TÜRK TOPLU İŞ HUKUKUNDA EHLİYETSİZLİĞİN TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNE ETKİSİ
Toplu iş sözleşmesi iş sözleşmesinin yapılması, içeriği ve sona ermesine ilişkin hususları düzenlemek üzere işçi sendikası ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren arasında yapılan sözleşme olarak tanımlanmaktadır. Toplu iş sözleşmesi bağıtlayabilmek için yetki belgesine sahip olmak gerekir ancak yetki öncesinde toplu iş sözleşmesi ehliyetinin varlığı aranır. 1982 Anayasasının 53. maddesinde işçiler ve işverenlere tanınan toplu iş sözleşmesi yapma hakkı 6356 sayılı Yasada işçiler bakımından sadece işçi sendikalarına tanınmıştır. Yasa uyarınca işçi sendikaları, işveren veyahut işverenin sendika üyesi olması durumunda işveren sendikası toplu iş sözleşmesi ehliyetine sahiptir. Yasada yetkisiz akdedilen toplu iş sözleşmesinin akıbetine ilişkin bir düzenleme yer almakla birlikte ehliyetsizliğin toplu iş sözleşmesi üzerindeki etkisine ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır. Bu durum doktrinde tartışmalara neden olmakla birlikte hukukun genel ilkeleri çerçevesinde sonuca varılabileceğini ifade etmek mümkündür. Bu çalışmada, toplu iş sözleşmesi kavramı ele alınmış ve toplu iş sözleşmesi ehliyeti işçi sendikaları, işveren sendikaları ve işveren bakımından ayrıntılı olarak incelenmiştir. Ehliyet ve yetki ilişkisine yer verilen çalışmamızda ehliyetsizlik halleri tek tek ele alınmış ve ehliyetsizliğin toplu iş sözleşmesi üzerindeki etkisi değerlendirilmiştir.
EFFECTS OF INCOMPETENCE TO CONCLUDE A COLLECTIVE LABOUR AGREEMENT IN TURKISH COLLECTIVE LABOUR LAW
It is possible to define a collective labour agreement as an agreement signed between a trade union and an employer's union or an employer who is not a member of employer's union in order to regulate matters related to the construction, content and termination of the employment agreement. It is necessary to have a certificate of authority in order to be able to conclude a collective labour agreement, but before having a certificate of authorization, the parties of the collective agreement must be competent to conclude a collective labour agreement. According to Article 53 of the Constitution dated 1982 the right to conclude a collective labour agreement by employees and employers, unlike the Constitution it is regulated that this right shall be used only by the trade unions according to the Act numbered 6356. According to the Law trade unions, employers and employer's unions have a competence to conclude a collective labour agreement. In law, legal consequences of a collective labour agreement signed without an authorization certificate are regulated, but it is not possible to find a regulation that regulates the legal consequences of a collective labour agreement signed without competence. This lack of provision causes disputes in doctrine. In this case, the basic principles of law shall be used to solve the problem. In this study, the concept of the collective labour agreement has been considered and the competence to conclude a collective labour agreement has been examined in detail in terms of trade union, employer's union and employer. The conditions, which causes incompetence, have been examined one by one within the relation between competence and authority to conclude collective labour agreement and the impact of incompetence on collective labour agreement has been stated.
___
- Akı, Erol: İşveren ve İşkolu Değişikliğinin Yetki Süreci ve Toplu İş Sözleşmesine Etkisi, SİCİL, Eylül 2010, s. 88-99.
- Aktay, Nizamettin/Arıcı, Kadir/Kaplan-Senyen, E. Tuncay: İş Hukuku, 6. Bası, Ankara 2013.
- Arıcı, Kadir: Sendikaların Tüzüklerini Serbestçe Düzenleme Hakkı, TİSK Akademi, 2006/I, s. 32-45.
