TÜRKİYE’DE 1923-1945 DÖNEMİNDE UYGULANAN ORMAN POLİTİKALARI

Mustafa Kemal Atatürk, Millî Mücadele yıllarından itibaren Türkiye’nin her alanda ilerlemesi için etkin bir faaliyet içerisinde bulundu. Bu kapsamda, yer üstü servetleri olarak nitelediği ormanlara ayrı bir önem verdi. Ülkede ormana dair bir bilincin ve kültürün oluşturulması için bizzat gayret sarf etti. Hükümete verdiği talimatlar neticesinde henüz Millî Mücadele devam ederken 1920-1921 sürecinde çeşitli orman yasaları yayımlandı. 1923-1937 dönemindeki çalışmalar ile yabancı uzmanların kontrolünde bir orman planlaması ve teşkilatlanması gerçekleştirildi. Yasa tasarıları ve raporlar hazırlandı. Mevcut ormanların korunması ve yeni ormanlık alanların oluşturulması için bilimsel çalışmalar yapıldı. Teknik elaman ve personelin yetiştirilmesi amacıyla okullar açıldı. Türkiye’de ormancılık üzerine özellikle 1937’den itibaren kapsamlı çalışmalar gerçekleştirildi. Şehirlerde, Orman Müdürlükleri ve ormanlık alanlarda Orman Bölge Şeflikleri kuruldu. Orman işleri ve işletmeleri, Orman Genel Müdürlüğü’nün kontrolünde faaliyetlerini sürdürmeye başladı. Devlete ait olmayan ormanlar, Orman İdaresi’nin kontrolüne alındı. Ağaçlandırma faaliyetleri kapsamında fidanlıklar kuruldu. 1939’da Orman İşletme Yönetmeliği yayımlandı. Böylece, Devlet Orman İşletmelerinin kurulmasının önü açıldı. İkinci Dünya Savaşı yıllarında (1939-1945) orman ürünlerine olan iç talebin armasına bağlı olarak, orman işletmeciliğinin geliştirilmesi sağlandı. Birçok yerde orman revirleri açıldı. Orman varlığının arttırılması, geliştirilmesi ve korunması amacıyla 1945’te bazı istisnalar dışında tüm ormanlar devletleştirildi. Bu çalışma ile Cumhuriyet Dönemi’nde ormancılık üzerine gerçekleştirilen faaliyetler, bilimsel yöntem ve veriler ışığında ele alınarak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Türkiye, Orman, Devlet Orman İşletmeleri, Orman Genel Müdürlüğü, Ağaçlandırma

PDF

___

Acatay, A. (1957). Türkiye’de Orman Entomolojisi ve Orman Koruması Tedrisatının Tarihçesi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 7 (2), 1-3.
Adalı, F. (1944). Sağlık Ağacı Okaliptüs. İstanbul: Ülkü Basımevi.
Afetinan, A. (1959). Atatürk Hakkında Hâtıralar ve Belgeler. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Afetinan, A. (1989). İzmir İktisat Kongresi 17 Şubat - 4 Mart 1923. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Afetinan, A. (1989). Türkiye Cumhuriyetinin İkinci Sanayi Planı 1936. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Ardıç, K. (1985). Atatürk, Ormancılık ve Tarım. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 35 (3), 77-100.
Ardıç, K. (1990). Atatürk ve Doğa Sevgisi. Orman ve Av Dergisi, 65, 21-23.
Ardıç, K. (1986). Ormancılık Tarihimize Kısa Bir Bakış. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 36 (1), 98-114.
Aslankara, M. S. (1998). Cumhuriyetimizin 75. Yılında Ormancılığımız. Ankara: Orman Bakanlığı Yayın Dairesi Başkanlığı.
Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri I, III. (1997). Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi.
Atay, F. R. (2013). Çankaya. İstanbul: Pozitif Yayınları.
Avcıoğlu, D. (1995). Türkiye’nin Düzeni, Dün-Bugün-Yarın. İstanbul: Tekin Yayınevi.
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. Fon Kodu: 030.18.01.02 Yer Kodu: 65.49.5.
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. Fon Kodu: 030.10.00.00 Yer Kodu: 183.264.10.
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. Fon Kodu: 030.18.01.02. Yer Kodu: 80.99.13.
Baysal, K. (1984). Türkiye Ekonomisi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınları.
Berkel, A. (1952). Kurşun Kalem Sanayiimiz ve Ham Madde İstekleri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, II (II), 22-31.
Bernhard, R. (1935). Türkiye Ormancılığının Mevzuatı, Tarihi ve Vazifeleri (N. B. Somel, Çev.). Ankara: Yüksek Ziraat Enstitüsü.
Bilgin, A. & Çağlar, B. (2019). Klasikten Moderne Osmanlı Ekonomisi. İstanbul: Kronik Kitap.
Cin, H. (1978). Tanzimattan Sonra Türkiye’de Ormanların Hukuki Rejimi. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 35 (1-4), 311-379.
Cumhuriyetimizin 50. Yılında Ormancılığımız. (1973). Ankara: T.C. Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü.
Çağlar, Y. (1987). Prof. Dr. Bernhard’ın Cumhuriyet Dönemindeki Orman Yasasını Çıkarma Çabalarına Katkısı. Orman ve Av Dergisi, 63 (87), 22-32.
Çınar, T. A. (1945). Ormanlarımızın Sanayideki Rolü: Kereste Sanayii ve Ticareti, Dün-Bugün-Yarın. İktisadî Yürüyüş Dergisi, 6 (117), 13-18.
Dağlı, N. & Aktürk, B. (1988). Hükümetler ve Programları 1920-1960. I. Ankara: T.B.M.M. Basımevi.
Devellioğlu, F. (2003). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi.
Diker, M. (1945). Ormanlardan Nasıl İstifade Ediyoruz. İktisadî Yürüyüş Dergisi, 6 (117), 9-12.
Duru, C. - Turan, K. & Öngeoğlu, A. (1982). Atatürk Dönemi Maliye Politikası. Ankara: TİSA Matbaacılık Sanayii Ltd. Şti.
Eler, Ü. (2008). Türkiye’de Orman Amenajman Yönetmeliğinin Tarihsel Gelişimi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, (2), 89-98.
Eraslan, İ. & Şad, H. C. (1993). Orman Amenajmanı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları.
Eraslan, İ. (1973). Türkiye’de Orman Amenajmanın Gelişimi ve Yeni Yönelimler. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 23 (2), 1-26.
Gülen, İ. & Özdönmez, M. (1981). Türkiye’de Orman ve Ormancılık. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 31 (2), 1-13.
Gümüş, C. (2014). Osmanlıdan Günümüze Ormancılık Politikalarının Ormancılık Örgütlenmesi Üzerine Etkileri ve Güncel Sorunlar. Isparta: II. Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu.
Gümüş, C. (2018). Türk Orman Devrimi. Ankara: Türkiye Ormancılar Derneği.
İzbırak, R. (1984). Türkiye. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
Kadıoğlu, A. (1946). Orman Meselemiz ve Bir Beyanat. İş Dergisi, XII (58/59), 20-22.