SANIĞIN İDDİA TANIĞINI SINAMA HAKKI Özellikle tehlike altındaki gizli tanık meselesi

Sanığın iddia tanığını sınama hakkı adil yargılanma hakkının önemli gerekliliklerinden biridir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin içtihat hukukuna, ulusal mevzuata, Yargıtay ve Anayasa Mahkemesi’nin kararlarına bakıldığında, sanığın bu hakkının birçok aşamada güvence altına alındığı görülmektedir. Ancak buna rağmen bu hakka ilişkin sadece uluslararası ve ulusal mevzuat değil, aynı zamanda yüksek mahkemelerin içtihatlarında ciddi bir belirsizlik yaşanmaktadır. Bunun giderilmesi için bu çalışma sanığın iddia tanığını sınama hakkın genel yapısını ortaya koymakta, mevzuat ve içtihat hukukundaki düzenlemeler ve gelişmeleri eleştirel bir incelemeden geçirmektedir. Çalışma özelde ise tehlike altındaki gizli tanığın sanık tarafından sınanması hakkına değinmektedir.

THE RIGHT OF ACCUSED TO EXAMINE PROSECUTION WITNESSES In particular, with regard to the so-called endangered anonymous witnesses

The right to examine prosecution witnesses is an important requirement of a fair trial. A closer look at the case law of the European Human Rights Court, domestic law and jurisprudence of the Court of Cassation and Constitutional Court shows that this right of the defendant is anchored at many levels. However, the scope of this right faces not only in its corresponding international and domestic framework, but also in the case law of higher Courts considerable uncertainties. In order to overcome these uncertainties, this article illustrates the general structure of the right to examine prosecution witnesses and critically analyzes the respective provisions and case law. In particular, it focuses on the examination of the so-called endangered prosecution witnesses who testify against the defendant anonymously.

