TÜRKİYE’DE CEZASIZLIK SORUNU VE ANAYASA MAHKEMESİ

Makalede cezasızlık sorununun anlamı, ulusal hukuktaki normatif dayanakları ve Anayasa Mahkemesinin bu soruna olan katkısı ele alınmaktadır. Yöntem olarak karşılaştırmalı metot kullanılmaktadır. Ulaşılan sonuç, Anayasa Mahkemesinin, İnsan Hakları Mahkemesinin konuyla ilgili yaklaşımını soyut olarak benimsediği; fakat temel ilkeleri somutlarken hataya düştüğü ve cezasızlık sorununu çözmek için yeterince etkili olamayabildiğidir.

IMPUNITY ISSUE IN TURKEY AND THE CONSTITUTIONAL COURT

The article discusses the meaning and the normative bases of the concept of impunity in national law and questions whether there exists a contribution of the Turkish Constitutional Court (TCC) to the issue. The conclusion reached is that the TCC has failed to properly solve the problem of impunity and that the jurisprudence in the concrete cases of the TCC is incompatible with the case-law of the European Court of Human Rights, although those are consistent with each other with regards to principles.

PDF

___

Akandji-Kombe, Jean-François: A Guide to the Implementation of the European Convention of the European Convention on Human Rights, (Belçika: CoE Publishing, 2007).
Altıparmak, Kerem (haz.): Cezasızlıkla Mücadele El Kitabı, (Ankara: İHOP, tarihsiz).
Altıparmak, Kerem: Van Depreminin Hukuktaki Artçıları: Anayasa Mahkemesi’nin Bayram Oteli Kararı, İstanbul: TESEV Yay, 2014.
Altıparmak, Kerem: Zaman ve Aşımı: Ağır İnsan Hakları İhlallerinin Kılıfını Kaldırmak, (Ankara: İHOP, tarihsiz).
Anayurt, Ömer: “İnsan Hakları Bölgesel Koruma Sistemlerinde İşkence ve Kötü Muamele Yasağı”, İlyas Doğan (ed.), İşkencenin Önlenmesi ve İstanbul Protokolü, (Ankara: Adalet Bakanlığı Yay., 2009).
Anayurt, Ömer: Avrupa İnsan Hakları Hukukunda Kişisel Başvuru, (Ankara: Seçkin Yay., 2004).
Atılgan, Mehmet/Işık, Serap: Cezasızlık Zırhını Aşmak: Türkiye’de Güvenlik Güçleri ve Hak İhlalleri, (İstanbul: TESEV Yay., 2011).
Benda, Ernst/Klein, Eckart/Klein, Oliver: Verfassungsprozessrecht: ein Lehrund Handbuch, (München: C.F. Müller, 2012).
Bingöllü, Halit (ed.): Zorla Kaybetme ve Hukuk Dışı İnfaz: Soruşturma ve Yaptırımlar, (İstanbul: Hafıza Merkezi, 2015).
Doğan, İlyas (ed.): İşkencenin Önlenmesi ve İstanbul Protokolü, (Ankara: Adalet Bakanlığı Yay., 2009),
Doğru, Osman/Nalbant, Atilla: İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi: Açıklama ve Önemli Kararlar, C. 1, (İstanbul: Legal Yay., 2012).
Doğru, Osman: İşkence ve Kötü Muamele Yasağı, (İstanbul: Legal Yay., 2006).
Doğru, Osman: Yaşam Hakkı, (Ankara: Anayasa Mahkemesi Yay., 2018).
Dursun, Gizem: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında İşkence Yasağı ve İşkenceyi Etkili Biçimde Soruşturma Yükümlülüğü, (Ankara: Seçkin Yay., 2018).
Erdal, Uğur/Bakırcı, Hasan: Article 3 of the European Convention on Human Righs, (Geneva: OMCT, 2006).
Fletcher, George P.: Basic Concepts of Criminal Law, (New York, Oxford: OUP, 1998).
Gözübüyük, Şeref/Gölcüklü, Feyyaz: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, (Ankara: Turhan Kitabevi, 2016).
Joyner, Christopher C.: “Redressing Impunity for Human Rights Violations: The Universal Declaration and the Search for Accountability”, Denver Journal of International Law and Policy, Vol. 26, 1998.
Kritz, Neil J. (ed.): Transitional Justice: Transitional Justice How Emerging Democracies Reckon with Former Regimes, Vol. 1: General Considerations, (NY: United States Institute of Peace, 1995).
Kurt, Gülşah: Cezasızlık Sorunu: Soruşturma Süreci, (İstanbul: Hafıza Merkezi, tarihsiz).
Lavrysen, Laurens: Human Rights in a Positive State: Rethinking the Relationship between Positive and Negative Obligations under the European Convention on Human Rights (Cambridge/Antwerp/Portland: Intersentia, 2016).
Mezarobba, Glenda: “Between Reparations, Half Truths and Impunity: The Difficult Break with the Legacy of the Dictatorship in Brazil”, Sur International Journal on Human Rights, Vol. 13, 2010.
