TÜRK BORÇLAR KANUNU VE TÜRK MEDENİ KANUNU KAPSAMINDA SORUMSUZLUK ANLAŞMALARININ GEÇERLİLİĞİ

Sorumsuzluk anlaşmaları günlük hayatta gerek anlaşma olarak gerekse sözleşme hükmü (klozu) olarak ve genellikle sözleşmesel sorumluluk halinde karşımıza çıkan, esas olarak borçlunun borcunu ifa etmemesinden doğacak zararın sınırlandırılması veya kaldırılması amacı güden anlaşmalardır. 818 sayılı Borçlar Kanununda olduğu gibi 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda da düzenlenmiş olan sorumsuzluk anlaşması birçok konuda yine kanun tarafından sınırlandırılmıştır. Temelini sözleşme özgürlüğü ilkelerinden alan sorumsuzluk anlaşmalarına bu kadar sınırlandırma getirilmesi, kanunkoyucunun aslında bu tür anlaşmalara çok da sıcak bakmadığını gösterir niteliktedir. Sorumsuzluk anlaşmalarının gerek sözleşmesel gerekse sözleşme dışı sorumluluklar için düzenlenebileceği öngörülmüştür. Bununla birlikte, Türk Borçlar Kanunu’nda düzenlenen özel sözleşme tiplerinde de kendine yer bulan sorumsuzluk anlaşmasının tek taraflı olarak ilanen yapıldığı veya genel işlem şartı oluşturduğu durumlar da mevcuttur. Bu halde, kanun hükümlerinde yer alan sınırlandırmalara aykırı olarak yapılan sorumsuzluk anlaşmalarının geçersiz olduğunu belirtmek gerekir.

VALIDITY OF NONLIABILITY AGREEMENTS ACCORDING TO THE TURKISH CODE OF OBLIGATIONS AND TURKISH CIVIL CODE

Nonliability agreements are aimed at daily life as an agreement, as a contract clause and as a rule of contractual obligation to limit or remove damages arising from non-performance of borrower. As in the Code of Obligations 818, the nonliability agreement, which was also laid down in the Turkish Code of Obligations No. 6098, is still limited by law. The fact that such limitations are made to the nonliability agreements that take the foundation from the principles of contract liberty, is in fact a sign that the deal is not very warm to such agreements. It is envisaged that nonliability agreements can be arranged for contractual or non-contractual obligations. However, there are also cases where the nonliability agreement, which is also found in the private contracts regulated in the Turkish Code of Obligations, is unilaterally proclaimed or constitutes a general transaction condition. In this case, it should be noted that the nonliability agreements made in contradiction to the restrictions contained in the provisions of the law are invalid.

