TAŞIYANIN TEDARİK ETTİĞİ KONTEYNERİN YÜKE ELVERİŞSİZLİĞİNDEN KAYNAKLANAN ZIYA VEYA HASARDAN DOĞAN SORUMLULUĞU

Deniz ticareti hukuku açısından oldukça önemli rol oynayan konteyner taşımacılığının güncel sorunlarından birini de yüke elverişsiz konteynerden doğan zıya veya hasarlardan ötürü taşıyanın ne şekilde sorumlu kılınacağı oluşturur. Konteyner genel olarak taşıyanın yararına olarak kullanılan bir taşıma aracıdır ve çoğu durumda, bu araç taşıyan tarafından tedarik edilerek yükle ilgilinin kullanımına sunulur. Konteyner tedarikiyle birlikte, taşıyan ve yükle ilgililer arasında konvansiyonel eşya taşımacılığında görülmeyen sözleşmesel ilişkiler ile hak ve borçlar meydana gelir. Bu ilişki çerçevesinde taşıyan elverişli bir konteyneri tedarik etme yükümlülüğü altındadır. Bu yükümlülüğe aykırılık durumunda kendisinin navlun sözleşmesinin ihlâlinden ötürü sorumlu olacağı bu çalışmada kabul edilmiştir. Ayrıca, eşyanın taşıyanın hâkimiyetinde bulunduğu sırada gerçekleşen eşya zararı ile hâkimiyeti dışında gerçekleşenler zararlar hakkında hangi sorumluluk kurallarının uygulanacağı çalışmada incelenmiştir.

LIABILITY OF THE MARITIME CARRIER FOR LOSS OR DAMAGE TO GOODS ARISING FROM THE UNCARGOWORTHINESS OF CONTAINER SUPPLIED BY CARRIER

One of the current problems of container transportation, which has an important role in terms of the maritime law, is how the maritime carrier will be liable to the damage and loss arising from the uncargoworthiness of the container. The container is generally a transport article that is used for the benefit of the maritime carrier and in many cases, it is supplied by the carrier for the person concerned. After the supply of containers, right and debts and contractual relations between the maritime carrier and the persons concerned with the cargo, which are not seen in the conventional goods transportation, appear. Within the frame of this relationship, the carrier is under an obligation to supply a cargo worthy container. In this study, it is accepted that in case of violation against this obligation, the carrier shall be responsible for breaching the contract of carriage by sea. Also, the subject of which liability rules shall be applied to the loss or damage when the carrier is in charge of the goods and is not in charge of the goods is examined in this study.

PDF

___

Adıgüzel, B.: Karayoluyla Yapılan Taşımalarda Taşıyıcının Zıya ve Hasardan Doğan Sorumluluğu, 2. Bası, Ankara 2012.
Adıgüzel, B.: Multimodal Taşımalarda Taşıyıcının (MTO) Sorumluluğu, Ankara 2014. (Anılış: MTO)
Adıgüzel, B.: Taşıma Hukuku - Deniz Ticareti Hariç, Ankara 2018.
Akan, P.: Deniz Taşımacılığında Taşıyanın Yüke Özen Borcunun İhlâlinden Doğan Sorumluluğu (TTK m. 1061), Ankara 2007.
Akdeniz, U.: Taşıma İşleri Komisyonculuğu Sözleşmesi, Ankara 2013.
Akın, M. Z.: Uluslararası Taşımacılıkta Multimodal Çalışmalar ve Sigorta Problemleri, Sorumluluk ve Sigorta Hukuku Bakımından Eşya Taşımacılık Sempozyumu, Bildiriler- Tartışmalar (26-27 Ocak 1984), Ankara 1984, s. 36-61.
Akıncı, S.: Deniz Hukuku - Navlun Mukaveleleri, İstanbul 1968.
Aksoy, S.: Deniz Ticareti Hukukunda Konteynerin Taşıyana İadesi ve Konteyner Demurajı, BATİDER 2017, C. 33, S. 1, s. 137-178.
