Ataman Altuğ ATICI, Ahmet SEPİL, Fazıl ŞEN

Van Gölü Havzası Tuzlu Sularının Su Kalitesi Özellikleri ve Ağır Metal Kirlilik İndeksinin Belirlenmesi

Van Gölü Havzası kapalı bir havza konumunda olup, içerisinde birçok tuzlu su kaynağı bulunmaktadır. Bu çalışmada Van Gölü Havzası içerisinde yer alan Van Gölü dışındaki diğer tuzlu su kaynaklarının özellikleri araştırılmıştır. Çalışmada tuzlu su kaynaklarına ait sıcaklık, çözünmüş oksijen, tuzluluk, elektriksel iletkenlik ve pH ortalama değerleri sırasıyla 23.5±1.8 (13.8-27.4)°C, 11.36±1.56 (6.91-17.70) mg/L, ‰3.67±1.47 (0.71-12.16), 6452.4±2350.0 (1087.0-19730.0) μS/cm ve 9.02±0.50 (6.21-10.13) olarak ölçülmüştür. Örnek sularında ağır metallerden bakır, kadminyum, kurşun ve selenyum belirlenmezken, diğer ağır metal ortalama seviyeleri Mo> Mn > Al > Zn > Fe > Cr > Co > Ni > As şeklinde olmuştur. Ağır metal sonuçları üzerinden belirlenen ağır metal kirlilik indeks ortalama değeri 147.4±25.2 hesaplanırken, Van Gölü Havzası tuzlu suları HPI kalite sınıfına göre genel olarak “kullanılamaz su” sınıfında yer almıştır. Örnekleme noktaları arasında HPI kalite sınıflarına göre “mükemmel” sınıfta örnekleme noktası yer almazken, N1 “iyi” sınıfta yer alan tek istasyon olmuştur. N2, N3, N4, N5, N6 ve N7 noktaları “kullanılamaz su” sınıfında yer almıştır. Ayrıca su örneklerinde klorür, kalsiyum, magnezyum, toplam sertlik, karbonat, bikarbonat, toplam alkalinite, nitrit, nitrat, fosfat, fosfor, sülfat, florür, siyanür, bulanıklık, askıda katı madde ve silisyum analizleri de gerçekleştirilmiştir. Elde edilen sonuçlar ilgili su kalite yönetmeliklerine göre değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Ağır metal kirlilik indeksi, Su kalitesi, Su kirliliği