Mowbray, Alastair: The Development of Positive Obligations under the European Convention on Human Rights by the European Court of Human Rights, (Oxford/Portland/Oregon: Hart Publishing, 2004).
Penrose, Mary Margaret: “Impunity-Inertia, Unaction, and Invalidity: A Literature Review”, Boston University Internatinal Law Journal, Vol. 17, 1999.
Sağlam, Fazıl: “Anayasa Şikâyeti -Anlamı, Kapsamı ve Türkiye Uygulamasında Olası Sorunlar”, Ece Göztepe/Aykut Çelebi (haz.), Demokratik Anayasa: Görüşler ve Öneriler, (İstanbul Metis Yay., 2012).
Sevdiren, Öznur: Türkiye’nin Cezasızlık Mevzuatı, (İstanbul: Hafıza Merkezi, tarihsiz).
Şenol, Cem: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Etkin Soruşturma Yükümlülüğü, (İstanbul: Oniki Levha Yay., 2013).
Şirin, Tolga: Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Bireysel Başvuru Hakkı, (İstanbul: Oniki Levha Yay., 2015).
Şirin, Tolga: Bireysel Başvuru Usul Hukuku, (Ankara: Avrupa Konseyi Yay., 2018).
Şirin, Tolga: Türkiye’de Anayasa Şikâyeti (Bireysel Başvuru): İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi ve Almanya Uygulamasıyla Mukayeseli Bir İnceleme, (İstanbul: Oniki Levha Yay., 2013).
Tezcan, Durmuş/Erdem, Mustafa Ruhan/Sancakdar, Oğuz/Önok, Rifat Murat: İnsan Hakları El Kitabı, (Ankara: Seçkin Yay., 2018).
Xenos, Dimitris: The Positive Obligations of the State under the European Convention of Human Rights, New York: Roudledge, 2012).
Viñuales, Jorge E.: “Impunity: Elements for an Empirical Concept”, Law and Inequality, Vol. 25: 115, 2007.
Zimmermann, Stefan: Strafrechtliche Vergangenheitsaufarbeitung und Verjährung, Rechtsdogmatische und Politische Analyse mit Vergleichenden Ausblicken nach Tschechien, Ungarn und Frankreich, (Freiburg i.B.: Iuscrim, 1997).
Abdullah Aydar başvurusu, AYM, 2013/64, 30/12/2014.
Ali Rıza Aksoy başvurusu, AYM, 2013/4836, 09/03/2016.
Birsen Gülünay başvurusu, AYM, 2013/2640, 21/04/2016.
Deniz Yazıcı başvurusu, AYM, 2013/6359, 10/12/2014.
Erdal Korkmaz ve diğerleri başvurusu, AYM, 2013/2653, 18/11/2015.
Erdem Gül ve Can Dündar başvurusu, AYM, 2015/18567, 25/02/2016.
Hayrettin Bülent Tarakçıoğlu başvurusu, AYM, 2013/4559, 23/03/2016.
Hıdır Öztürk ve Dilif Öztürk başvurusu, AYM, 2013/7832, 21/04/2016.
İbrahim Akan başvurusu, AYM, 2014/10628, 16/11/2016.
İsak Tepe başvurusu, AYM, 2014/4038, 06/06/2016.
Makbule Talay başvurusu, AYM, 2013/8592, 06/01/2016.
Maşallah Güzelsoy başvurusu, AYM, 2014/14583, 18/05/2016
Mukadder Aksoy başvurusu, AYM, 2013/2943, 14/04/2016.
Özge Kaya başvurusu, AYM, 2014/11084, 01/02/2017.
Rahil Dink ve diğerleri başvurusu, AYM, 2012/848, 17/07/2014.
Sabah Yıldızı Radyo başvurusu, AYM, 2014/12727, 25/05/2017.
Serpil Kerimoğlu ve diğerleri başvurusu, AYM, 2012/752, 17/09/2013.
Ulaş Lokumcu başvurusu, AYM, 2013/7753, 27/10/2016.
Zeycan Yedigöl başvurusu, AYM, 2013/1566, 10/12/2015.
Danıştay 5. Daire, E. 2009/6755, K. 2011/2758, T. 25/05/2011.
BVerfGE 25, 269
Batı ve diğerleri v. Türkiye, İHAM, 33097/96 ve 57834/00, 03/06/2004.
Coëme ve diğerleri v. Belçika, İHAM, 32492/96, 32547/96 ve 32548/96, 22/06/2000.
Dink v. Türkiye, İHAM, 2668/07, 6102/08, 30079/08, 7072/09 ve 7124/09, 14/09/2010.
Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası v. Türkiye, İHAM, 20347/07, 05/07/2016.
K.H. W. v. Almanya, İHAM, 37201/97, 22/03/2001.
Kolk ve Kislyiy v. Estonya, İHAM, 23052/04 ve 24018/04, 17/01/2006.
Kononov v. Letonya, İHAM, 36376/04, 17/05/2010.
Korbely v. Macaristan, İHAM, 9174/02, 19/09/2008.
Maktouf ve Damianoviç v. Bosna Hersek, İHAM, 2312/08 ve 34179/08, 18/07/2013.
Papon v. Fransa, İHAM, 54210/00, 25/07/2002.
Penart v. Estonya, İHAM, 14685/04, 24/01/2006.
Sawoniuk v. Birleşik Krallık, İHAM, 63716/00, 29/05/2001.
Streletz, Kessler ve Krenz v. Almanya, İHAM, 34044/96, 35532/97 ve 44801/98, 22/03/2001.
Stubbings ve diğerleri v. Birleşik Krallık, İHAM, 22083/93 ve 22095/93, 22/10/1996.
Süleyman Çelebi ve diğerleri v. Türkiye, İHAM, 45052/10, 24/05/2016.
Touvier v. Fransa, İHAM, 36376/04, 24/07/2008.
Vasiliauskas v. Litvanya, İHAM, 35343/05, 20/10/2015.
X. v. Almanya, İHAM, 6946/75, 06/07/1976.