DİN EĞİTİMİNİN İLK TEMELLERİ: ERKEN ÇOCUKLUKTA DİN

Erken çocukluk, çocuk psikolojisi ve eğitim öğretimde, insan hayatının en önemli dönemi olarak kabul edilmektedir. Bu dönemde gerçekleşen her şey, çocuğun gelecek hayatına şekil vermektedir. Buna dinde dâhildir. Yapılan çeşitli çalışmalar, erken çocukluk döneminde dini duygunun mevcudiyetini tespit etmiş ve bu gerçekliğin değerlendirilmesini önermiştir. Çocuklarda Allah"ı arzulayan manevi bir boşluğun mevcudiyeti, dinin çocuğun zihninde şekillenişini de beraberinde getirmektedir. Bu süreçte en etkin faktör anne-baba ve yakın çevredir. Bu yakın çevrenin dini temsil boyutu, çocukların özümseme ve uyumsama süreçleri sonucu oluşan şema kavramını güçlendirerek dinin çocukların zihninde şekillenişini hızlandırır ve berraklaştırır. Bu süreçte en önemli ve hassas gelişim, çocukların Allah kavramının gelişimidir

THE EARLY FOUNDATIONS IN RELIGIOUS EDUCATION: RELIGION IN EARLY CHILDHOOD ABSTRACT

Early childhood is considered to be the most important period in a human"s life in terms of childhood psychology and education. Experiences in this period shape the child"s future life, including religion. Various researches demonstrated the presence of religion in early childhood period, and suggested evaluations for this reality. The presence of a spiritual space that desires God in children also brings along the modelling of religion in children"s minds. Parents and immediate environment are the most effective factors in this process. The way of religious representation in this immediate environment bolsters the schema concept, which results from assimilation and accommodation process, and accelerates and clarifies religious modeling in children"s minds. The most important and sensitive development in this process is the way children develop the concept of God

___

Adler, A.,Gnsanı Tanıma Sanatı, Çev.: S. BaGar, Dergah Yayınları, Gstanbul, 1985.

Allport, G. W.,The Individual and His Religion, The Macmillan Co., New York, 1970.

Allport, W. G.,The Person in Psychology, Beacon Press, Boston, 1968. Arkonaç, S. A., Psikoloji, Zihin Süreçleri Bilimi, 3. Baskı, Alfa Basım Yayın, Gstanbul, 2003.

Ashton, E.,Religious Education in The Early Years, Routledge Taylor&Francis Group, London, 2000.

Ausubel, D. P., "Stages of Intellectual Development and Their Implications for Early Childhood Education", Concepts of Development in Early Childhood Education,(pp. 8-23), Ed. Peter B. Neubauer, Charles C Thomas Publisher, USA, 1965.

Bacanlı, H.,GeliGim ve Öğrenme, 9. Baskı, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2004.

Balakbabalar, M., Gnanmak Problemine Bir BakıG, (YayınlanmamıG Doçentlik Tezi), A.Ü. Glahiyat Fak, Ankara, 1978.

BaGaran, G. E.,Eğitim Psikolojisi, Modern Eğitimin Psikolojik Temelleri, Gül Yayınevi, Ankara, 1994.

Bayraktar, F., "Eğitimde Disiplin, Ceza ve Dayak Üzerine", Din Eğitimi AraGtırmaları Dergisi, (1): 97-107, 1994.

Bilgin, B.,Eğitim Bilimi ve Din Eğitimi, Gün Yayıncılık, Ankara, 2001. Bilici, A.,"Çocukta Dînî Duygunun TeGekkülü",Dicle Üniversitesi Glahiyat Fakültesi Dergisi,14:189-219, Sayı: 1, 2012.

Bilici, A.,GeliGim ve Eğitim Odaklı Çocuk Psikolojisi ve Din, Akademik GeliGim, Gzmir, 2015.

BinbaGıoğlu, C.,Ailede ve Okulda Eğitim Sorunları, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Gstanbul, 2004.

Bovet, P.,Din Duygusu ve Çocuk Psikolojisi, Çev; S. OdabaGı, TTK Basımevi, Ankara, 1958.

Buhârî, Cenâiz 80, 93; Müslim, Kader 23; Muvatta, Cenâiz 52; Tirmizî, Kader5; Ebû Dâvûd, Sünnet 18.

Charles, C.M.,Öğretmenler Gçin Piaget Glkeleri, Çev; Gülten Ülgen, 4. Baskı, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2003.