PDF

___

Arslan, Çetin: İstihbaratın Ceza Muhakemesi Hukukunda Kullanımı, Fasikül Hukuk Dergisi, Cilt 3, Sayı 22, Eylül 2011, s. 10-14.
Arslan, Mehmet: The Right to Examination of Prosecution Witnesses. Zeitschrift für Internationale Strafrechtsdogmatik 6/2018, s. 218-228.
Arslan, Mehmet: Ceza Davasında Mahkûmiyet Hükmünün Gerekçesinin Yazılması, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 2016, s. 549-608.
Arslan, Mehmet: Yalan Tanıklık Suçunda Gerçeğe Aykırılık, Ceza Hukuku Dergisi, 2015, s. 261-281.
Balo, Yusuf Solmaz: Anonim Tanığın Dinlenmesi, Terazi Hukuk Dergisi, Cilt 4, Sayı 34, Haziran 2009, s. 69-83.
Centel, Nur/Zafer, Hamide: Ceza Muhakemesi Hukuku, İstanbul 2018.
Çiçek, İbrahim: 5726 Sayılı Tanık Koruma Kanunu ve “Gizli Tanık”, Terazi Hukuk Dergisi, Cilt 4, Sayı 29, Ocak 2009, s. 111-136.
Demren Dönmez, Burcu: Ceza Muhakemesi Hukukun Çapraz Sorgu, Ankara 2007.
Dönmez, Burcu: AİHM ve Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Gizli Tanıklara Soru Sorma Hakkının Kullanılması, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2016, s. 121-156.
Duman, Barış: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Ceza Yargılamasında Gizli Tanık Uygulamasına Bakış Açısı, Terazi Hukuk Dergisi, Cilt 7, Sayı 66, Şubat 2012, s. 70-74.
Erden Tütüncü, Efser: Schatschaschwili Almanya’ya Karşı Kararı Işığında Sanığın İddia Tanıklarına Doğrudan Soru Sorma Hakkı, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 15, Sayı 1-2, Ocak-Şubat 2016, s. 753-786.
Gürol, Candaş: Tanığın Korunması Müessesesi ve Adil Yargılanma Hakkı, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 60, 2005, s. 44-53.
İnceoğlu, Sibel: İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa, İstanbul 2013.
Karakaya, Naim: Ceza Muhakemesi Hukukunda Avukatın Soru Sorma Yetkisi, Avukatlar İçin El Kitabı IV, 2012 [http://www.cas.adalet.gov.tr/haberler/ avukatelkitaplari/cezamuhakemesihukukundaavukatinsorusormasi.pdf].
Karakehya, Hakan: Sanığın İddia Tanıklarının Beyanlarının Doğruluğunu Test Etme Hakkı, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi (Prof.Dr. Nur Centel’e Armağan), Cilt 19, 2013, s. 715-733.
Kızılkaya, Ezgi: Adil Yargılanma Hakkı Işığında Gizli (Ulaşılmayan Anonim) Tanık, Terazi Hukuk Dergisi, Cilt 4, Sayı 30, Şubat 2009, s. 53-72.
Köksal, Atacan: Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesi, Ankara Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 65, Sayı 4, Aralık 2016, s. 2133-2176.
Nuhoğlu, Ayşe: Çapraz Sorgu ve Tanığın Dinlenmesi, Ceza Muhakemesi Hukukunda Doğrudan Soru ve Çapraz Sorgu Sempozyumu, Tebliğler Kitabı, Ankara 2017.
Pınarcı, Mustafa/Çevik, Kürşat: Tanık Koruma Mevzuatı ve Uygulamalarının Suç Soruşturması Bakımından Değerlendirilmesi, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt XVIII, Sayı 1-2, 2014, s. 99-125.
Şahin, Cumhur/Göktürk, Neslihan: Ceza Muhakemesi Hukuku- II, Ankara 2017.
Şahin, Cumhur: Türk Hukukunda Tanık Koruma Hükümlerinin Değerlendirilmesi, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: VI, Sayı: 1-2, Haziran-Aralık 2002, 2004, s. 155-188.
Şahin, Cumhur: Ceza Muhakemesinde İspat (Delillerin Doğrudan Doğruyalığı İlkesi), Ankara 2001.
Şen, Ersan: Hazır Olmayan Tanığın İfadesiyle Mahkûmiyet ve Delillerin İspat Gücü, Terazi Hukuk Dergisi, Cilt 11, Sayı 114, Şubat 2016, s. 104-113.
Şen, Ersan/Yurttaş, Yasemin: Gizli Tanık, X Muhbir, Gizli Soruşturmacı, Ajan Provokatör, Ceza Hukuku Dergisi, Cilt 3, Sayı 6, Nisan 2008, s. 21-50.
Özbek, Veli Özer/Doğan, Koray/Bacaksız, Pınar/Tepe, İlker: Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara 2017.
Özdemir, Halis: Gizli Tanık Mı?, İstanbul Barosu Dergisi, Cilt 87, Sayı 1, Ocak 2013, s. 516-517.
Özmen, Münci: AİHM İçtihatları Işığında “Gizli Tanık“ Sorunu, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 11, Sayı 1, Ocak 2012, s. 197-201.
Öztürk, Bahri: Anonim (Gizli) Tanıklık Tek Başına Mahkûmiyete Yeter mi?, Fasikül Hukuk Dergisi, Cilt 2, Sayı 5, Nisan 2010, s. 6-7.
Öztürk, Bahri/Tezcan, Durmuş/Erdem, Ruhan Mustafa/Sırma Gezer, Özge/ Saygılar Kırıt, Yasemin F./Alan Akcan, Esra/Özaydın, Özdem/Tütüncü, Erden/Altınok Villemin, Derya/Tok, Mehmet Can: Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, 12. Baskı, Ankara 2018.
Parlak, Engin: Gizli Soruşturmacı Kavramına Genel Bir Bakış (Benzer Kavramlar Paralelinde Bir Değerlendirme), Terazi Hukuk Dergisi, Cilt 5, Sayı 48, Ağustos 2010, s. 25-38.
Şentürk, Candide/Bayzit, Tuğba: Gizli Tanık, Türkiye Barolar Birliği Dergisi Cilt 25, Sayı 110, Temmuz 2012, s. 103-166.
Taner, Fahri Gökçen: Ceza Muhakemesi Hukukunda Adil Yargılama Hakkı Bağlamında Çelişme ve Silahların Eşitliği, Ankara 2019.
Trechsel, Stefan: Human Rights in Criminal Proceeding, Oxford 2005.
Turhan, Faruk: Ceza Muhakemesinde Tehlike İçindeki Tanıkların Korunması, Ankara 2009.
Ünver, Yener/Hakeri, Hakan: Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara 2018.
Yaşar, Yusuf: Ceza Muhakemesi Hukukunda Gizli Tanıklık, e-akademi, Sayı 133, Ekim 2013, s. 1-42 [http://www.e-akademi.org/makaleler/cezamuh. pdf].
Yazıcı, Samet: Tanık Koruma, Terazi Hukuk Dergisi, Cilt 6, Sayı 61, Eylül 2011, s. 28-41.
Yenisey, Feridun: Örgüt Suçu, Muhakemesi ve Gizli Tanık, Prof. Dr. Köksal Bayraktar’a Armağan, Cilt 2, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 7, Sayı 1, Ocak-Şubat 2010, s. 397-420.
Yenisey, Feridun/Nuhoğlu, Ayşe: Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara 2016.
Yıldırım, Akif: Gizli Tanık Beyanlarının Mahkûmiyete Esas Alınmasının Başvuru Konusu Yapıldığı Anayasa Mahkemesi Kararının Değerlendirilmesi (B. No: 2014/12906), Terazi Hukuk Dergisi, Cilt 10, Sayı 109, Eylül 2015, s. 122-124.
Yokuş Sevük, Handan: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Gizli Tanık, Prof. Dr. Köksal Bayraktar’a Armağan, Cilt 2, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 7, Sayı 1, Ocak-Şubat 2010, s. 615-624.
Yurtcan, Erdener: Ceza Muhakemesi Kanunu Şerhi, 9. Bası, Ankara 2019.