek İnkişaf Yolları, Azerbaycanın Vergi Jurnalı, 4(1), s.163-182.
Yavuz, H. (2015) Türkiye ile Türki Cumhuriyetler Arasındaki Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmalarının Muhtemel Katkıları, Maliye Araştırmaları Dergisi, 1(3), s.47-66. "Yerel Kaymakamlıklar" http://www.azerbaijans.com/content_1807_tr.html (erişim: 21 Mart 2019)
"Yerli (Belediye) Vergiler ve Ödenişler Hakkında Azerbaycan Respublikasının Kanunu" http://e-qanun.az/framework/1470 (erişim: 21 Mart 2019)
Zengin, E. & Üregen, A. (2004). Azerbaycan Belediyelerinin Mali Sistemi Üzerine Düşünceler, Elma F. (Ed.), Yerel Yönetimler, Desantralizasyon ve Azerbaycan Belediyeleri içinde (355-365), Bakü: Belediyecilik Araştırmaları Merkezi Yayını, s.358-364