F.G. UĞURLUCAN, A. C. İYİBOZKURT, A. NEHİR, S. AKHAN, C. ÇETİN

Ektopik gebelik tedavisinde metotreksat kullanımı: Tedavi sonucunu etkileyen faktörler

Amaç: Ektopik gebelik tanısıyla metotreksat uygulanan olguların tedavi sonuçlarını ve tedavi başarısını etkileyen faktörleri incelemektir. Gereç ve Yöntem: İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesinde 2005 yılından itibaren ektopik gebelik tanısıyla metotreksat uygulanan olguların verileri retrospektif olarak değerlendirilmiştir. Demografik özellikler, β-hCG değerleri, transvaginal-ultrasonografi bulguları ve tedavi başarısını etkileyen faktörler incelenmiştir. Bulgular: Toplam 83 olgunun verileri analiz edilmiştir. 65 olgu (%78.3) başarıyla tedavi edilmiş, 18 olguda (%21.7) tedavi başarısız olmuştur, bunların 6sında (%7.2) tedavi esnasında rüptür gelişmiştir. Olguların yaş ortalaması 30.4±5.4tür. Geliş şikayetleri arasında vaginal kanama (n=47; %56.6) ve ağrı (n=36; %43.4) bulunmaktadır. Ultrasonografide 66 olguda (%79.5) ektopik odak, 9 olguda (%10.8) gestasyonel kese, 5 olguda (%6) fetal kardiyak aktivite, 4 olguda (%4.8) Douglas boşluğunda serbest sıvı görülmüştür. Tedavinin başarılı olduğu olgularda ektopik odağın ortalama boyutları 2.5±1.1cm, tedavinin başarısız olduğu olgularda 3.0±1.9cm saptanmıştır. İki grup arasında anlamlı fark bulunmamıştır. Ektopik odak boyutlarına göre başarısız olan hastalar sınıflandırıldığında, ektopik odak boyutu 30 mmnin üzerinde başarısızlık oranının arttığı tespit edilmiştir. Metotreksat günü ortalama β-hCG, tedavi başarılı olanlarda 2915±3079mIU/ml, başarısız olanlarda 4519±3834 mIU/mldir. İki grup arasında anlamlı fark saptanmıştır. B-hCG seviyelerine göre başarısız olan hastalar sınıflandırıldığında, β-hCG seviyesi 2000 mIU/ml üzerinde başarısızlık oranı artmaktadır. Rüptür gelişen olgularda tedavi başlangıcında ortalama β-hCG değeri 5936±2676 mIU/mldir. Rüptür gelişmeyen olgular ile karşılaştırıldığında anlamlı fark saptanmamıştır. Tedavi esnasında 1 hepatotoksisite, 1 diyare, 1 mukozit, 1 tinnitus görülmüştür. Sonuç: Ektopik gebelikte metotreksat tedavisi güvenli ve etkindir. Başlangıç β-hCG seviyesi ve ektopik odak boyutu tedavi başarısını etkilemektedir. β-hCG seviyesi 2000 mIU/ml ve ektopik odak boyutu 30 mm üzerinde başarısızlık oranları artmaktadır.

Methotrexate treatment for ectopic pregnancy: Factors affecting treatment outcome

Objective: To evaluate factors affecting treatment outcome of patients receiving methotrexate for treatment of ectopic pregnancy. Materials and Methods: Patients who were hospitalized for ectopic pregnancy and received methotrexate from 2005 onwards, were analyzed. Demographic variables, β-hCG values, transvaginal-ultrasonography findings, factors affecting treatment outcome were analyzed. Results: Data of 83 patients were analyzed. Treatment was successful in 65 (78.3%), failed in 18 patients (21.7%), and rupture occurred in 6 of these (7.2%). The mean age was 30.4±5.4. The main presenting symptoms were vaginal bleeding (n=47; 56.6%) and abdominal pain (n= 36; 43.4%). Sonographic findings were extrauterine masses in 66 (79.5%), gestational sac in 9 (10.8%), fetal cardiac activity in 5(6%), and free fluid in the Douglas space in 4 patients (4.8%). The mean diameter of the ectopic mass in treatment success and treatment failure groups was 2.5±1.1cm and 3.0±1.9cm, respectively. The difference was not statistically significant. As the size of the extrauterine mass increased above 30 mm, the failure rate increased. The mean β-hCG on the day of methotrexate in treatment success and treatment failure groups was 2915±3079 mIU/ml and 4519±3834mIU/ml, respectively, which was statistically significant. The failure rate increased as B-hCG increased above 2000 mIU/ml. The mean β-hCG on the day of methotrexate in cases resulting in rupture was 5936±2676 mIU/ml. The difference was not statistically significant. One patient suffered from hepatotoxicity, one from diarrhea, one from mucositis, and one from tinnitus during treatment. Conclusion: Methotrexate is safe for treatment of ectopic pregnancy. Baseline β-hCG and size of the extrauterine mass affect treatment success. As B-hCG increased above 2000 mIU/ml and the size of the extrauterine mass increased above 30 mm, the failure rate increased.