PDF

___

Akkuzu E, Pamuk Mengü G 2012. Aşağı Gediz Havzası Sulama Birliklerinde Karşılaştırmalı Performans Göstergeleri ile Sulama Sistem Performansının Değerlendirilmesi. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 49(2): 149-158.
Aksoy T 2006. Silisyumun Bitki ve Toprakta Bulunuşu, Dağılımı ve İnsan Sağlığı İçin Önemi, Çukurova Üniv. Fen Bilimleri Ens. Toprak ABD, Yüksek Lisans Tezi, s.95.
APHA 1995. Standard Methods for the Examination of Water and Wastewater (18th edn), Greenberg A.H., Clesceri, I.S. and Eaton, A.D (eds), American Public Health, 1008 pp.
Atıcı AA, Gültekin A, Şen F, Elp M 2016. Erciş (Van) İlçesi İçme Sularının Su Kalitesi Özellikleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 26(4): 517-528. Atici AA, Elp M, Sen F 2018. The Effects of Sand Pits and Sand Extractions Region on Karasu Stream (Van) to Water Quality Criteria. Fresenius Environmental Bulletin, 27(10): 6583-6590.
AWWA 1999. Water Quality and Treatment, A Handbook of Community Water Supplies. 5th Ed., American Water Works Association, McGraw-Hill, New York.
Bayram MS 2016. Van Gölü’ne Dökülen Güzelkonak (Arpit) Deresi’nin (Gevaş- Van) Su Kalite Kriterleri Üzerine Bir Araştırma (yüksek lisans tezi). YYÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Su Ürünleri ABD, Van, s.107.
Bulum ÖB 2015. Bendimahi Çayı’nın (Van) Su Kalite Kriterleri Üzerine Bir Araştırma. (yüksek lisans tezi). YYÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Su Ürünleri ABD, Van, s.102.
Çavuş A, Atıcı AA, Şen F 2017. Van-Merkez İçme Sularının Su Kalite Kriterlerinin İncelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 27(3): 326-336.
Debels P, Figueroa R, Urrutia R, Barra R, Niell X, 2005. Evaluation of water quality in the Chillán River (Central Chile) using physicochemical parameters and a modified water quality index. Environmental monitoring and assessment, 110(1-3): 301-322.
Dede ÖT 2016. Application of the Heavy Metal Pollution Index for Surface Waters: A Case Study for Çamlıdere. Hacettepe J. Biol. & Chem., 44 (4): 499-504.
Elumalai V, Brindha K, Lakshmanan E 2017. Human exposure risk assessment due to heavymetals in groundwater by pollution index and multivariate statistical methods: a case study from South Africa. Water, 9, 234.
EPA 2009 Environmental Protection Agency (EPA), National primary drinking water regulations, EPA- 816-F-09-0004. Environmental Protection Agency, USA.
Gültekin A, Atıcı AA, Şen F 2017. Van-Merkez İçme Sularının Su Kalite Kriterlerinin İncelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 27(3): 326-336.
Heathcote Isobel W 1998. Integrated Watershed Management: Principles and Practices, John Wiley & Sons, Inc. New York.
İSESY 2012 İçme suyu elde edilen veya elde edilmesi planlanan yüzeysel suların kalitesine dair yönetmelik, R. G. Tarihi: 26.06.2012, R. G. Sayısı: 28338. Orman ve Su İşleri Bakanlığı. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/06/20120629-9.htm. Erişim: Mayıs, 2020.
Leventeli Y, Yalçın F, Kılıç M, 2019. An investigation about heavy metal pollution of Duden and Goksu Streams (Antalya, Turkey). Applied Ecology And Environmental Research, 17(2): 2423-2436.
Milivojević J, Krstić D, Šmit B, Djekić V 2016. Assessment of Heavy Metal Contamination and Calculation of Its Pollution Index for Uglješnica River, Serbia. Bull Environ Contam Toxicol, 97: 737–742.
Mohan SV, Nithila P, Reddy SJ 1996. Estimation of heavy metal in drinking water and development of heavy metal pollution index. J Environ Sci Health A31(2): 283–289.
Najah A, Elshafie A, Karim OA, Jaffar O 2009. Prediction of Johor River Water Quality Parameters Using Artificial Neural Networks. European Journal of Scientific Research, 28(3): 422-435.
Rama Pal R, Dubey RK, Dubey SK, Singh AK, 2017. Assessment of Heavy Metal Pollution through Index Analysis for Yamuna Water in Agra Region, India. Int. J. Curr. Microbiol. App. Sci., 6(12): 1491-1498.
Seyhan Y 2016. Deliçay (Haydarbey Çayı)’ın Su Kalite Kriterlerinin İncelenmesi (yüksek lisans tezi). YYÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Su Ürünleri ABD, Van, s.103.
SKKY 2004. Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, R. G. Tarihi: 31.12.2004, R. G. Sayısı: 25687. Ek 1 (Değişik: R.G.-13/2/2008-26786). Çevre ve Orman Bakanlığı. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=7221&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 Erişim: Mayıs, 2020.
Tebbutt THY 1998. Principles of Water Quality control (Fifth Edition). Elsevier Ltd. ISBN: 978-0-7506-3658-2.
TSE 2005. TS 266: Türkiye İçme Suyu Standartları, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.
WHO 2011. Guidelines for Drinking-Water Quality. Vol. 1, Recommendations, 3rd edn. Geneva: World Health Organization.
YSKYY 2012. Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği, R. G. Tarihi: 30.11.2012, R. G. Sayısı: 28483. Orman ve Su İşleri Bakanlığı. https: //www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/11/20121130-5.htm. Erişim: Nisan, 2020.