Aladwani, T.: The Supply of Containers and Seaworthiness – The Rotterdam Rules Perspective, JMLC 2011, Vol. 42, No. 2, s. 185-209.
Algantürk-Light, D.: Konteyner Taşımacılığında Uygulamada Ortaya Çıkan Sorunlar, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 2017, C. 16, S. 2-3, s. 17-27.
Arkan, S.: Ticari İşletme Hukuku, 23. Basıdan Tıpkı Basım, Ankara 2017.
Arkan, S.: Karma Taşımalarla İlgili Hukuki Sorunlar, Prof. Dr. Jale G. Akipek’e Armağan, Konya 1991, s. 341-358.
Armstrong, T. J.: Packing Trends and Implications in the Container Revolution, JMLC 1981, Vol. 12, No. 4, s. 427-465.
Atamer, K.: Deniz Ticareti Hukuku C. II - Gemilerin Eşya Hukuku (1. Fasikül: Giriş-Temel Kavramlar-Zilyetlik-Kanuni Rehin Hakları), İstanbul 2018.
Atamer, K.: Yargıtay Kararları Işığında Deniz Ticareti ve Deniz Sigortası Hukukunda Güncel Sorunlar ve Gelişmeler, Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu XIII, 12 Haziran 2009, Bildiriler-Tartışmalar, Ankara 2008, s. 165-274.
Bannister, J. E.: Containerization and Marine Insurance, JMLC 1973-1974, Vol. 5, No. 3, s. 463-481
Bordahandy, P. J.: A Liability Attached to the Supply of Containers by a Maritime Carrier: A Comparative Analysis of the French Decision M/V Matisse Cour D’Appel D’Aix-en-Provence 2EME Chambre - 15 Fevrier 2007, Austl. & N. Z. Mar. L. J. 2007, Vol. 21, s.178-182.
Bordahandy, P.-J.: Containers: A Conundrum or a Concept?, JIML 2005, Vol. 11, No. 5, s. 342-375 s. 342-371.
Çağa, T./Kender, R.: Deniz Ticareti Hukuku C. I – Giriş, Gemi, Donatan ve Kaptan, 15. Bası, İstanbul 2010.
Çağa, T./Kender, R.: Deniz Ticareti Hukuku C. II – Navlun Sözleşmesi, 10. Bası, İstanbul 2010. (Anılış: C. II)
Çakıcı, L.: Taşıma Kapları İle Zincirleme Taşımacılık [Konteynerle Kombine Taşımacılık], Ankara 1978.
Can, M.: CMR ve Alman Ticaret Kanunu İle Mukayeseli Olarak Türk Taşıma Hukuku Genel Esasları, C. I, Ankara 2017.
Çelikel, A./Erdem, B.: Milletlerarası Özel Hukuk, 14. Bası, İstanbul 2016.
CMI: Travaux Préparatories of the Hague Rules and Hauge-Visby Rules, http://comitemaritime.org/ publications-documents/travaux-preparatoires/ [e.t. 17/8/2017]. (Anılış: Travaux Préparatories)
Cudahy, B. J.: The Containership Revolution: Malcom McLean’s 1956 Innovation Goes Global, TR News 2006 (September-October), No. 246, s. 5-10.
De Orchis, M. E.: The Container and the Package Limitation - The Search for Predictability, JMLC 1974, Vol. 5, No. 2, s. 131-146.
DeGurse, J. H.: The “Container Clause” in Article 4 (5) of the 1968 Protocol to the Hague Rules, JMLC 1970, Vol. 2, No. 1, s. 131-146.
Delebecque, P.: Obligation of the Carrier, in: von Ziegler, A./Schelin, J./Zunarelli, S. (Ed.): The Rotterdam Rules 2008 - Commentary to the United Nations Convention on Contracts for the International Carriage of Goods Holly or Partly by Sea, Alphen aan den Rijn 2010, s. 71-92.
