Aybike Ayfer KARADAĞ, Yaşar Selman GÜLTEKİN

Yapısal Eşitlik Modellemesi ile Konut Seçimi Ölçeğinin Geliştirilmesi

Kentsel alanlarda konut; kentsel planlama ve tasarım, kent ekonomisi, kent mimarisi, kent kimliği, kent politikaları, vb. konularda yönlendirici bir güce sahiptir.Ayrıca kentteki sosyo-kültürel hareketliliğin yönünü belirlemektedir. Bu nedenlerle konut seçimi, kentlerdeki önemli konulardan biridir. Bu çalışmanın amacı, Konut Seçimini Etkileyen Faktörler (KSEF) veri setinin değerlendirilmesi, doğrulanması ve Konut Seçim Ölçeği'nin (KSÖ) geliştirilmesidir. Çalışmada, değerlendirme aracı olarakyapısal eşitlik modellemesinden (YEM) yararlanılmıştır. YEM sonuçları göstermiştir ki, KSÖ' ni açıklayan en etkili örtük değişken 0,72 etki değeri ile Konut Alanının Çevre Kalitesi ve Konutun Yapısal Özellikleri’dir. Bu örtük değişkenleri, 0,62 etki değeri ile Rekreasyonel Ulaşılabilirlik ve Yeşil Alanlar ve 0,57etki değeri ile Konutun Ekonomik Değeri değişkenleri takip etmektedir. Bu bulgular konut seçiminde; çevre kalitesinin, rekreasyon alanlarının, konut tasarımının ve konut ekonomisinin ön planda olduğunu göstermiştir. Aynı zamanda bu bulgular, kentlerdeki konut alanlarının belirlenmesinde; çevre kalitesi, açık ve yeşil alanların bulunması ve konut ve çevresi ekonomik değerinin önemli olduğu şeklinde yorumlanabilir. Sonuç olarak KSEF veri setinden geliştirilen KSÖ, konut seçimi ile ilgili farklı araştırma evrelerinde güvenilir veri üretimi sağlayacak nitelikte ve geçerliliği olan bir ölçek olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Konut Ihtiyaci, Konut Talebi, Konut Memnuniyeti, Yapisal Eşitlik Modellemesi, Dikmen Vadisi

Development of Housing Selection Scale by Structural Equation Modeling

Housing in urban areas; urban planning and design, urban economy, urban architecture, urban identity, urban policies, etc. has a leading power in issues. It also determines the direction of socio-cultural mobility in the city. For these reasons, housing is one of the important issues in the cities.The aim of this study is to evaluate and validate the data set of the Factors Affecting House Selection (FAHS) and to develop Housing Selection Scale (HSS). In the study, structural equation modeling (SEM) was used as an evaluation tool. SEM results showed that; the most effective unknown variable describing the Scale is the Environmental Quality of the Residential Area (EQRA) and the Structural Characteristics of the Housing (SCH) with the effect value of 0.72. These unknown variables are the Recreational Availability and Green Areas (RAGA) variable with an impact of 0.62 and the Economic Value of the House (EVH) variable with the valuesof 0.57. These results in the selection of housing; has shown that environmental quality, recreation areas, housing design and housing economy are at the forefront. At the same time, based on these results, it can be said that environmental quality, presence of open and green areas and economic value of housing and surrounding are important in the determination of residential areas in the cities. As a result, the HHS is a valid scale and capable of producing reliable data in different research stages related to housing selection.

Keywords:

Housing Requirement, Housing Demand, Housing Satisfaction, Structural Equation Modeling, Dikmen Valley,

