ABD-ÇİN İLİŞKİLERİ BAĞLAMINDA TAYVAN SORUNU
Çoğu kişi tarafından daha nerede olduğu bile bilinmeyen Tayvan, çok değil 1971’e kadar, tüm Çin adına Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde temsil edilen etkili bir güçtü. Ancak Kıta Çin’inin yükselmeye başlamasıyla, hem bölgesinde hem de dünyadaki etkinliğini kaybetmeye başlayan Tayvan, ABD ile Çin arasında sıcak çatışmaya dönüşebilecek bir “stratejik rekabet” sorunudur. ABD’nin Tayvan’ı askeri açıdan desteklemesi ve egemenliğinin koruyucu olması, Çin’in “Tek Çin” politikasını uygulamayı engellemektedir. Ayrıca petrol rezervleri ve balıkçılık açısından oldukça zengin olan bölge denizlerdeki tartışmalı adalar sorunu da, ABD’nin bölgeye olan ilgisini daha fazla çekmektedir. Tüm dünyaya yüksek teknoloji ihracatı gerçekleştiren Tayvan, her anlamda Batılı bir demokrasi ve yaşam standartlarına sahiptir. Bu bağlamda bölgesel çıkarlarını düşünen ABD, Tayvan’ın Çin tarafından yutulmasına izin vermek istememektedir.
THE TAIWAN ISSUE ON SINO-US RELATIONS
Taiwan, whose location is not known by a great number of people, was an effective power as a representative of all the Chinese at United Nations Security Council by 1971. However, parallel to the rise of China, Taiwan, having started to lose its strength both on its around and in the world, is a “strategic competition” that might turn into a close combat between the US and China. The US, guarding its sovereignty militarily, hampers China to implement its “One China” policy. Moreover, the problem of disputed islands which are rich in petrol reserves and fish raises the curiosity of the US into the region. Exporting high-tech products to all over the world, Taiwan has a Western democracy and living standards in every sense. In this regard, the US, thinking of its regional interests, do not want to let Taiwan to be swallowed by China.
Keywords:
Taiwan, the USA, China, Asia-Pacific Disputed Islands,
___
Adıbelli, B. (2006). Çin Dış Politikasında Tayvan Sorunu,İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.Akçadağ, E. (2010). Çin İle Amerika Arasında Var Olmaya Çalışan Bir Ada: Tayvan. (http://www.bilgesam.org), (05.05.2015).
Beckman, R. (2013). The Un Convention On The Law Of The Sea And The Maritime Disputes İn The South China Sea,American Journal Of İnternational Law, 107(142), 142-163.
Bellacqua, J. (2012). The China Factor In U.S.-Vietnam Relations,Cna Analysis and Solutions.
Buszynski, L. (2012). The South China Sea: Oil, Maritime Claims, And U.S. China Strategic Rivalry, Center for Strategic and International Studies, the Washington Quarterly, The George Washington University, 35(2) 139-156.
Chang, G. G. (2014). Economic Implications Of Provocative Chinese Behavior In The East China Sea. Pearson, R. (eds.),East China Sea Tensions Perspectives And Implications İçinde, Washington: The Maureen and Mike manfield Foundation, ss.15-23.
Çolakoğlu, S. (2006). 11 Eylül Sonrası Değişen Avrasya Dengeleri Ve Çin–Orta Asya İlişkileri, OAKA, USAK, 1 (2), 38-47.
Çolakoğlu, S. (2009). Çin-Tayvan Yakınlaşması, (http://www.usakgundem.com), (01.04.2015).
Çolakoğlu, S. ve Güler, A. (2011). Türkiye ve Tayvan: İlişkilerde Zemin Arayışları, Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu, ss. 4-30.
Dedekoca, A. Ersin (2011). ABD-Çin İlişkileri Eski Dünyaya Yeni Düzen, Ankara:Barış Kitap.
Denk, B. E. (1999). Egemenliği Tartışmalı Adalar Sorunu: Karşılaştırmalı Bir Çalışma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi,Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Dittmer, L. (2014). Taiwan, China, and the U.S. Pivot, EAI Working Paper No. 164.
Dixon, L. T. (2006). More Dreams In Longer Night: United States China Policy.U.S. Army War College Strategy Research Project, ss. 1-12.
Dumbaugh, K. (2009). Taiwan’s Political Status: Historical Background And Its Implications For U.S. Policy,Congressional Research Service, CRS Report for Congress.
Drifte, R. (2013). The Senkaku/Diaoyu İslands Territorial Dispute Between Japan And China: Between The Materialization Of The “China Threat” And Japan “Reversing The Outcome Of World War?,UNISCI Discussion Papers, 32, 9-62.
Ekrem, H. N. (2012). Çin-Japonya İlişkilerinde Hassas Sorunlar. (http://www.uiportal.net/cin-japonya-iliskilerinde-hassas-sorunlar.html), (28.04.2015).
Erickson, S. A. (2014). Keeping The Near Seas Peaceful: American And Allied Mission, Asia-Pacific Interest,Pearson, R. (eds.). East China Sea Tensions Perspectives And Implications İçinde, ss. 23-31, Washington: The Maureen and Mike Manfield Foundation.
Fell, J. D. (2007). Democracy On The Rocks: Taiwan's Troubled Political System Since 2000, Harvard Asia Pacific Review, 9(1), ss. 21-25.
Fell, J. D. (2010). Taiwan’s Democracy: Towards a Liberal Democracy or Authoritarianism?Journal Of Current Chinese Affairs, ss. 187-201.