Demirlioğlu, H.: Türkiye Denizyolu Konteyner Taşımacılığının Kombine Taşımacılık İle Geliştirilmesi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 2008.
Deniz-Kaner, İ.: Deniz Ticareti Hukuku I-II, Birleşik Bası, İstanbul 2018.
Deniz, İ.: Kombine Taşımalarda Taşıyanın Sorumluluğu, Sorumluluk ve Sigorta Hukuku Bakımından Eşya Taşımacılık Sempozyumu, BildirilerTartışmalar (26-27 Ocak 1984), Ankara 1984, s. 173-192.
Deniz, İ: Konteyner Taşımacılığı ve Hukuki Sorunlar, İstanbul 1982.
Dunt, J.: Marine Cargo Insurance, Second Edition, Oxon 2016.
Erbaş-Açıkel, A.: Konteyner Taşımacılığında Taşıyanın Sorumluluğunun Sınırlandırılması - Konteyner Klozu, Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 2015, C. 3, S. 1, s. 105-123.
Eren, F.: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 21. Bası, Ankara 2017.
Eren, F.: Mülkiyet Hukuku, Ankara 2011.
Gençtürk, M.: Uluslararası Eşya Taşıma Hukuku (Gecikmeden Doğan Sorumluluk), İstanbul 2006.
Glass, D. A.: Freight Forwarding and Multimodal Transport Contracts, Second Edition, Oxon 2012.
Gümüş, A.: Borçlar Hukuku Özel Hükümler C. II, İstanbul 2012.
Gümüş, M. A.: 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) m. 18/II’de Yer Alan “Basiretli İş Adamı (Tacir) Davranışı” Ölçütünün İyiniyetin (TMK m. 3) Varlığının Belirlenmesindeki İşlevi, Marmara Üniversitesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Prof. Dr. Cevdet Yavuz’a Armağan, C. 22, S. 3, s. 1221-1240.
Günay, B.: Hazırlık Çalışmalarının Işığında Lahey / Visby Kuralları (Rotterdam Kuralları ile Karşılaştırmalı Olarak), Ankara 2013.
Gürses, Ö.: Uluslararası Güvenli Yönetim Kodunun (ISM Code) Taşıyan ve Donatanın Sorumluluğu’na Etkileri, İstanbul 2005.
Hepgülerler, E.: Yükleme, İstif, Boşaltma, Teslim Aşamalarında Deniz Yoluyla Gerçekleştirilen Konteyner Taşımacılığında Görev Alanların Hukuki Sorumluluğu, Ankara 2011.
Herber, R.: Entscheidungen/Seetransport (Thema: §§ 659, 660 Abs. 2, § 607a Abs. 1 HGB, § 280 BGB), TranspR 2011, Heft 3, s. 113-115. (Anılış: TranspR 2011)
Herber, R.: Seehandelsrecht – Systematische Darstellung, 2. Auflage, Berlin - Boston 2016. (Anılış: SHR 2016)
Herber, R.: Seehandelsrecht - Systematische Darstellung, Berlin - New York 1999.
Herber, R. (Schmidt, C./Schmidt, K. [Hrsg]): Münchener Kommentar zum Handelsgesetzbuch, Band 7 Transportrecht, 3. Auflage, München 2014.
Hsu, M. L.: Haftungsprobleme beim Containerseeverkehr im Seefrachtrecht Taiwans (= Republik China) im Vergleich mit der Bundesrepublik Deutschland, Diss., Hamburg 1995.
Jaegers, G.: Probleme der Beförderer-und Spediteurhaftung im Container-und Trägerschiffsleichterverkehr, Diss., Nürnberg 1986.
Kara, H.: Rotterdam Kuralları’na Göre Taşıyanın Zıya, Hasar veya Gecikmeden Kaynaklanan Zararlardan Sorumluluğu, İstanbul 2018.
Kehl, M. F. (Knorre, J./Demuth, K./Schmid, R. T.): Handbuch des Transportrechts, München 2008.