PDF

___

AKSOY, U.T., ŞİRANLI, Y.T., SANAÇ, K., (2010). The comparison of user satisfaction in different housing productions ways: The case of Elaziğ. E-Journal New World Sciences Academy Engineering Sciences, 5 (2), 273-282.
ALTUNIŞIK, R., COŞKUN, R., BAYRAKTAROĞLU, S., YILDIRIM, E., (2017). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: spss uygulamalı, Sakarya Kitapevi, Sakarya, Türkiye, 352.
BAKIR, Z. G., (2010). Konut hakkı ve ihlalleri: kentli haklarının doğuşu. Sosyal Haklar Ulusal Sempozyumu, 1-6 Kasım, Kocaeli, Türkiye, 339-358.
BAŞ, T., (2010). Anket-anket nasıl hazırlanır-anket nasıl uygulanır-anket nasıl değerlendirilir. Seçkin Yayıncılık, Ankara, Türkiye, 263.
BAYRAKTAR, N., GIRGIN, Ç., (2010). An evaluatıon of the quality of urban life around the dwellings environment constructed by upper cooperative unities/Batıkent sample. Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 25(2), 201-211.
BENTLER, P. M., (2006). EQS 6 Structural Equations Program Manual, Multivariate Software Inc., Encino, California, USA, 418.
DEKKER, K., VOS, S., MUSTERD, S., KEMPEN, R., (2011). Residential satisfaction in housing estates in europeancities: A multi-level research approach, Housing Studies, 26(4), 479-499.
DURKAYA, M., YAMAK, R., (2004). Türkiye’de konut piyasasının talep yönlü analizi. İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 19 (217), 75-87.
ERGÖZ KARAHAN, E. (2009). Konut talebinin modellenmesi ve konut kariyeri kavramı. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 8(16), 79-105.
GÜLTEKİN, P., GÜLTEKİN, Y.S., UZUN, O., GÖK, H., (2018). Stakeholder analysis in participatory ecotourism planning using structural equation modeling: a case study of Western Black Sea Region. Journal of Forestry, 14(2), 35-59.
GÜLTEKİN, Y. S., GÜLTEKİN, P., UZUN, O., Gök, H., (2017). Use of structural equation modeling in ecotourism: A model proposal. Periodicals of Engineering and Natural Sciences, 5(2), 145-151.
GÜLTEKİN, Y. S., (2016). Türkiye’de dikili ağaç satışı konusunda yapılan çalışmaların değerlendirilmesi ve yapısal eşitlik modellemesi (YEM) ile ilgi gruplarının modellenmesi, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 56 (15), 153-168.
GÜR, M., DOSTOĞLU, N., (2010). Satisfaction research in TOKİ houses for low and middle income in Bursa. Uludağ University Journal of the Faculty of Engineering, 15(2), 139-153.
GÜR, M., ŞENKAL SEZER, F., (2018). Popularity in house preference - A research on user satisfaction: Bursa Balat Sample. International Refereed Journal of Architecture and Design, 14(1), 1-27.
GÜREMEN, L., (2016). The perception of the satisfaction of residential users a study on the effect of the act, the choice of Amasya example. Technological Applied Sciences, 11(2), 24-64.
HOX, J.J., BECHGER, T.M., (1998). An introduction to structural equation modelling. Family Science Review, 11, 354-373.
HU, L.T., BENTLER, P.M., (1998). Fit indices in covariance structure modeling: Sensitivity to under parameterized model misspecification, Psychological Methods, 3(4), 424-453.
JE, H., LEE, J., CHEONG, S., SHIN, S. A. 2007. A study on residential quality index of super high-rise apartment housing through survey with experts. The International Conference on Sustainable Building Asia, 27-29 June, Seoul, Korea, 1(1), 899-904.
JŐRESKOG, K.G., SŐRBOM, D. (2001). LISREL 8: User’s Reference Guide, Scientific Software International Inc., Chicago, USA, 371.
