120110

Sinop Yöresi Doğu Kayını (Fagus orientalis Lipsky) Meşcerelerinde Kalın Kök Biyokütlesi ile Yetişme Ortamı ve Meşcere Özellikleri Arasındaki İlişkiler

Bu çalışmada Sinop yöresindeki Doğu Kayını (Fagus orientalis Lipsky) meşcerelerinde kalın kök biyokütlesinin belirlenmesi ve bazı yetişme ortamı ve meşcere özellikleriyle ilişkisinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Sinop Orman İşletme Şefliği sınırları içerisinde saf ve doğal Doğu kayını meşcerelerinde 20 adet örnek alan alınmıştır. Örnek alanlarda göğüs yüksekliği çapı, yaş, boy, ağaç sayısı ölçümleri yanında kök profili (1x2 m) de kazılmıştır. Kök profilinden çıkarılan kalın kökler (>5mm) 30 cm’lik derinlik kademelerine göre tasnif edilmiştir. Ayrıca kök profilinde toprak örnekleri alınarak bazı fiziksel ve kimyasal özelliklerine bakılmıştır. Araştırma sahasının topraklarının ortalama kil içeriği yüksek olup, 30 cm derinlikten sonra yaklaşık iki katına çıkmaktadır. Kalın kök biyokütlesi ortalama 16.7 ton ha-1 bulunmuş ve bunun yaklaşık % 93’ü 0-30 cm derinlikte yayılış göstermiştir. Gölgeli ve güneşli bakı kalın kök biyokütlesi açısından fark bulunmamıştır. Kalın kök biyokütlesi çap, yaş, boy ve sıklık arasında ilişki önemli bulunmazken; göğüs yüzeyi, toprağın kil ve kum içeriği, faydalanabilir su kapasitesi ile kalın kök biyokütlesi arasında önemli ilişkiler elde edilmiştir. Kalın köklerin büyük çoğunluğu toprak yüzeyine yakın 30 cm derinlikte yayılması türün biyolojik özelliği yanında araştırma sahasının kil içeriği yüksek toprak yapısına sahip olmasından kaynaklanabilir. Bu veriler, deniz seviyesine yakın ve ağır killi doğu kayını yetişme ortamları için kalın kök biyokütlesi miktarının ve yayıldığı derinlik kademesinin tahmininde kullanılabilir.

Anahtar Kelimeler:

Biyokütle, Doğu kayını, Kalın kök biyokütlesi, Sinop

Relationships between Coarse Root Biomass and Habitat-Stand Properties in Oriental Beech (Fagus orientalis Lipsky) Stands in Sinop

The aim of this study is to determine the coarse root biomass and to reveal the relationship with some habitat and stand properties in the beech stands in Sinop. The study included 20 sample plots of natural pure beech stands in Sinop Forestry Chiefdom. Diameter at breast height, stand age, tree height and number of trees were measured and rooting profile (1x2m) in the plots was examined. Coarse roots (Ө>5mm) extracted from each depth classes with 30 cm depth. We collected soil samples from rooting profiles and analyzed some of the physical and chemical properties of soil. The soil of the study area has a high clay content, and it is nearly doubling for soils deeper than the 30 cm. The mean coarse root biomass is 16.7 ton/ha and about 93% of it is distributed in 0-30 cm depth. There was no difference between shadow and sunny aspects in terms of coarse root biomass. While coarse root biomass has significantly related to basal area, clay and sand content of the soil and available field capacity, there is no relationship with diameter, age, height and number of trees. Distribution of the coarse roots mostly close to soil surface within first 30 cm depth may be due to heavy textured soils. These data could be used for estimating the amount of coarse root biomass and distribution depth of beech forests close to sea level with heavy clay soils.

Keywords:

Biomass, Coarse root biomass, Oriental beech, Sinop,

PDF

___

Adıyaman Doğan S. 2010. Düzce yöresinde yetişen kayın’ın (Fagus orientalis Lipsky.) çap ile biyokütle ve diri-odun ile yaprak yüzey alanı ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi, Düzce Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Düzce.
Anonim 2014. Türkiye orman varlığı. 115/17, Orman Genel Müdürlüğü, Orman İdaresi ve Planlama Dairesi Başkanlığı, Ankara.
Bolte A, Rahmann T, Kuhr M, Pogoda P, Murach D and Gadow K. V. 2004. Relationships between tree dimension and coarse root biomass in mixed stands of European beech (Fagus sylvatica L.) and Norway spruce (Picea abies[L.] Karst.). Plant and Soil, 264(1-2): 1-11.
Cairns M. A, Brown S, Helmer E. H and Baumgardner G. A. 1997. Root biomass allocation in the world's upland forests. Oecologia, 111(1): 1-11.
Canadell J, Jackson R. B, Ehleringer J. B, Mooney H. A, Sala O. E and Schulze E. D. 1996. Maximum rooting depth of vegetation types at the global scale. Oecologia, 108(4): 583-595.
Casper B. B and Jackson R. B. 1997. Plant competition underground. Annual Review of Ecology and Systematics 28: 545-570.
Finér, L., Helmisaari, H.-S., Lõhmus, K., Majdi, H., Brunner, I., Børja, I., Eldhuset, T., Godbold, D., Grebenc, T., Konôpka, B. 2007. Variation in fine root biomass of three European tree species: Beech (Fagus sylvatica L.), Norway spruce (Picea abies L. Karst.), and Scots pine (Pinus sylvestris L.). Plant Biosystems, 141(3): 394-405.
Güvendi E. 2013. Saf Doğu kayını (Fagus orientalis Lipsky) ormanlarının ekolojik tabanlı idare sürelerinin belirlenmesi (Sinop-Ayancık-Türkeli örneği). Doktora Tezi (yayımlanmamış), KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
IPCC 2012. Managing the Risks of Extreme Events and Disasters to Advance Climate Change Adaptation: A Special Report of Working Groups I and II of the Intergovernmental Panel on Climate Change. . Cambridge University Press, Cambridge, NY, USA: 1-19.
Jackson R. B, Canadell J, Ehleringer J. R, Mooney H. A, Sala O. E and Schulze E. D. 1996. A global analysis of root distributions for terrestrial biomes. Oecologia, 108(3): 389-411