Kender, R./Çetingil, E./Yazıcıoğlu, E.: Deniz Ticareti Hukuku - Temel Bilgiler C. I, 14. Bası, İstanbul 2016.
Kirsten, T.: Haftungsprobleme der Haager Regeln im Container-Seeverkehr, Diss., Hamburg 1969.
Kıpçak, H. Ü.: Türkiye Denizyolu Konteyner Taşımacılığının Analizi, Sorunların Belirlenmesi ve Öneriler, İÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi], İstanbul 2014.
Koller, I.: Transportrecht – Kommentar, 6. Auflage, München 2007.
Kozanhan, M. K.: Denizyoluyla Konteyner Taşımacılığında Güvenlik Uygulamaları, İÜ Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul 2012.
Kröger, B.: Haftungsprobleme im Übersee-Container-Verkehr, Schriften des DVIS, Heft 11, Hamburg 1967.
Kula-Değirmenci, N.: Türk Deniz Hukukunda Çoklu Taşımacılığın Yeri: Uluslararası Sözleşmeler ile Karşılaştırmalı Bir İnceleme, DEÜ Denizcilik Fakültesi Dergisi 2010, C. 1, S. 2, s. 77-96.
Kula-Değirmenci, N.: Çoklu Taşıma İşleticisi Olarak Taşıma İşleri Komisyoncusunun Sorumluluklarına ve Sorumluluk Sigortası Himayesine İlişkin Bir İnceleme, İzmir 2012.
Kula, N.: Türk Eşya Taşıma Hukuku, Ankara 2018.
Kuntalp, E.: Karışık Muhtevalı Akit, Ankara 1971.
Lannan, K.: The United Nations Convention on Contracts for the International Carriage of Goods Holly or Partly by Sea – A General Overview, Unif. L. Rev. 2009, s. 290-323.
Leary, M.: Say What You Mean and Mean What You Say: Edging Towards a Workable Container Solution, Tul. Mar. L. J. 2003-2004, Vol. 28, s. 191- 207.
Margetson, N. J.: Liability of the Carrier Under The Hague (Visby) Rules for Cargo Damage Caused by Unseaworthiness of It’s Containers, JIML 2008, Vol. 14, No. 2, s. 153-161.
Markianos, D. J.: Die Übernahme der Haager Regeln in die nationalen Gesetze über die Verfrachterhaftung, Übersee-Studien zum Handels-, Schiffahrtsund Versicherungsrecht, Heft 26, Hamburg 1960.
Nomer, E.: Devletler Hususi Hukuku, 21. Bası, İstanbul 2015.
Oğuzman, M. K./Seliçi, Ö./Oktay-Özdemir, S.: Eşya Hukuku, 20. Bası, İstanbul 2017.
Okay, M. S.: Deniz Ticareti Hukuku I, 3. Bası, İstanbul 1970.
Omağ, M. K.: Konteynerli Taşımalara İlişkin Bazı Sorunlar, İktisadi ve Ticari İlimler Dergisi 1973, S. 2, s. 407-438.
Poroy, R. /Yasaman, H.: Ticari İşletme Hukuku, 16. Bası, İstanbul 2017.
Prüßmann, H./Rabe, D.: Seehandelsrecht - Fünftes Buch des Handelsgesetzbuches mit Nebenvorschriften und Internationalen Übereinkommen, 3. Auflage, München 1992.
Puttfarken, H-J.: Seehandelsrecht, Heildelberg 1997.
Rabe, D./Bahnsen, K. U.: Seehandelsrecht - Fünftes Buch des Handelsgesetzbuches mit Nebenvorschriften und Internationalen Übereinkommen, 5. Auflage, München 2018.
Rabe, D.: Seehandelsrecht - Fünftes Buch des Handelsgesetzbuches mit Nebenvorschriften und Internationalen Übereinkommen, 4. Auflage, München 2000.
