Madde bağımlılığı tanısı alan gençlerde cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve aile planlaması ile ilgili bilgi düzeyi ve verilen eğitimin etkisi
Amaç: Bu çalışmada, 15–25 yaş arası madde bağımlılığı tanısı alan gençlerin cinsel yolla bulaşan hastalıklar (CYBH) ve aile planlaması (AP) konularındaki bilgilerini tazelemek, yapılan eğitim ile eksik ve yanlış olan bilgilerini tamamlamak veya düzeltmek ve yapılan eğitimin etkinliğini değerlendirmek amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışma 01-31 Mart 2010 tarihleri arasında yapılmış tanımlayıcı ve kesitsel bir araştırmadır. Akdeniz Üniversitesi Alkol ve Madde Bağımlılığı Araştırma ve Uygulama Merkezi’nde (AMBAUM) yatan ya da poliklinikte ayaktan tedavi alan, DSM-IV’e göre madde bağımlılığı tanısı almış 42 hasta çalışmaya alınmıştır. Gençlerin hepsine, CYBH ve AP konularını içeren standart bir eğitim verilmiş, ayrıca eğitim öncesi ve sonrası olmak üzere 2 defa 20 soruluk bir anket formu uygulanmıştır. Bulgular: CYBH ve AP konularını içeren standart bir eğitim sonrası, tüm anket sorularına verilen doğru cevaplarda bir artma gözlenmiş ve soruların 15’inde (%75) ise bu artış istatistiksel olarak anlamlılık göstermiştir. Toplam puana bakıldığında ise, ön test anket puan ortalaması 11.28±2.52, son test anket puan ortalaması 16.85±2.20 bulunmuştur. Sonuç: Araştırma sonuçlarına göre, madde bağımlısı olan gençlerin hem CYBH hem AP hakkındaki bilgi düzeylerinin oldukça yetersiz olduğu ve verilen eğitimin bilgi düzeylerini önemli derecede arttırdığı gözlenmiştir. CYBH ve AP hakkındaki eğitimlerin alkol, madde tedavi ve rehabilitasyon programlarına eklenmesi yararlı olacaktır.
Knowledge level of young patients with substance dependency about sexually transmitted diseases and family planning and the effect of education
Objective: We aimed to evaluate the knowledge level of young patients (aged between 15-25) with substance dependency about sexually transmitted disease (STD) and family planning (FP) and organized an education in order to inform them and correct their knowledge, if inappropriate and measured the efficacy of this education. Method: This descriptive and cross-sectional study was performed between 1 March 2010 and 31 March 2010. A total of 42 patients either hospitalized or outpatient, diagnosed with substance dependency according to DSM-IV were included in the study at Akdeniz University Alcohol and Substance Dependency Research and Treatment Center (AMBAUM). A standardized education on STD and FP was given to these young patients and a questionnaire consisting of 20 questions was performed before and after the education. Results: After a standardized education on STD and FP, number of correct answers increased for all questions and this reached to statistical significance for 15 of 20 questions (75%). When total scores were considered, the mean total score of the former test was 11.28±2.52 and the mean total score of the latter test was 16.85±2.20. Conclusion: According to the results of the study, young patients with substance dependency have inadequate knowledge about STD and FP, and education programme significantly increases the level of knowledge. It seems reasonable to include an education about STD and FP to alcohol and substance dependency rehabilitation programmes.
___
- 1. Özcebe H, Dam AV. Gençlik Danışmanlık ve Sağlık Hizmet Merkezleri CSÜS Eğitimi Modülü - Katılımcı Rehberi. Ankara, Buluş Tasarım ve Matbaacılık Hizmetleri, 2007, 4,173.
- 2. Biri A, Korucuoğlu Ü, Yılmaz E. Adölesan kızların cinsel bilgi gereksinim durumlarının belirlenmesi. Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği Dergisi 2007; 4:104-107.
- 3. Öğel K. Madde Bağımlılarına Yaklaşım ve Tedavi. 2 Baskı, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul, 2002, 219.
- 4. Öğel K. Türkiye’de Madde Bağımlılığı. 2 Baskı, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul, 2002, 174-175.
- 5. Topçuoğlu V, Bez Y. Madde kullanımına bağlı enfeksiyonlar. Bağımlılık Dergisi 2005; 6:2.
- 6. Ağaçfidan A, Akın L. Türkiye’de cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (CYBE) ve HIV/AIDS’in sürveyans sistemine ilişkin durum analizi. İlerleme Raporu, Buluş Tasarım ve Matbaacılık Hizmetleri, Ankara, 2007.
- 7. Nalbant H, Bulut A. Gençler ve üreme sağlığı. Aktüel Tıp Dergisi 2001; 6:30-36.
- 8. Hasin DS, Stinson FS, Ogburn E, Grant BF. Prevalence, correlates, disability, and comorbidity of DSM-IV alcohol abuse and dependence in the United States - results from the national epidemiologic survey on alcohol and related conditions. Arch Gen Psychiatry 2007; 64:830-842.
- 9. Ohlmeier MD, Peters K, Wildt BTT, Zedler M, Ziegenbein M, Wiese B, Emrich HM, Schneider U. Comorbidity of alcohol and substance dependence with attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD). Alcohol 2008; 43:300-304.
- 10. Yüncü Z, Kabukçu B. Madde kullanım bozukluğu olan ergenlerde HBV: yaygınlık, riskler, aşılama. Anatolian Journal of Psychiatry 2008; 9:208-216.
- 11. Aras Ş, Orçın E, Özan S, Şemin S. Dokuz Eylül Üniversitesi öğrencilerinin cinsel bilgi, tutum ve davranışları. Sağlık ve Toplum Dergisi 2004; 4:23-28.
- 12. Häggström-Nordin E, Hanson U, Tydén T. Sex behavior among high school students in Sweden: improvement in contraceptive use over time. J Adolesc Health 2002; 30:288-295.
- 13. Orçın E, Aras Ş, Açık R. Üniversiteli gençlerin cinsel tutum ve davranışları. Jinekoloji ve Obstetrik Dergisi 2003; 17:169-174.
- 14. Topbaş M, Çan G, Kapucu M. Trabzon’da bazı liselerdeki adolesanların aile planlaması ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar hakkındaki bilgi düzeyleri. Gülhane Tıp Dergisi 2003; 45:331- 337.
- 15. Tekbaş F, Ceylan S, Hamzaoğlu H. Genç erkeklerin AP konusundaki bilgi düzeyleri. 6. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Kitabı, 1998, 379.
- 16. Özkan H. Üniversite gençliğinin aile planlaması ve cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmaya ilişkin yaklaşımları. Yüksek Lisans Tezi, İ.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı,, İstanbul,1994.
- 17. Pınar G, Doğan N, Ökdem Ş. Özel bir üniversitede okuyan öğrencilerin cinsel sağlıkla ilgili bilgi tutum ve davranışları. Tıp Araştırmaları Dergisi 2009; 7:105-113.
- 18. Özdemir L, Ayvaz A, Poyraz Ö. Cumhuriyet Üniversitesi öğrencilerinin cinsel yolla bulaşan hastalıklar konusundaki bilgi düzeyleri. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2003; 25:10-14.
- 19. Uzun E, Kişioğlu M. SDU Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Keçiborlu Eğitim Ve Araştırma Bölgesi Çalışmaları: Bir meslek yüksek okulunda okuyan öğrencilerin cinsel yolla bulaşan hastalıklarla ilgili bilgi durumları: Süleyman Demirel Tıp Fakültesi Dergisi 2007; 14:7-12.