BİR KELAMCI OLARAK İMÂMÜ’L-HARAMEYN EL-CÜVEYNÎ

İmâmü’l-Harameyn el-Cüveynî, gerek Fıkıh Usûlü gerekse Kelam ilim tarihinin önde gelen isimlerinden birisidir. Fikirleri ile düşünce tarihinde bırakmış olduğu etki günümüze kadar ulaşmıştır. Bu çalışmada, öncelikle Cüveynî’nin pek çok zorluklar içinde gerçekleşen ilim mücadelesini göstermeye çalıştık. Bu hayat serüvenin ürünleri olan eserlerini tanıtmak istedik. Bunlar içerisinde Kelam İlmine dair olanlara daha geniş yer ayırdık. Bu çalışmanın klasik dönem İslam Kelamı’nın Cüveynî üzerinden tanınmasına katkı sağlayacağını umuyoruz.

IMAM AL-HARAMAYN AL-JUWAYNI, AS AN MUSLIM THEOLOGIAN

Imâm al-Haramayn al-Juwayni is, is one of the leading names in the history of Usul al-Fiqh (Methodology of Islamic Law) and Ilm al-Kalam (Islamic Theology). The impact of his ideas on thought history has reached today. In this paper, firstly, we tried to show his scientific struggle that took place under difficult circumstances. We also wanted to introduce his works, the products of this life adventure. Among these works, we provided more information about the theological ones. We hope that this study will contribute to the recognition of the classical period of Islamic theology over Juwayni.

___

Ahmed b. Abdüllatif b. Abdullah, (1993). Menhecu İmâmi’l-Harameyn, Riyad.

Bâkıllânî, Ebû Bekir, (2000). el-İnsaf, Kahire.

Bausani, Alessandro, (2007). Selçuklu Döneminde Din, çev. Ali Ertuğrul, Cumhuriyet Ün.İlh.Fak.Der.; XI/2, ss. 441-465.

Bedevi, Abdurrahman, (1979). Mezâhibu’l-İslâmiyyîn, Beyrut.

Cüveynî, Ebu’l-Meâlî, (1997). el-Burhân fî usûli'l-fıkh, Beyrut.

Cüveynî, eş-Şâmil fî usûli'd-dîn, (1969). İskenderiye.

Cüveynî, (1987). Luma’u’l-Edille fî kavâ'idi akaidi ehli's-sünne ve'l-cemaa, Beyrut.

Cüveynî, (1950). el-İrşâd ila kavâtıi'l-edilleti fî usûli'l-i'tikad , Kâhire.

Ebu Zehra, Muhammed, (1986). İslâm Hukuku Metodolojisi, çev. Abdülkadir Şener, Ankara.

Ertuğrul, Ali, (2002). Büyük Selçuklu Devletinde Mihver bir Şahsiyet: Nizâmu’l-Mülk, Yeni Türkiye Dergisi, yıl:8, sayı:46.

Gözübenli, Beşir, (1993). Cüveynî, Rüknü’l-İslâm, DİA, VIII, 144.

Hamevî, Yakut, (trs.). Mu’cemu’l-Büldân, Dâru’l-Fikr, Beyrut.

İbn Asâkir ed-Dımeşkî, (1984). Tebyînu Kezibi’l-Müfterî, Beyrut.

İbn Asâkir, (1998). Tarihu Dımeşk, Beyrut.

İbn Haldun (1983). Mukaddime, haz. Süleyman Uludağ, İstanbul.

İbn Hallikân, (1948). Vefeyâtü’l-A’yân, Kâhire.

İbn Kesîr, (1987). el-Bidâye ve’n-Nihâye, Beyrut.

İbn Neccâr, (1997). Zeylu Târîhi Bağdâd, Beyrut.

İbn Receb, (2005). Zeylu Tabakâti’l-Hanâbile, Riyad.

İbnü’l-Emîr, (2010). el-Kâmil fî Usûli’d-Din fî İhtisârı’ş-Şâmil fî Usûli’d-Din, tah. Cemal Abdünnâsır Abdülmün’im, Kahire.

İbnü’l-Esîr, (1979). el-Kâmil fi’t-Târih, Beyrut.

İzmirli İsmail Hakkı, (1928). İmâmü’l-Harameyn Ebu’l-Meâlî bin el-Cüveynî, Dârülfünûn İlahiyat Fakültesi Mecmuası, (9), İstanbul.

Kara, Seyfullah, (2007). Büyük Selçuklular ve Mezhep Kavgaları, İstanbul.

Kâtip Çelebi, (2006). Keşfu’z-Zunûn, Dımeşk.

Köymen, Mehmet Altay, (1992). Büyük Selçuklu İmparatorluğu Tarihi, III, Ankara.

Makdisi, George, (2004). Ortaçağ’da Yüksek Öğretim –İslâm Dünyası ve Hıristiyan Batı- çev. Ali Hakan Çavuşoğlu, Hasan Tuncay Başoğlu, İstanbul.

Memiş, Murat, (2009). Eş’ariliğe Yaptığı Katkılar Bakımından Ebu’l-Meâlî el-Cüveynî, Kelam Araştırmaları, 7:1 (Ocak), ss.97-120.

Özler, Mevlüt, (2001). Tuğrul Bey Dönemi Düşünce Hayatında Entelektüel Bir Kriz: Ehl-i Bidate Lanet Kampanyası, I. Uluslararası Selçuklu Kültür ve Medeniyeti Kongresi, Bildiriler-II, Konya.

Safedî, Ebü’s-Safâ, (1993). el-Vâfi bi’l-Vefiyyât, Beyrut.

Sem’ânî, Ebû Sa'd Abdülkerim, (1988). el-Ensâb, Beyrut.

Subkî, Tâceddin, (1992). Tabakâtü’ş-Şâfiiyyeti’l-Kübrâ, Kâhire.

Şâfiî, Muhammed b. İdris, (2005). Dîvân, Beyrut.

Yavuz, Yusuf Şevki, (1989). el-Akîdetü’n-Nizâmiyye, DİA, II, 258.

Zehebî, Ebû Abdullah Şemseddin Muhammed b. Ahmed b. Osman, (1993). Siyeru A’lami’n-Nübelâ, Beyrut.

Zehebî, (1994). Tarihu’l-İslâm ve vefeyatü'l-meşahir ve'l-a'lâm, Beyrut.

Zirikli, Hayreddin, (1997). el-A'lâm: kamusu teracimi li-eşheri'r-rical ve'n-nisa, Beyrut.