Radisch, H. J.: Die Beschränkung der Verfrachterhaftung beim Überseetransport von Containern – Eine rechtsvergleichende Untersuchung unter besonderer Berücksichtigung des anglo-amerikanischen Rechts, Diss., Hamburg 1986.
Ramming, K.: Hamburger Handbuch - Multimodaler Transport, München 2011.
Richardson, J.: The Hague and Hague-Visby Rules, Fourth Edition, London - Hong Kong 1998.
Ruß, W. (Glanegger, P./Kirnberger, C. et. al.): Heidelberger Kommentar zum Handelsgesetzbuch, 7. Auflage, Heidelberg 2007.
Schaffert, W. (Ebenroth, C. T./Boujong, K./Joost, D./Strohn, L.): Handelsgesetzbuch Band 2, §§343-475h Transportrecht, Bank- und Börserecht, 2. Auflage, München 2009.
Sassoon, D. M.: Trade Terms and the Container Revolution, JMLC 1969, Vol. 1, No. 1, s. 73-84.
Schmeltzer, E. / Peavy, R. A.: Prospects and Problems of the Container Revolution, Transportation Law Journal 1970, Vol. 2, No. 2, s. 263-299.
Scowcroft, J. C.: Case Not-Package Limitation: Containers Subject to Different Rule Than Other Cargoes, JMLC 1992, Vol. 23, No. 3, s. 487-495.
Süzel, C.: Deniz Ticareti Hukukunda Taşıtan ve Yükleten, İstanbul 2014.
Şanlı, C./Esen, E./Ataman-Figanmeşe, İ.: Milletlerarası Özel Hukuk, 5. Bası, 2016.
Şeker, Z.: Deniz Yoluyla Yük Taşınmasında Sigorta Himayesinin Kapsamı, İstanbul 2001.
Şeker-Öğüz, Z.: Güvenli Yönetim Sisteminin Donatanın Yükle İlgililere Karşı Sorumsuz Olduğu Hâller Üzerindeki Etkisi, İÜHFM 2003, C. 61, S. 1-2, s. 327-337.
Şeker-Öğüz, Z.: Gönderilenin Yükü Almamasına Rağmen Demoraj (Konteyner İşgaliye) Ücretinden Sorumlu Olduğu Yönündeki Yargıtay Uygulaması Üzerine, İÜHFM 2008, C. 76, S. 1, s. 337-342.
Sekmen, O.: Karayoluyla Eşya Taşımasında Taşıyıcının Ziya ve/veya Hasar ile Gecikmeden Doğan Sorumluluğu, İsBD 2011, C. 85, S. 4, s. 106-121. Şener, O. H.: Ticari İşletme Hukuku, Ankara 2016.
Serozan, R.: Eşya Hukuku I, 3. Bası, İstanbul 2014.
Seven, V.: Taşıyanın Yüke Özen Borcunun İhlâlinden (Yük Zıya ve Hasarından) Doğan Sorumluluğu, Ankara 2003.
Simon, S.:, The Law of Shipping Containers (Part I: A Look at the Factual and Legislative Background, and a critique of a New Judicial Formula, Part II: A Reply to “The Container and the Package Limitation - The Search for Predictability”), JMLC 1974, Vol. 5, No. 3, s. 507-538.
Sirmen, L.: Eşya Hukuku, Ankara 2013.
Sözer, B.: Taşıyanın Gemiyi Sefere Elverişli Halde Bulundurmak Borcu, Ankara 1975.
Sözer, B.: Gemi, Geminin Mütemmim Cüzü ile Teferruatı ve Bunların Finansal Kiralama Sözleşmesi ile Temini Hâlinde Ortaya Çıkabilecek Sorunlar, İstanbul 2010. (Anılış: Gemi)
Sözer, B.: Deniz Ticareti Hukuku I, 3. Bası, İstanbul 2014.
Steenken, J.: Der Containerverkehr aus der Sicht des Deutschen Seerechts, Diss., München 1972.