- Arıcı, Kadir: 6356 sayılı Yeni Sendikalar ve Toplu İş İlişkileri Kanununa Göre Sendikaların Kapatılması, İşveren Dergisi, C. 50, Kasım-Aralık 2012, s. 59-62.
- Canbolat, Talat: Toplu İş Sözleşmesinin Düzeyi ve Türleri, İstanbul 2013.
- Canbolat, Talat: 6356 Sayılı Kanunda Öngörülen Çerçeve Sözleşmenin Hukuki Niteliği, Prof. Dr. Ali Rıza Okur'a Armağan, MÜHFD, Özel Sayı 2014, s. 523-542.
- Çelik, Nuri: Türk ve Alman Hukukunda Toplu İş Sözleşmesinin Hükümleri ve Sona Ermesi, İstanbul 1966.
- Çelik, Nuri: İş Hukuku Dersleri, İstanbul 1998.
- Çelik, Nuri/Caniklioğlu, Nurşen/Canbolat, Talat: İş Hukuku Dersleri, İstanbul 2014.
- Çemberci, Mustafa: Türk İş Hukuku Açısından Toplu İş Sözleşmesinin Anayasal Mahiyeti ve Toplu İş Sözleşmesine İlişkin Bazı Sorunlar, BATİDER, C. 5, S. 3, Ankara 1970, s. 410 vd.
- Çifter, Algun: Umumi Mukavele, Çimento İşveren Dergisi, Temmuz 1997, s. 3-5, http://www.ceis.org.tr/dergi/temmuz1997/makale_1.pdf, Erişim Tarihi: 10.02.2017.
- Demir, Fevzi: En Son Yargıtay Kararları Işığında İş Hukuku ve Uygulaması, Eylül 2013.
- Demir, Fevzi: Toplu İş İlişkileri-31: Kesin Yetki Belgesi ve Yetkisiz İmzalanan Sözleşme, Gözlem Gazetesi, 2013, http://www.gozlemgazetesi. com/HaberDetay/251/11293/toplu-is-iliskileri-31-kesin-yetki-belgesive-yetkisiz-imzalanan-sozlesme.html#.WQF8iIjyhPY.
- Dereli, Toker: 6356 Sayılı Yeni Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu: Genel Bir Değerlendirme, Çalışma ve Toplum D., 2013/1, S. 36, s. 41- 64, http://calismatoplum.org/sayi36/dereli.pdf, Erişim Tarihi: 02.02.2017.
- Duman, Barış: 2822 Sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanununa Göre Açıklamalı İçtihatlı Toplu İş Sözleşmesi Yapma Yetkisi, Ankara 2005.
- Dural, Mustafa/Öğüz, Tufan: Türk Özel Hukuku C. II, Kişiler Hukuku, İstanbul 2013.
- Ekmekçi, Ömer: Toplu İş Sözleşmesi Düzenleme Yetkisi, İstanbul 1996.
- Esener, Turhan: İş Hukuku Yönünden Toplu İş Sözleşmeleri, İstanbul 1964.
- Esener, Turhan: İş Hukuku, Yeniden Gözden Geçirilmiş 2. Bası, Ankara 1975.
- Eyrenci, Öner: 6356 Sayılı Kanunda Toplu İş Sözleşmesi Türleri, Prof. Dr. Polat Soyer'e Armağan, DEÜHFD, C. 15, Özel Sayı, 2013, s. 119-146. http://hukuk.deu.edu.tr/dosyalar/dergiler/dergimiz-15-ozel/1- ishukuku/6-onereyrenci.pdf, Erişim Tarihi: 15.02.2017.
- Günay, Cevdet İlhan: Yeni Yasal Düzenleme Çalışmaları Işığında Toplu İş Sözleşmesi Yapma Ehliyet ve Yetkisi, s. 583-611, http://www.journals. istanbul.edu.tr/iuhfm/article/viewFile/5000035132/5000034293, Erişim Tarihi: 17.02.2017.
