Berna YILMAZ, Zuhal BALIM, Ferda ÖZKINAY, CUMHUR GÜNDÜZ, NURAY ALTINTAŞ, Yeşim AYDINOK, Nejat TOPÇUOĞLU

Beta talasemi mutasyon tiplerinin moleküler analizi

Tek gen hastalıkları arasında en çok bilineni ve yaygın olanı hemoglobinopatilerdir. Talasemi sendromları ve anormal hemoglobinopatiler özellikle İtalya, Yunanistan, Kıbrıs ve Türkiye gibi Akdeniz ülkelerinde olmak üzere Orta Doğu' dan Uzak Doğu' ya kadar uzanan bir kuşak boyunca yüksek oranda görülür. β-talasemi mikrositozis ve hemolitik anemi ile karakterize otozomal resesif bir hastalıktır. Bu hastalık, hemoglobinin b-globin zincirinin normal sentezini bozan veya azaltan çeşitli moleküler defektlerle ortaya çıkar. Bu güne kadar 180 nin üzerinde β-talasemi mutasyonu tanımlanmış olup, bunların analizi değişik moleküler yöntemlerle yapılmaktadır. Çalışmamızda, β-talasemi mutasyonlarını saptamak amacıyla 35 talasemili olgudan alınan periferik kandan DNA izole edilmiş ve Amplification Refractory Mutation System (ARMS) tekniği ile mutasyon tayinine gidilmiştir. Türkiye' de en sık rastlanılan β-talasemi mutasyonları olan IVS-I-110 mutasyonu (%32.85) en yüksek oranda gözlenmiştir. Bunu izleyen mutasyonlar; IVS-I-6 (%7.14), IVS-I-1 (%7.14) ve IVS-II-745 (%4.28)'dır. Bu çalışmadaki amacımız, talasemi mutasyon tiplerinin ortaya konabilmesi için gerekli olan laboratuvar standardizasyonunu sağlamak ve bu aşamadan sonra prenatal tanı için gereken laboratuvar çalışmalarına geçebilmektir.

Anahtar Kelimeler:

beta-Talasemi, Mutasyon, DNA, Hemoglobinopatiler, Nükleik asit amplifikasyon teknikleri

Molecular genetic analyses of beta-thalassemia patients

Among the genetic diseases the most common disorders are hemoglobinopathies. Thalassemia and abnormal hemoglobinopathies are distributed living along the countries from Middle East to the Far East especially Mediterranean countries such as Italy, Greece, Cyprus and Turkey. β-thalassemia is an autosomal recessive disorder characterized by microcytosis and hemolytic anemia. The disorder comes out with various molecular defects that demolished or reduced β-globin chain synthesis. Recent molecular studies on β-thalassemia genes revealed the presence of more than 180 different mutations associated with the disorder by different molecular analyses. In this study, to describe the mutations on β-thalassemia homozygotes and heterozygotes, DNA extracted from peripheric blood samples and presence of the mutations was shown by amplification refractory mutation system (ARMS). IVS-l-110 (%32.85) mutation which is the most common β-thalassemia defect in Turkey is observed high frequency followed in IVS-I-6 (%7.14), IVS-I-1 (%7.14), IVS-II-745 (%4.28). The aim of this study is getting the standardization of laboratory and methodology for mutation analyses on β-thalassemia patients and traits and then to establish a prenatal diagnosis program in our laboratory.

Keywords:

beta-Thalassemia, Mutation, DNA, Hemoglobinopathies, Nucleic Acid Amplification Techniques,

PDF

___

1. Çavdar A, Arcasoy A. The incidence of p-thalassemia and abnormal hemoglobin in Turkey, Açta Haematol 1971; 45:312-318.
2. Kavaklı K. Beta Talasemide Klinik Bulgular. Nişli G, ed. Beta Talasemi, Ayın Kitabı 75, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanlığı Yayın Bürosu ,1995; 4-11.
3. Kavvasaki ES. Sample preparation from blood, cells and other fluids. Innis MA, Gelfand DH, Sninsky JJ, White TJ, eds. PCR protocols, a guide to methods and applications. San Diego: Academic Press, 1990; 146.
4. Newton CR, Graham A, Heptinstall LE, et.al. Analysis of point mutation in DNA. The amplification refractory mutation system (ARMS). Nucleic Acids Res 1989; 17(7):2503-16.
5. Efromov GD. Beta-delta beta-thalassemia and Hb lepore among Yugoslav, Bulgarian, Turkish and Albanian. Haematologica 1990;75(3):31-41.
6. Efromov GD. Hemoglobinopathies in Yugoslavia: an update. Hemoglobin 1995; 16(6): 531-44.
7. Fonseca-SF, Kerbauy J, Escrivao C, et.al. Genetic analysis of beta-thalassemia majör and beta-thalassemia intermedia in Brazil. Hemoglobin 1998;22(3):197-207.
8. Petkov GH, Efromov GD, Efromov DG, et.al. Beta-thalassemia in Bulgaria. Hemoglobin 1990; 14(1):25-33.
9. Schinvo G, Di-Gregorio F, Samperi P, et.al. Genetic heterogeneity of beta-thalassemia in Southeast Sicily. Am J Hematol 1995:48(1 ):5-11.
10. Tadmouri GO, Tuzmen S, Özceiik H, et. al. Molecular and Population Genetic Analyses of |5-Thalassemia in Turkey. Am J Hematol 1998:57,215-220.
11. Başak AN, Özçelik H, Özer A, et.al. The Molecular Basis of [5-Thalassemia in Turkey. Hum Genet 1992;89,315-318.
12. Tuzmen S. Tadmouri GO, Özer A, et.al. Prenatal diagnosis of beta-thalassemia and sickle celi anaemia in Turkey. Prenat Diagn 1996;16(3):252-8.
13. Altay C, Öner R, Mesci L, et.al. Genotype- phenotype analysis in HbS-beta thalassemia. Hum-Hered 1997;47(3):161-4.
14. Öner A, Altay C, Gurgey A, et.al. |3-Thalassemia in Turkey. Hemoglobin 1990:14,1-13.
15. Aulehia-Schoiz C, Başaran S, Agaoglu L, et.al. Molecular Basis of [J-Thalassemia in Turkey: Dedection of Rare Mutations by Direct Sequencing. Hum Genet 1990;84,195-197.
16. Nisli G. Kavaklı K, Aydınok Y, et.al. Beta-Thalassemia Allels in Region of Turkey: Effect on Clinical Severity of Disease. Pediatr Hematol Oncol 1997;14:59-65.