Clark, W. H., "Çocukluk Dönemi Dini", Ankara Üniversitesi Glahiyat Fakültesi Dergisi, Çev; Neda Armaner, 24:175-185, 1980.

Çamdibi, H. M.,gahsiyet Terbiyesi ve Din Eğitimi, Dördüncü Baskı, Çamlıca Yayınları, Gstanbul, 2011.

Çelikel, B., "Din Eğitiminin Psikolojik Temeli Üzerine Bir Değerlendirme", Ekev Akademi Dergisi, ss.537-550, Yıl: 18, Sayı: 58, (KıG 2014). Dufresne, A.,Psychology: The Difference Between Accommodation and Assimilation.

http://voices.yahoo.com/psychology-difference-betweenaccommodation-and-7759394.html, 29/07/2013, 2011.

Egemen, B. Z.,Din Psikolojisi, Saha, Kaynak ve Metod Üzerine Bir Deneme, AÜGF Yayınları, Ankara 1952.

Elias, J. L.,Psychology and Religious Education, Third Edition, Krieger Publishing Company, Florida, 1990.

ErkuG, A.,Psikoloji Terimleri Sözlüğü, Doruk Yayınları, Ankara, 2000. Essa, E. L.,Introduction to Early Childhood Education,Sixth edition, Wadsworth Cengage Learning, Belmonth California, 2011.

Etöz, A., "Çocuklarda ve Gençlerde Gnanç ve Gbadet Ghtiyacı", Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ÇalıGma Toplantısı-I, (ss. 355-372), Ed. Z. geyma Arslan, Dem Yayınları, Gstanbul, 2004.

Fırat, E.,Üniversite Öğrencilerinde Allah Gnancı ve Din Duygusu, (YayınlanmamıG Doktora Tezi), AÜ Glahiyat Fakültesi, Ankara, 1977.

Fowler, J. W., "Gman Bilincinin Evreleri", Marmara Üniversitesi Glahiyat Fakültesi Dergisi, (Çev; Ali Ulvi Mehmedoğlu), (19):85-104, 2000.

Freud, S., Bir Yanılsamanın Geleceği, Çev.: Selçuk Budak, 2. Baskı, Öteki Yayınevi, Ankara, 1997.

Freud, S., Toplum Psikolojisi, Çev.: Kemal Saydam, DüGünen Adam Yayınları, Gstanbul, 1993.

Freud, S., Totem ve Tabu, Çev.: K. Sahir Sel, Sosyal Yayınları, Gstanbul, 1996.

Goldstein, K., "Thinking and Speaking", Fundamentals of Psychology: The Psychology of Thinking Annals of the New York Academy of Sciences, 91: 38-51, Editör: Franklin N. Furness, Art. 1, New York, 1960.

Gürkan, T., "Çocuğun Çok Yönlü GeliGimi ve Eğitimine Toplu BakıG", Erken Çocuklukta GeliGim ve Eğitimde Yeni YaklaGımlar,(ss.142-144), Yayına Hazırlayan; Müzeyyen Sevinç, Morpa Kültür Yayınları, Gstanbul, 2003.

Hayta, A., "Anneden Allah'a: Bağlanma Teorisi ve Gslam'da Allah Tasavvuru", Değerler Eğitimi Dergisi,4(12): 29-63, 2006.

Hayta, A., "Nesne GliGkileri Kuramı ve Tanrı Tasavvuru Üzerine EleGtirel Bir Değerlendirme", Değerler Eğitimi Dergisi, 8(20): 39-79, 2010.

Hill, Peter C. and Hall, Todd W., "Relational Schemas in Processing One"s Image of God and Self", Journal of Psychology and Christianity, 21(4): 355- 371, 2002.

Honig, S. A., "The Roots of Faith: The Crucial Role of Infant/Toddler Caregivers", Faith Development in Early Childhood, (pp. 37-57), Ed. Doris A. Blazer, Sheed &Ward, Kanuga, 1989.

Hortaçsu, N., Çocuklukta GliGkiler, Gmge Kitabevi, Ankara, 2003.

Hökelekli, H.,Din Psikolojisi, TDV. Yayınları, Ankara, 1996.

Huotilainen, M., "A New Dimension on Foetal Language Learning", Acta Paediatrica, 2012.

James, W.,The Varieties of Religious Experience, The Modern Library, New York, 1936.