PDF

___

Acar, Faruk: Kira Hukuku Şerhi, 2. Bası, İstanbul 2015.
Akipek Öcal, Şebnem: 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun Şerhi (Milli Şerh), 1. Bası, Ekim 2016.
Akipek Öcal, Şebnem/Aydoğdu Murat: 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Şerhi (Milli Şerh).
Akman, Sermet: Sorumsuzluk Anlaşması (Doktora Tezi), İstanbul 1976.
Alnıak, M. İlhan: Mesuliyetten Kurtulma Kayıtları, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C: 35, S. 1-4, 1969 (http://www.journals. istanbul.edu.tr/iuhfm/article/view/1023004264)
Antalya, Gökhan: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C:1, 2. Baskı, 2013.
Aral, Fahrettin/Ayrancı, Hasan: Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 11. Bası, 2015.
Arslan, Yılmaz: Tüketici Hukuku, 4. Bası, İstanbul 2014.
Ateş, Derya: Borçlar Hukuku Sözleşmelerinde Genel Ahlaka Aykırılık, Ankara 2007.
Aydoğdu, Murat: 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanuna Göre Ayıplı Mal Veya Hizmetlerde Tüketicinin Korunması, Aralık 1997.
Aydoğdu, Murat: “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununda Düzenlenen Genel İşlem Koşullarının Kişi Bakımından Uygulama Alanı”, (GİK Kişi), Prof. Dr. Aydın Zevkliler’e Armağan, Yaşar Üniversitesi Dergisi, 2014.
Aydoğdu, Murat: “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununda Düzenlenen Genel İşlem Koşullarının Konu Bakımından Uygulama Alanı”, (GİK Konu), Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt: 13, Sayı: 2, 2011.
Aydoğdu, Murat/Kahveci, Nalan: Türk Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri Sözleşmeler Hukuku, 3. Bası, Ankara 2017.
Aydoğdu, Murat: Türk Borçlar Hukuku’nda Genel İşlem Koşullarının ve Tüketici Hukuku’nda Haksız Şartların Denetimi, (Haksız Şart Denetimi) Ankara 2014.
Başalp, Nilgün: Sorumsuzluk Anlaşmaları, 1. Basım, İstanbul 2011.
Büyükay, Yusuf: Eser Sözleşmeleri, Ankara 2013.
Çağa, Sema: Sözleşmeden ve Haksız Fiilden Doğan Sorumlulukların Birleşmesi, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Seminer Yarışması, Ankara 1973.
Eren, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C: 1, 20. Bası, Ankara 2016 (BH Genel).
Eren, Fikret: Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Ankara 2014 (BH Özel).
Erten, Ali: Sorumsuzluk Şartları (Doktora Tezi), 1977.
Erzurumluoğlu, Erzan: Sözleşmeler Hukuku (Özel Borç İlişkileri), 2015.
Esener, Turhan: Borçlar Hukuku Akitlerin Kuruluşu ve Geçerliliği, Ankara 1969.
Gözübüyük, Şeref: Hukuka Giriş, Ankara 2004.
Gümüş, Mustafa Alper: Borçlar Hukuku Özel Hükümler, C: 1, 3. Bası, 2013.
Güriz, Adnan: Hukuk Felsefesi, 8. Bası, Ankara 2009.
Hatemi, Hüseyin: Hukuka ve Ahlaka Aykırılık Kavramı ve Sonuçları, İstanbul 1976.
İnceoğlu, Murat: Kira Hukuku, C: 1, 1. Bası, İstanbul 2014.
Kara, İlhan: Yeni Kanuna Göre Tüketici Hukuku, 1.Bası, Mart 2015.
Karabağ Bulut, Nil: Medeni Kanun’un 23. Maddesi Kapsamında Kişilik Hakkının Sözleşme Özgürlüğüne Etkisi, Eylül 2014.
Karabağ Bulut, Nil: “Sorumsuzluk Anlaşmaları ve Sonuçları”, Prof. Dr. Hüseyin Hatemi’ye Armağan, C: 1, İstanbul 2009, s. 825-889.
Karakocalı, Ahmet/Kurşun, Ali Suphi: Tüketici Hukuku (6502 Sayılı Kanun ve Yönetmeliklere Göre), İstanbul 2015.
Kaya, Ümmühan: Kiraya Verenin Kiralananın Ayıplarından Sorumluluğu, Ankara 2014.
Kılıçoğlu, Ahmet: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 2015.
Kılıçoğlu, Ahmet: Medeni Hukuk, Ankara 2016.
Kocayusufpaşaoğlu, Necip/Hatemi, Hüseyin/Serozan, Rona/Arpacı, Abdülkadir: Borçlar Hukuku Genel Bölüm Borçlar Hukukuna Giriş - Hukuki İşlem - Sözleşme, 6. Bası, İstanbul 2014 (C: 1).
Kocayusufpaşaoğlu, Necip/Serozan, Rona/Hatemi, Hüseyin/Arpacı, Abdulkadir: Borçlar Hukuku Genel Bölüm İfa - İfa Engelleri - Haksız Zenginleşme, C: 3, 6. Bası, İstanbul 2014 (C: 3).
Kocayusufpaşaoğlu, Necip/Hatemi, Hüseyin/Serozan, Rona/Arpacı, Abdülkadir: Borçlar Hukuku Genel Bölüm Sözleşme - Dışı Sorumluluk Hukuku, C: 2, İstanbul 1994 (C: 2).
Kurşun, Ali Suphi: “Aşırı Yararlanma ve Ahlaka Aykırılıkta Taleplerin Yarışması”, Prof. Dr. M. İhsan Ulusan’a Armağan, C: 2, Temmuz 2016.
Nomer, Haluk N.: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 14. Bası, 2015.
Oğuzman, Kemal/Öz, Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C: 1, 12. Bası, İstanbul 2014 (C: 1).
Oğuzman, Kemal/Öz, Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C: 2, 11. Bası, İstanbul 2014 (C: 2).
Oğuzman, Kemal/Barlas, Nami: Medeni Hukuk, İstanbul 2012.
Özel, Çağlar: Tüketicinin Korunması Hukuku, 2. Bası, Kasım 2014.
Reisoğlu, Sefa: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 23. Bası, İstanbul 2012.
Sağlam, İpek: “Türk Borçlar Kanunun Ürün Kirası Sözleşmesine İlişkin Hükümlerin Uygulama Alanı”, Prof. Dr. M. İlhan Ulusan’a Armağan, C: 2, 2016, s. 467-481.
Şahiniz, Cevat: Eser Sözleşmelerinde Yüklenicilerin Eksik İfa(Eksik İş) ve Ayıplı İfadan Sorumluluğu, 2014.
Şeker, Muzaffer: Yazılmamış Sayılma, İstanbul 2015.
Şenocak, Zarife: Borçlunun İfa Yardımcılarından Dolayı Sorumluluğu, Ankara 1995.
Tandoğan, Haluk: Türk Mes’uliyet Hukuku, 1961 Yılı 1. Basıdan Tıpkı Basım, 2010.
Tandoğan, Haluk: Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, C: 2, İstanbul 2010.
Tekinay, Sulhi/Akman, Sermet/Burcuoğlu, Haluk/Altop, Atilla: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 6. Bası, İstanbul 1988.
Uzun, Ertuğrul: Hukuk Metodolojisinin Sorunları, Ekim 2016
Von Tuhr, Andreas: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C: 1, Gözden Geçirilmiş 2. Baskı, Ankara 1983.
Yavuz, Cevdet/Acar, Faruk/Özen, Burak: Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 10. Bası, İstanbul 2014.
Yıldırım, Abdülkerim, Türk Borçlar Hukuku (Genel Hükümler), Ankara 2015.
Yılmaz, Hamdi, Karayolları Trafik Kanunu’na Göre Motorlu Araç İşletenin Hukuksal Sorumluluğu, İstanbul 2014.
Yongalık, Aynur, “İstisnalar Dar Yorumlanır” Kuralı ve Değerlendirilmesi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nin 85. Kuruluş Yılında Açılış Dersi Olarak Verilmiştir (5 Kasım 2010).
Zevkliler, Aydın/Gökyayla, Emre: Borçlar Özel Hukuku, 16. Bası, Ankara 2016.
www.kazanci.com