SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÇOCUK HAKLARINA KARŞI TUTUMLARI

Bu çalışma sosyal bilgiler öğretmen adaylarının insan hakları eğitimine yönelik tutumlarını farklı değişkenler açısından belirlemeyi amaçlamaktadır. Tarama modelinde yürütülmüş araştırmada Karaman - Kepenekçi (2006) tarafından geliştirilen “Çocuk Hakları Tutum Ölçeği”, kullanılmıştır. Çalışmanın evrenini sosyal bilgiler öğretmenliği programlarında öğrenim gören öğretmen adayları; örneklemini ise 2011–2012 eğitim öğretim yılında 10 farklı üniversitenin (Tokat, Gazi, Karadeniz Teknik, Yüzüncü Yıl, Erciyes, Kars, Adıyaman, Uşak, Kilis ve Ankara Üniversitesi) eğitim fakültelerinin sosyal bilgiler öğretmenliği bölümünün 4. sınıfında öğrenim gören 451 öğretmen adayına uygulanmıştır. Demografik özelliklerin çocuk haklarına ilişkin tutumlarla ilişkisi çoklu regresyon analiziyle ele alınmıştır. Yapılan regresyon analizi sonucunda sadece annenin eğitim düzeyi çocuk haklarına ilişkin tutumlarla ters yönde ilişkili bulunmuştur. Buna karşın yaş, cinsiyet, gelir, baba eğitimi, yerleşim ve ders alma durumunun bağımlı değişkeni istatistik olarak önemli düzeyde yordamadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Sosyal Bilgiler, Öğretmen Adayı, Çocuk Hakları, Tutum.

SOCIAL STUDIES PRE-SERVICE TEACHERS’ ATTITUDES TOWARDS CHILDREN’S RIGHTS

This research aims at determining social studies pre-service teachers’ attitudes towards human rights education on different variables. In the research conducted with the survey model, “Children’s Rights Attitude Scale” developed by Karaman - Kepenekçi (2006) was used. The universe of the study consists of pre-service teachers who attended the social studies teaching programs and the research sample consists of 451 pre-service teachers attending the 4th year of social studies teaching programs at faculties of education of 10 different universities (Tokat, Gazi, Karadeniz Technical, Yüzüncü Yıl, Erciyes, Kars, Adıyaman, Uşak, Kilis and Ankara Universities) during 2011-2012 academic year. The relationship of demographic characteristics to children’s rights was investigated through regression analysis. As a result of the regression analysis, only mother’s education level was found to be in reverse relationship with attitudes associated with children’s rights. However, it was observed that age, gender, income level, father’s education level, neighborhood, and taking classes do not predict the dependent variable statistically significantly.

Keywords:

Social Studies, Pre-service Teacher, Children’s Rights, Attitude,

PDF

___

Akyüz, E. (2012). Çocuk Hukuku. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Akyüz, E. (2000). Çocuğun Haklarının ve Güvenliğinin Korunması, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Bilim ve Kültür Eserleri Dizisi, Milli Eğitim Basımevi
Akyüz, E. (2001). Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin Temel İlkeleri Işığında Çocuğun Eğitim Hakkı, Milli Eğitim Dergisi, s:151.
Aral, N. ve Gürsoy, F. (2001). Çocuk Hakları Çerçevesinde Çocuk İstismarı, Milli Eğitim Dergisi, s:15, 36-40.
Ay Zög, D. (2008). Öğrencilerin Çocuk Haklarını Algılama Düzeyleri İle Akademik Başarıları Arasındaki İlişki, (İstanbul İli Beyoğlu İlçesi Örneği), Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi, İstanbul.
Ben-Arieh, A.,Khoury-Kassabri, M. ve Haj-Yahia, A. ( 2006). Generational, Ethnic, and National Differences in Attitudes Toward the Rights of Children in Israel and Palestine, American Journal of Orthopsychiatry, vol. 76, no.,3, 381-388.
Ben-Arieh ,A. ve , Khoury-Kassabri, M. ( 2008).The Attitudes Toward and Understanding of Children's Rights Among Middle School Students in Jerusalem: The Role of Family Values and Patterns, Nationality, and Religion, American Journal of Orthopsychiatry, vol. 78, no.,3, 35936
Büyüköztürk, Ş., Kılıç E., Akgün, Ö.E. Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Pegem A Yayınncılık.
Campbell, K.M. and Covell, K. (2001). Children’s rights education at the University level: An effective means of promoting rights knowledge and rights-based attitudes The International Journal of Children’s Rights 9: 123–135.
Cılga, İ. (1999). “ Türkiye’de Çocuk Hakları Çalışmaları” Cumhuriyet ve Çocuk“2.Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi.” (Yayıma Hazırlayan: B. Onur) Ankara: AÜ Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayını, s. 5065
Covell, K., and Howe, R. B. (1999). The impact of children’s rights education: A Canadian study. The İnternational Journal of Children’s Rights, 7, 171-183.
Çepni, S. (2005). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş, Trabzon: Üçyol Kültür Merkezi Yayınları.
Daya, D. M.,Peterson-Badalib, M. and Ruckc, M. D. (2012). Children's Rights in India: Parents' and Teachers' Attitudes, Knowledge and Perceptions, International Journal of Children's Rights , Vol. 20 Issue 2, p241-264, 24p.
Helgeson, V., Goodman, G. S., Shaver, P., & Lipton, J. (1989). Attitudes concerning the rights of children and adults. Children's Legal Rights Journal, 10, 2-12.
Karasar, N. (2007). Bilimsel Araştırma Yöntemi. (17. Baskı), Nobel Yayıncılık: Ankara.
Karaman Kepenekçi, Y. (2006). A study of university students’ attitudes towards children’srights in Turkey. The International Journal of Children’s Rights, (14), 307-319.
Karaman- Kepenekçi, Y. ve Baydık (2009) Zihin Engeliler Öğretmen Adaylarının Çocuk Haklarına İlişkin Tutumları, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, yil: 2009, cilt: 42, sayi: 1, 329-350.
Leonard, M. (2004). Children's Views on Children's Right toWork : Reflectionsfrom Belfast,Childhood, 2004 11: 45
Lin, Jiasui (1999). A comparative study of preschool teachers' attitudes: Towards 'children's right toplay' in Japan, China and Korea Int J Early Child; 1999; 31, 1; pg. 40-47
Libal, K. (2001). Children’s Rights in Turkey, Human Rights Review, OctoberDecember s, 35-44.
MEB. (2011). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 4-5 sınıflar öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: (Bu program taslağı 28 Eylül 2011 tarihinde Talim Terbiye Kurulu’ndan gözden geçirilerek güncellenen taslağı alınmıştır.
Morton, T. L.,& Dubanoski, R. A. (1980). Children's rights: Attitudes and perceptions. Educational Researcher. 19, 24-27.
Peterson- Badalı, M.,Ruck, M.D ve Ridley, E. (2003). College Students' Attitudes Toward Children's Nurturance and Self-Determination Rights, Journal of Applied Social Psychology, 2003,33,4p,p . 730-755.
Rogers, C.M. and Wrightsman, L. S. (1978). Attitude stpwards Children’s Rights: Nurturance or Self – Determination? ,Journal of Social İssues, Volume 34, Numaber, 2.
Roche, J. (1999). Children: Rights, Participation and Citizenship Childhood 6(4) Childhood, 1999 6: 475-498.
Rodham, H. (1979). Chldren’s Rights: A Legal Perspective, Chldren’s Rights: Contemporary Perspectives, (Ed: Patrica A. Vardin and İlene N. Brody), Teachers College Press.
Salman-Osmanağaoğlu, Y. (2007). Uşak İli Lise Son Öğrencilerinin Çocuk Haklarına İlişkin Görüşleri, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi, Ankara.
Save the Children .(1999). Children are Rights: Realty or Rhetoric? The UN Convention on the Rights of the Child: The First Ten Years. United Kingdom: The International Save the Children Alliance
Serozan, R. (2000). Çocuk hukuku. İstanbul: Beta.
Sosyal Bilgiler. (2011). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 6-7 sınıflar öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: (Bu program taslağı 28 Eylül 2011 tarihinde Talim Terbiye Kurulu’ndan gözden geçirilerek güncellenen taslağı alınmıştır.)
Tezgel, R. (2008). Yeni İlköğretim Programlarında İnsan Hakları Vatandaşlık ve Kentlilik Eğitimi, Ankara: Araştırma Yayınları
Vyverman, V. and Vettenburg, N. (2009). Parent Participation At School: A research study on the perspectives of children, Childhood, 2009 16: 105 – 123.
Yurtsever M. (2009). Ebeveyn Çocuk Hakları Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Anne Babaların Çocuk Haklarına Yönelik Tutumlarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Wald, M.S. (1987). Children’s rights: a frame work for analysis. B.Landau (Ed.). Children’s rights in the practice of family law(p.3-27). Toronto: Carswell.