Johnson, P, E., "Dini Tecrübe", Dokuz Eylül Üniversitesi Glahiyat Fakültesi Dergisi, Çev.: Recep Yaparel, 3: 195-203, 1985.

Karaca, F., Dini GeliGim Teorileri, Dem Yayınları, Gstanbul, 2007.

Kayıklık, H.,Din Psikolojisi Bireysel Dindarlık Üzerine, Karahan Kitabevi, Adana, 2011.

Kaymakcan, R., "HoGgörü Eğitimi",Din Eğitiminde ÇağdaG Konular, (ss. 247-259),

Ed. Mustafa Köylü, Dem Yayınları, Gstanbul, 2012.

Kerschensteiner, G., Karakter Kavramı ve Terbiyesi, Çev; H. Fikret Kanad, Milli Eğitim Basımevi, Ankara, 1977.

Kıncal, R. Y., Ailenin Eğitimsel Fonksiyonları, 3. Baskı, Atatürk Üniversitesi Yayınları, Erzurum, 2000.

Koç, B., "Narsist KiGilik Özellikleri ve Kur"an"daki GzdüGümleri", Tabula Rasa, Felsefe & Teoloji, Yıl:7-8. (21-22): 97-120, 2008 . Koffka, K.,Zihni GnkiGafın Esasları, (Çev; S. Tavlan), Gstanbul Üniversitesi Edebiyat Fak. Yayınları, Gstanbul, 1954.

Korkmaz, H. H., Gslamın ve Glmin IGığında Çocuk Eğitimi, Feza Yayıncılık, Gzmir, 1993.

Little, C. L., "The Role of Religion in Public Education", Research on Religions Development, (pp. 302-354), Ed. Merton P. Strommen, Hawthorn Books. Inc., New York, 1971.

Martin, T., "The Characters of Childhood", The Child, (pp. 34-44), Ed. William Kessen and George Mendler, John Wiley & Sons Inc., London, 1967.

Mehmedoğlu, A. U.,Tanrıyı Tasavvur Etmek, Dem Yayınevi, Gstanbul, 2011.

Mehmedoğlu, Y., "Değer OluGturucu ve Aktarıcı Konumuyla Aile", Diyanet Glmi Dergi, 40 (2): 29-40, 2004.

Mehmedoğlu, Y., "Erken Çocuklukta Din ve Ahlak GeliGimi", Erken Çocuklukta GeliGim ve Eğitimde Yeni YaklaGımlar, (ss.346-357), Morpa Kültür Yayınları, Gstanbul, 2003.

Meissner, W.W.,Life and Faith, Georgetown University Press, Washington, 1987. Mitchell, P.,The Psychology of Childhood, The Falmer Press, London, 1992.

Moon, C., Lagercrantz, H. and K. Kuhl, P., "Language Experienced in Utero Affects Vowel Perception After Birth: A Two-Coutry Study", Acta Paediatrica, 2012: 156-160.

Moseley, R.M. and Brockenbrough, K., "Faith Development in the Preschool Years", Handbook of Preschool Religious Education, (pp. 101-124), Ed.

Donald Ratcliff, Religious Education Press, Birmingham, 1988.

Mow, B. A., Preparing Your Child to Love God, Zondervan Publishing House, Michigan, 1983.

Oruç, C.,Okul Öncesi Dönemde Çocuğun Din Eğitimi, Dem Yayınları, Gstanbul, 2011.

Öymen, O.,Geleceği Yakalamak, Gkinci Baskı, Remzi Kitabevi, Gstanbul, 2000.

Özeri, Z. N.,Okul Öncesi Din ve Ahlak Eğitimi, Dem Yayınları, Gstanbul, 2004.

Peker, H.,Din Psikolojisi, Ayyıldız Matbaası, Samsun, 1993.

Peker, H.,Din Psikolojisi, Çamlıca Yayınları, Gstanbul, 2003.

Piaget, J. and Inhelder, B., The Psychology of the Child, Translated from the French by Helen Weaver, Basic Books, Inc. Publishers, New York, 1969.

Piaget, J., Çocukta Zihinsel GeliGim, (Çev; Hüseyin Portakal), Cem Yayınevi, Gstanbul, 1999.

Piaget, J., The Moral Judgment of the Child, The Free Press, New York, 1965.

Pope, C.,Bebeğin Aylık GeliGimi, 2. Basım, (Çev; Bülent Pancarcı), Doruk Yayıncılık, Ankara, 1996.