KAHRAMAN, Z. E., ÖZDEMİR, S. S., (2017). A housing satisfaction study in an area of urban transformation: The case of The Türk-Iş Apartment Blocks. Megaron, 12(4), 619-634.
KARADAĞ, A.A., GÜLTEKİN, Y.S., MUTLU, S. (2019). Konut seçimini belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirme çalışması: Dikmen Vadisi Örneği. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 7(1): 223-238.
KARADUMAN, İ., KOMŞUOĞLU YILMAZ, N., (2015). Rezidans dairesi satışında müşteri tercihlerini etkileyen faktörler ve pazar payı analizinde konjoint yönteminin kullanımı. Giresun Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 1(2), 65-82.
KAYACAN, B., GÜLTEKİN, Y.S., (2012).Yapısal Eşitlik Modellemesinin (YEM) ormancılıkta sosyo-ekonomik sorunların çözümlenmesinde kullanımı. III. Ormancılıkta Sosyo-Ekonomik Sorunlar Kongresi, 18-20 Ekim, İstanbul, Türkiye, 78-91.
KELEKCİ, Ö. L., BERKÖZ, L., (2006). Konut ve çevresel kalite memnuniyetini yükselten faktörler. İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık, Planlama ve Tasarım Dergisi, 5(2), 167-178.
KELEŞ, R., (1990). Kentleşme Politikası (13. Baskı). İmge Kitabevi, Ankara, Türkiye, 703.
KOÇ, H. (2009). İzmir’de konut çevrelerinde nitelikli yapılaşma üzerine görüşler. TMMOB İzmir Kent Sempozyumu, 8-10 Ocak, İzmir, Türkiye, 515-526.
KUTAY KARAÇOR, E., AKÇAM, E., (2016). Yer kimliği, toplum duyusu ve çevresel tutum değişkenleri arasındaki kavramsal ilişkinin yapısal eşitlik modellemesi ile açıklanması. Türkiye Ormancılık Dergisi, 17(2), 194-200.
Lİ, B., CHEN, S., (2011). A study of residential condition and satisfaction of the elderly in China. Journal of Housing for the Elderly, 25(1), 72-88.
MEMLÜK, Y., ŞAHİN, Ş., BİLGİLİ, C:, YENİL, Ü. (2013). Ankara Dikmen vadisinin tarihsel süreç içerisindeki gelişimi: kentleşme ve doğa ilişkisi. Peyzaj Mimarlığı 5. Kongresi: Dönüşen Peyzaj, Adana, Türkiye, 1(1), 383-384.
MEYDAN, C. H., ŞEŞEN, H., (2011). Yapısal Eşitlik Modellemesi (AMOS uygulamaları), Detay Yayıncılık, Ankara, Türkiye, 138.
SALLEH, A. G., (2008). Neighborhood factors in private low-cost housing in Malaysia. Habitat International, 32(1), 485-493.
SAT, N. A., GÜREL ÜÇER, Z. A., VAROL Ç., YENİGÜL, S. B. (2017). Sürdürülebilir kentler için çok merkezli gelişme: Ankara metropoliten kenti için bir değerlendirme. Ankara Araştırmaları Dergisi, 5(1), 98-107.
SAVAŞ, D., OĞUZ, B., ÇETİNKAYA N., ŞİMŞEK, Ü., (2014). Iğdır konut karakteristiği ve konut eğilimleri analizi.Iğdır Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Raporu, https://webdosya.csb.gov.tr/db/igdir/icerikbelge/icerikbelge2334.pdf (E.T. 03.01.2019).
SUR, M., (1997-1998). Sosyal hakların uluslararası alanda korunma sistemleri. İnsan Hakları Yıllığı, 1(1), 65-91.
ŞENSOY, N., KARADAĞ, A. A., (2012). An investigation on the satisfaction of the outdoor space uses of housing settlement: The Example of Atakent Mass Housing (Ankara). Düzce University Journal of Forest, 8(2), 57-66.
ŞİMŞEK, Ö.F., (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş (Temel ilkeler ve LISREL uygulamaları), Ekinoks Yayıncılık, Ankara, Türkiye, 224.
TÜRKOĞLU, H., (1997). Residents’ satisfaction of housing environments: The case of Istanbul, Turkey, Landscape and Urban Planning, 39(1), 55-67.
YILMAZ, V., ÇELİK, H.E., (2005). Bankacılık sektöründe müşteri memnuniyeti ve bankaya bağlılık arasındaki ilişkinin yapısal eşitlik modelleriyle araştırılması. 15 Haziran, VII. Ulusal Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu, İstanbul, Türkiye, 1(1), 26-27.