- Güner, Mustafa: Borçlar Kanunumuzun 316 ve 317. Maddesi Hükmü Karşısında 275 Sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanununun 3. Maddesi, Ankara Barosu Dergisi, S. 4, 1997, s. 629-632, http://www.ankarabarosu.org.tr/siteler/ankarabarosu/tekmakale/1967- 4/4.pdf, Erişim Tarihi: 10.01.2017.
- Işık, Rüçhan: Türk Toplu İş Sözleşmesi Hukukunda Ehliyet ve Yetki, 3. Basım, Ankara 1977.
- Kılıçoğlu, Mustafa: 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu Yorumu, Ankara 2013.
- Kutal, Metin: Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Yasasının Kimi Hükümlerinin İptali İstemi İle Anayasa Mahkemesine Açılan Davaya İlişkin Notlar, Çalışma ve Toplum D., 2014/4, S. 44, s. 13-28, http://www.calismatoplum.org/sayi44/kutal.pdf, Erişim Tarihi: 15.02.2017.
- Mimaroğlu, Sait Kemal: Türk Hukukunda Toplu İş Sözleşmesi, Ankara 1964.
- Narmanlıoğlu, Ünal: İş Hukuku II, Toplu İş İlişkileri, Yeni Mevzuata Göre Yazılmış 2. Baskı, Mayıs 2013.
- Narmanlıoğlu, Ünal: Usulünce Alınmış Toplu İş Sözleşmesi Yetkisinin Hükümsüz Kılınması, Prof. Dr. Ali Güzel'e Armağan, C. I, İstanbul 2010, s. 481-509.
- Oğuzman, Kemal: Hukuki Yönden İşçi-İşveren İlişkileri, C. I, 4. Bası, İstanbul 1987.
- Oğuzman, M. Kemal/Barlas, Nami: Medeni Hukuk, Giriş - Kaynaklar - Temel Kavramlar, İstanbul 2013.
- Oğuzman, M. Kemal/Seliçi, Özer/Özdemir, Saibe Oktay: Kişiler Hukuku, Gerçek ve Tüzel Kişiler, İstanbul 2012.
- Reisoğlu, Seza: Yasada Toplu İş Sözleşmesi Ehliyeti, Yetki ve Çağrı Yöntemi Nasıl Düzenlenmelidir, Ankara 1981.
- Reisoğlu, Seza: Türk Hukukunda ve Mukayeseli Hukukta Toplu İş Sözleş- meleri, Ankara 1967.
- soyer, Polat: Toplu Sözleşme Hukukunda Yararlılık İlkesi, Ankara 1991.
- Sur, Melda: İş Hukuku Toplu İlişkiler, Güncelleştirilmiş 6. Bası, Ankara 2017.
- Sur, Melda: Toplu İş Sözleşmesi Özerkliği ve Teşmil, Cahit Talas'a Armağan, Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayını, Ankara 1990, s. 463-480.
- Şahlanan, Fevzi: Toplu İş Sözleşmesi, İstanbul 1992.
- Tuğ, Adnan: Türk Hukukunda Toplu İş Sözleşmesi, Ankara 1996.
- Tuncay, A. Can/Kutsal, Burcu Savaş: Toplu İş Hukuku, 4. Bası, İstanbul 2015.
- TÜRK-İŞ: Sendikalar ve Grev, Lokavt Hakları, Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu, Türk-İş Yayınları, Ankara 1964.
- Uşan, Fatih: Toplu İş Sözleşmesi Yapma Ehliyeti ve Yetkisi Açısından Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar (Yargıtay ile Öğreti Arasındaki Görüş Farklılıkları), Kamu- İş Dergisi, Temmuz 1994, s. 131-154, http://www.kamu-is.org.tr/pdf/347.pdf, Erişim Tarihi: 10.02.2017.
- Zevkliler, Aydın/Ertaş, Şeref/Havutçu, Ayşe/Gürpınar, Damla: Medeni Hukuk Temel Bilgiler, 8. Bası, Ankara 2013.