Pressey, S.L. ve Robinson, F.P.,Psikoloji ve Yeni Eğitim I., (Çev; Hasan Tan), Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Gstanbul, 1991.

Preyer, W., "Expression and the Feeling of Self", The Child, (pp. 134-151), Ed.

William Kessen ve George Mendler, John Wiley & Sons Inc., London, 1967.

Pyysiäinen, I., "Cognition, Emotion and Religious Experience", Religion in Mind, (pp. 70-93), Ed. Jensine Andresen, Cambridge University Press, New York, 2005.

Ratcliff, D. and Ratcliff, B.,Child Faith: Experiencing God and Spiritual Growth with Your Children, Cascade Books, Oregon, 2010 . Ratcliff, D. and Ratcliff, B., Child Faith: Experiencing God and Spiritual Growth With Your Children, Cascade Books, Oregon, 2010.

Ratcliff, D., "The Cognitive Development of Preschoolers", Handbook of Preschool Religious Education, (pp. 7-29), Ed. Donald Ratcliff, Religious Education Press, Birmingham, 1988.

Sağlam, G., "Okul Öncesi Dönem ve Din Eğitimi", Yaygın Din Eğitimi Sempozyumu-II(30 Mart - 01 Nisan 2012, Ankara), 2013, cilt: II, ss. 547- 561.

Sağlam, G., "Okulöncesi Eğitimde Taklit Etkinlikleri ve Din Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi", Uludağ Üniversitesi Glahiyat Fakültesi Dergisi, 2000, Cilt: IX, Sayı: 9, ss. 557-564.

Summak, S. M. ve Summak, A. E., Akıllı Bebekler Akademisi, 3. Baskı, Sistem Yayınları, Gstanbul, 2005.

Tamayo, A. and Desjarding, L., "The Influence of Belief Systems on the Parental Figures and the Representation of God", The Parental Figures and the Representation of God, (pp. 108-116), Ed. Antoine Vergote ve Alvaro Tamayo, Leuven University Press, Paris, 1980.

Tamayo, A., "Cultural Differences in the Structure and Significance of the Parental Figures", The Parental Figures and the Representation of God, (pp. 73-98), Ed. Antoine Vergote and AlvaroTamayo, Leuven University Press, Paris, 1980.

Tosun, C., Din Eğitimi Bilimine GiriG, Pegem A Yayıncılık, Ankara, 2001. Trawick-Smith, J.,Early Childhood Development A Multicultural Perspective, Third Edition, Merrill Prentice Hall, Ohio, 2003.

Vergote, A., "Çocukta Din", Ankara Üniversitesi Glahiyat Fakültesi Dergisi, Çev; Erdoğan Fırat, 22: 315-329, 1978.

Vianello, R. Tamminen, K. ve Ratcliff, D., "Çocukların Dini Kavramları", Din Eğitimi AraGtırmaları,(7): 403-444, 2000.

Wallinga, C. and Skeen, P., "Physical, Language and Social - Emotional Development", Handbook of Preschool Religious Education, (pp. 30-58), Ed. Donald Ratcliff, Religious Education Press, Birmingham, 1988.

Watts, F. and Williams, M., The Psychology of Religious Knowing, Geoffrey Chapman, New York, 1994.

Winnicott, D. W., The Child, The Family and The Outside World, A Merloyd Lawrence Book, Addison-Wesley Publishing, California, 1987. Wolpe, D. J., Teaching Your Children About God, Harper Collins Publishers Inc., New York, 1995.

Wood, D.,Çocuklarda DüGünme Öğrenme, (Çev. Mine Özünlü), Doruk Yayımcılık, Gstanbul, 2003.

Yaparel, R., BiliGsel Psikolojinin Din Psikolojisine Katkıları Bağlamında Yükleme Kuramı, 2k Dijital Baskı Sistemleri, Gzmir, 2001.

Yavuz, K.,Çocukta Dinî Duygu ve DüGüncenin GeliGmesi, T.D.V. Yayınları, Ankara, 1983.

Yavuz, K.,Psikanalizde Glk Dinî GeliGmelerin Değeri, Atatürk Üniversitesi Yayınları, Erzurum, 1987.

Yavuzer, H.,Çocuk Psikolojisi, 17. Basım, Remzi Kitabevi, Gstanbul, 1999.

Yörükoğlu, A.,DeğiGen Toplumda Aile ve Çocuk, 2. Baskı, Aydın Kitabevi Yayınları, Ankara, 1984.