PDF

___

1. Lipscomb GH, Stovall TG, Ling FW. Nonsurgical treatment of ectopic pregnancy. N Engl J Med 2000;343(18):1325-9.
2. Stovall TG, Ling FW, Gray LA. Single-dose methotrexate for treatment of ectopic pregnancy. Obstet Gynecol 1991;77(5):754-7.
3. Sowter MC, Farquhar CM, Petrie KJ, Gudex G. A randomised trial comparing single dose systemic methotrexate and laparoscopic surgery for the treatment of unruptured tubal pregnancy. BJOG 2001;108(2):192-203.
4. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Ectopic pregnancy--United States, 1990-1992. JAMA 1995;273(7):44-6.
5. Fylstra, DL. Tubal pregnancy: A review of current diagnosis and treatment. Obstet Gynecol Surv 1998;53(5):320-8.
6. Ergenoğlu AM, Yeniel Ö. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniğinde Ocak 2004 ile Ocak 2009 arasında tedavi gören ektopik gebelik vakalarının retrospektif değerlendirilmesi. Ege Tıp Dergisi 2010;49(3):161-7.
7. Tanaka T, Hayashi H, Kutsuzawa T, Fujimoto S, Ichinoe K. Treatment of interstitial ectopic pregnancy with methotrexate: Report of a successful case. Fertil Steril 1982;37(6):851-2.
8. Ory SJ, Villanueva AL, Sand PK, Tamura RK. Conservative treatment of ectopic pregnancy with methotrexate. Am J Obstet Gynecol 1986;154(6):1299-306.
9. Thoen LD, Creinin MD. Medical treatment of ectopic pregnancy with methotrexate. Fertil Steril 1997;68(4):727-30.
10. Gamzu R, Almog B, Levin Y, et al. Efficacy of methotrexate treatment in extrauterine pregnancies defined by stable or increasing human chorionic gonadotropin concentrations. Fertil Steril 2002;77(4):761-5.
11. Stika CS, Anderson L, Frederiksen MC. Single-dose methotrexate for the treatment of ectopic pregnancy: Northwestern Memorial Hospital three-year experience. Am J Obstet Gynecol 1996;174(6):1840-6.
12. Olofsson JI, Poromaa IS, Ottander U, Kjellberg L, Damber MG. Clinical and pregnancy outcome following ectopic pregnancy; a prospective study comparing expectancy, surgery and systemic methotrexate treatment. Acta Obstet Gynecol Scand 2001;80(8):744-9.
13. Sagiv R, Debby A, Feit H, Cohen-Sacher B, Keidar R, Golan A. The optimal cutoff serum level of human chorionic gonadotropin for efficacy of methotrexate treatment in women with extrauterine pregnancy. Int J Gynaecol Obstet 2012;116(2):101-4.
14. Corsan GH, Karacan M, Qasim S, Bohrer MK, Ransom MX, Kemmann E. Identification of hormonal parameters for successful systemic single-dose methotrexate therapy in ectopic pregnancy. Hum Reprod 1995;10(10):2719-22.
15. Nazac A, Gervaise A, Bouyer J, de Tayrac R, Capella-Allouc S, Fernandez H. Predictors of success in methotrexate treatment of women with unruptured tubal pregnancies. Ultrasound Obstet Gynecol 2003;21(2):181-5.
16. Cacciatore B, Stenman U-H, Ylostalo P. Diagnosis ofectopic pregnancy by vaginal ultrasonography in combination with a discriminatory serum hCG level of 1000IU/L (IRP). Br J Obstet Gynecol 1990;97(10):904-8.
17. Latchaw G, Takacs P, Gaitan L, Geren S, Burzawa J. Risk factors associated with the rupture of tubal ectopic pregnancy. Gynecol Obstet Invest 2005;60(3):177-80.