Former Taiwan President Chen Shui-Bian Released From Jail On Medical Parole. (http://www.abc.net.au/news/2015-01-06/former-taiwan-president-chen-shui-bian-onmedical- parole/6002650), (04.05.2015).
Fu, K. (2014). Some observations/interpretations of the Chinese status toward the South China Sea and the East China Sea disputes,Pearson, R. (eds.). East China Sea tensions perspectives and implications, İçinde, ss. 31-37 Washington: The Maureen and Mike manfield Foundation.
Hickey, V. D. (2013). Imbalance in the Taiwan Strait,Parameters, 43(3), 43-53.
Huang, A. C. (1999). Taiwan’s Defense Modernization For The 21st Century: Challenges And Opportunities,Conference On War And Peace In The Taiwan Strait, Duke University,ss. 1-28.
Karlova, R. U. (2008). Tayvan Başkanlık Seçimlerine Üzerine Bir Analiz, (http://turksam.org/tr), (09.12.2014).
Karlova, R. U. (2010). Seçimlerin Ardından Tayvan, (http://turksam.org/tr), (09.12.2014).
Huang, A. C. (1999). Taiwan’s Defense Modernization For The 21st Century: Challenges And Opportunities, Conference on War and Peace in the Taiwan Strait,Duke University, pp. 1-28.
Islam, R. (2011). A Specter Is Haunting Asia: China’s Rising Military And Its Implications For America’s Interests In Taiwan,Politics Extended Essay Final Draft Word,(3), 984.
Kan, A. S. (2010). Democratic Reforms in Taiwan: Issues for Congress,Congressional Research Service, CRS Report for Congress.
Kan, A. S. (2013). China/Taiwan: Evolution of the “One China” Policy-Key Statements From Washington, Beijing, and Taipei,Congressional Research Service, pp. 33- 47.
Kan, A. S. ve Morrison, M. W. (2014). U.S.-Taiwan Relationship: Overview of Policy Issues, Congressional Research Service, CRS Report for Congress.
Kasım, K. (2011). Tayvan İzlenimleri, (http://www.usak.org.tr/tr/usak-analizleri/asyapasifik/tayvan-izlenimleri), (07.04.2015).
Kasım, K. (2014). Çin Halk Cumhuriyeti- Tayvan Görüşmeleri, (http://www.usak.org.tr/kose_yazilari_det.php?id=2231&cat=323#.VUX6Ro7tmko), (03.05.2015).
Kasım, K. (2015). Turkey-Taiwan Realations In The Context Of Turkey’s Asia Pacific Policy,Uluslararası İlişkiler Dergisi, 12(45), ss. 83-100.
Kasım, K. (2016). Güney Çin Denizi Sorununa Tayvan’ın Bakışı,Analist Dergisi, 61, ss. 90-93.
Keay, J. (2011). Çin Tarihi, (çev. N. K. Tayanç ve D. Tayanç). İstanbul: İnkilap Kitapevi.
Leaders Of China And Taiwan Meet For First Time In Nearly Seven Decades (http://www.theguardian.com/world/2015/nov/07/chinas-xi-jinping-and-taiwans-ma-yingjeou- shake-hands-in-historic-meeting), (24.04.2016).
Matsumoto, H. I. (2010). The Taiwan Strait Crisis of 1954-55 and U.S.-R.O.C. Relations,IDE Discussion Paper, (223), 1-17.
Military Power Comarison Results For China Vs. Taiwan. (http://www.globalfirepower.com/countries-comparisondetail. asp?form=form&country1=china&country2=taiwan&Submit=COMPARE), (05.05.15).
Overholt, H. W. (1973). President Nixon's Trip to China and Its Consequences,Asian Survey, University of California Press, 13(7), 707-721.
Polat, İ. (2006). 11 Eylül terör saldırıları ve Amerika Birleşik Devletlerinin Afganistan müdahalesi,Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
Puri, R. ve Sahgal, A. (2011). The South China Sea Dispute: Implications for India. Indian Foreign Affairs Journal, 6(4), pp. 437-448.
Rigger, S. (2011). Democratic Transition and Consolidation in Taiwan,Enduring Democracy Conference, American Enterprise Institute, Washington, DC.
Ring, H. Andrew (2012). A U.S. South China Sea Perspective: Just Over the Horizon, Weatherhead Center for International Affairs, Harvard University.
Roberge, M. ve Lee, Y. (2009). China-Taiwan relations, (http://www.cfr.org), (07.12.2014).
Rogers, E. Frank (1976). Sino-American relations and the Vietnam War, 1964-66. The China Quarterly, Cambridge Press, No. 66, pp. 293-314.
Sander, O. (2012). Siyasi Tarih, Ankara: İmge Kitapevi.
Sayın, Y. (2013). Konfüçyüs’ün Yeniden Keşfi Ve Çin’in Dış Politikasında Dönüşüm,Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, ss. 225-233.
Tayvan Sorununun Kaynağı,(http://turkish.cri.cn), (10.04.2015).
Tucker, B. N. (2005). Taiwan Expendable? Nixon and Kissinger Go to China,The Journal of American History, 92(1), pp. 109-135.
Yılmaz, S. (2008). Yükselen Çin’in Güvenlik Politikası ve Stratejileri,Stratejik Araştırmalar Dergisi, Journal of Strategic Studies,1(2),ss. 77-98.
Yufan, H. ve Zhihai, Z. (1990). China's Decision To Enter The Korean War: History Revisited,The China Quarterly, Cambridge Press, 121, pp. 94-115.
Wertz, R. R. (1998). Conflict and War, Taiwan, (http://www.ibiblio.org), (20.04.2015).
- ISSN: 2146-5975
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Yayıncı: Düzce Üniversitesi