Stevens, F.: Liability for Defective Containers: Charting A Course Between Seaworthiness, Care for the Cargo and Liabilities of Shippers, in: Soyer, B. /Tettenborn, A. (Ed.): Carriage of Goods By Sea, Land and Air, Uni-Modal and Multi-Modal Transport in the 21st Century, Oxon 2014, s. 25-40.
Süzel, C./Damar, D.: Kısmen veya Tamamen Deniz Yoluyla Eşyanın Milletlerarası Taşınması Sözleşmelerine İlişkin Birleşmiş Milletler Sözleşmesi (Rotterdam Kuralları), BATİDER 2010, C. 26, S. 2, s. 149- 240.
Tandoğan, H.: Borçlar Hukuku - Özel Borç İlişkileri C. II (İstisna ve Vekalet Sözleşmeleri, Vekaletsiz İş Görme, Kefalet ve Garanti Sözleşmeleri), 4. Bası’dan Tıpkı 5. Bası, İstanbul 2010, s. 170.
Tandoğan, H.: Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, C. I/1 (Kendine Özgü Yapısı Olan Karma Sözleşmeler, Satış ve Çeşitleri, Trampa, Bağışlama), 5. Bası’dan Tıpkı 6. Bası, İstanbul 2008.
Tekinalp, G./Uyanık-Çavuşoğlu, A.: Milletlerarası Özel Hukuk - Bağlama Kuralları, 11. Bası, İstanbul 2011.
Tekinay, S. S./Akman, S./Burcuoğlu, H./Altop, A.: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 7. Bası, İstanbul 1993.
Tetley, W.: Per Package Limitation and Containers under the Hague Rules, Visby & Uncitral, Dalhousie Law Journal 1978, No. 4, s. 685-707.
Thume, K. H.: Haftungsprobleme beim Containerverkehr, TranspR 1990, s. 41- 48.
Ülgen, H./Helvacı, M./Kendigelen, A./Kaya, A./Nomer-Ertan, F.: Ticari İşletme Hukuku, 4. Bası, İstanbul 2015.
Ülgen, H.: Uluslararası Taşımacılık ve Hukuki Sorunları, İstanbul 1988.
UNCTAD: Multimodal Transport: The Feasibility of an International Legal Instrument, 13/1/2013 (http://www.unctad.org/en/docs/sdtetlb20031_ en.pdf [e.t. 17/7/2018]).
Yavaş, A.: Kara Yolunda Konteyner İle Yapılan Yük Taşımasında Kayıp veya Hasardan Doğan Sorumluluk (Türk Hukukunda ve Uluslararası Sözleşmelerde), İstanbul 2016.
Yavuz, C./Acar, F./Özen, B.: Borçlar Hukuku Dersleri - Özel Hükümler, 10. Bası, İstanbul 2012.
Yazıcıoğlu, E.: Hamburg Kurallarına Göre Taşıyanın Sorumluluğu - Lahey/Visby Kuralları ile Karşılaştırmalı Olarak, İstanbul 2000.
Yazıcıoğlu, E.: Deniz Yolu İle Eşya Taşımalarında Taşıyanın Mutlak Sorumsuzluk Sebepleri, DenizHD 2011, Y. 11, S. 1-4, s. 99-113.
Yetiş-Şamlı, K.: 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’na Göre Taşıyanın Zıya, Hasar ve Geç Teslimden Sorumluluğu, İstanbul 2013.
Yetiş-Şamlı, K.: Lahey-Lahey/Visby, Hamburg ve Rotterdam Kuralları’nda Sefere Elverişlilik, İÜHFM 2013, C. 81, S. 2, s. 479-496. (Anılış: Sefere Elverişlilik)
Yuzhou, S./Li, H. H.: The New Structure of the Basis of the Carrier’s Liability under Rotterdam Rules, Unif. L. Rev. 2009, s. 931-943.
Zschoche, D.: Die Per-Package-Limitation beim Transport in Containern, NJW 1978, Heft 48, s. 2421-2425.