Skapula'nın morfometrik ölçümleri
Skapula, kendine özgü düzensiz bjr şekil göstermesi nedeniyle karmaşık bir anatomik yapıya sahiptir. Skapula'ya veya omuza ait rahatsızlıkların cerrahi tedavisi ve ayrıca artroskopik girişimler gibi cerrahi girişimler için skapula'nın anatomisinin ayrıntılı olarak bilinmesi gerekir. Ayrıca skapula'da ırksal veya cinse bağlı morfometrik farklılıkların bulunup bulunmadığının bilinmesi başta adli tıp olmak üzere antropoloji ve bazı klinik alanlarda yararlı olabilir. Bununla birlikte konunun önemine rağmen skapula'nın kantitatif anatomisiyle ilgili az sayıda çalışmaya rastlanmaktadır. Bu çalışmanın amacı skapula'nın ölçümlerini ayrıntılı olarak sunmaktır. Toplam 52 adet (39 kadın ve 13 erkek) skapula üzerinde; genel ölçümler, spina skapula, acromion, cavitas glenoidalis ve processus coracoideus'a ait ölçümler olmak üzere beş grup ölçüm gerçekleştirilmiştir. Toplam 23 ölçümün 9'unda cinsler arasındaki farklılık anlamlı bulunmuştur. Skapula'nın maksimum uzunluğu ortalama 141,5$pm$14,2 mm; kadınlarda138,0$pm$12,8mm ve erkeklerde ise 149,9$pm$14,3 mm olarak saptanmıştır. Omuz ağrılarının etiyolojisi araştırılırken değerlendirilen önemli bir alan olan korakoakromial aralık kadınlarda 30,8$pm$4,5 mm, erkeklerde 35,5$pm$3,7 mm olarak ölçülmüştür. Cinsiyet ayrımında skapula'nın en çok kullanılan kısmı olan cavitas glenoidalis ölçümleri çalışmamızda değerlendirildiğinde antero-posterior çap kadınlarda 25,0$pm$2,7mm, erkeklerde 26,6$pm$2,1 mm ve supero-inferior çap kadınlarda 34,1$pm$2,9 mm, erkeklerde 37,1$pm$3,4 mm olarak bulunmuştur. Ayrıca çalışmamızdaki ölçümler başka ırklar üzerinde yapılmış çalışmalarla karşılaştırıldığında ırksal farklılıkların bulunduğu da dikkat çekmektedir. Bu nedenle adli tıp ve antropoloji gibi alanlarda kemiklere bakılarak cins ve ırkın saptanmasında skapula'nın da yardımcı olabileceğine inanıyoruz. Ayrıca ölçüm sonuçlarının cerrahi uygulamalarda değerlendirilebileceği kanısındayız.
Morphometric dimensions of the scapula
Scapula has a complicated anatomy because of its own unique structure. Knowledge on detail anatomy of scapula is necessary for surgical treatment of scapula and shoulder diseases and other surgical procedures such as arthroscopic operations. Also it could be useful to know whether or not there are any gender and sex differences in scapula morphometry in Forensic Medicine, Anthropology and some other fields. However, despite its importance, there are very limited studies for quantitative anatomy of scapula in the literature. The aim of this study is to present the measurements of the scapula in detail. We performed five group measurements (measurements of spina scapula, acromion, cavitas glenoidalis and processus coracoidesus and general measurements) in 52 scapulas (39 female and 13 male). While there was a sex difference in 9 of total 23 measurements, average of maximal length of scapula was 141,5±14,2 mm (138,0$pm$12.8 mm in women and 149,9$pm$14.3 mm in men). Coracoacromial space (or distance) considered in etiology of shoulder pain was measured as 30,8$pm$4,5 mm in women and 35,5$pm$3,7 mm in men. When the measurements of cavitas glenoidalis which are used mostly for sex detection were evaluated, while anteroposterior diameter was 25,0+2,7 mm in women and 26,6+2,1 mm in men, superoinferior diameter was 34,1$pm$2,9 mm in women and 37,1$pm$3,4 mm in men. In the comparison of our results and the studies done on other races, it appears to be that there are racial differences. That's why, we believe that scapula might be also helpful in the detection of sex and race when looked at the bones in forensic medicine and antropology and that scapular measurements can be considered in surgical applications.
___
- 1 Gray H.: Gray's Anatomy, Thirty-eight Edition, New York, Churchill Livingstone, 1995;615-20, 627-34.
- 2. Romanes GJ: Cunningham's Textbook of Anatomy, Twelfth Edition, New York, Oxfort Universty Press, 1995, 30-32.
- 3. Von Schroeder HP, Kuiper SD, Botte MJ.Osseous anatomy of the scapula. Clin Orthop 2001 Feb;(383):131-9.
- 4. Ebraheim NA, Xu R, Haman SP et al. Quantitative anatomy of the scapula. Am J Orthop 2000 Apr;29(4):287-92.
- 5. Ünal N, Özden H, Özçelik A, Akdoğan I, Günal i. Subakromial aralık, akromion kalınlığı ilişkisi. Morfoloji Dergisi 1997; 5 (1-2):10-12.
- 6. Taşkınalp O, Akdere H, Açıkalın H. Acromion'un anatomik özelliği. Morfoloji Dergisi 2001; 9(1):22-23.
- 7. Aktan A, Pala Ş, Taşkıran Ö, Öztürk L. Acromion tipleri ve uzunluk ortalamaları: Bunların dejeneratif değişiklerle ilişkisi. Morfoloji Dergisi 1996; 4(1-2):6-10.
- 8. Ertem N, Memiş A, Celeboğlu G. Ağrılı omuzlarda ultrasonografi'nin tanıya katkısı. Ege tıp dergisi 1990 29 (3) : 718-720.
- 9. Mallon WJ, Brown HR, Volger III JB, et al:Radiographic and geometric anatomy of the scapula.Clin Orthop 1992;277:142-54.
- 10. Getz JD, Recht MP, Piraino DW, Schils JP, Latimer BM, Jellema LM, Obuchowski NA; Acromial morphology:relation to sex , age, symmetry, and subacromial enthesophytes. Radiology 1996 Jun;199(3):737-42.
- 11. Prescher A, Klümpen TH: Does the area of the glenoid cavity of the scapula show sexual dimorphism? J Anat 1995; 186:223-6.
- 12. lanotti JP, Gabriel JP, Schneck SL, Evans BG, Misra S; The normal glenohumeral relationships. An anatomical study of one hundred and forty shoulders. J Bone Joint Surg Am 1992 Apr;74(4):491-500.
- 13. Neer CS II; Anterior acromioplasty for the chronic impingement syndrome in the shoulder. A preliminary report. J Bone Joint Surg 1972;54-A(1):41-50.