İSTİNAF KANUN YOLU VE UYGULAMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ

İstinaf, ceza muhakemesinde öngörülmüş olağan kanun yollarından birisidir. Bu kanun yolu, bölge adliye mahkemelerinin göreve başlamasıyla birlikte 20 Temmuz 2016 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Yargı makamlarınca verilen bazı kararların hatalı olması kaçınılmazdır; çünkü bu kararlar insan olan hakimler tarafından verilmektedir. Kararlardaki hataların ortadan kaldırılabilmesi için, bu kararların kural olarak daha üst bir yargısal makamca gözden geçirilerek denetlenmesi zorunluluğu bulunmaktadır. Bu nedenle hukuk sistemlerinde çeşitli kanun yolları öngörülmüş ve yargılamanın taraflarına kanun yollarına başvurma hakkı tanınmıştır. Taraflara kanun yoluna başvurma hakkının tanınması gerekmekle birlikte, bu başvuru üzerine yapılacak incelemenin kapsamıyla ilgili bir zorunluluk öngörülmemiştir. Bu itibarla kanun yolunda, kararın maddi ve hukuki yönden denetlenmesi mümkün olabileceği gibi kararın hukuki yönden denetimiyle yetinilebilir; dolayısıyla kararın hem maddi hem hukuki yönden denetlenebileceği istinaf kanun yolunun kabul edilmesi zorunluluğu bulunmamaktadır. Süresi içerisinde yapılan istinaf başvurusu, kararın kesinleşmesini engellemektedir; bu nedenle istinaf olağan kanun yoludur. İstinaf ile diğer olağan kanun yolları olan itiraz ve temyiz arasında önemli farklar vardır. Kararın hukuki denetiminin yanı sıra maddi yönden denetlenmesi, istinaf kanun yolunun en önemli güvencesi olarak kabul edilmektedir. İstinaf kanun yolunun yaklaşık üç yıllık uygulamasında; istinafın en önemli güvencesi olarak belirtilen kararın maddi yönden denetimi pek de gerçekleşmemiş, istinaf incelemelerinin tamamına yakını dosya üzerinden karara bağlanmıştır. Genişletilmiş temyiz niteliğindeki istinaf kanun yolunun kaldırılması uygun olacaktır. Genişletilmiş temyiz, uzun yıllardan bu yana Yargıtay tarafından başarıyla uygulanmaktadır. Bu nedenle istinaf kanun yolunun kaldırılmasıyla birlikte genişletilmiş temyizle ilgili yasal düzenleme yapılmalıdır.

APPEAL TO THE REGIONAL COURT AND THE EVALUATION OF ITS IMPLEMENTATION

Appeal to the Regional Court of Justice is an ordinary legal remedy regulated under criminal procedure. This legal remedy was enacted on 20 July 2016. As the judgments were given by judges, who are human-beings, some errors are inevitable. To avoid errors, the given judgments must be examined by a higher court. For that reason, legal systems set various legal remedies and allowed parties to pursue those legal remedies. Even though legal remedies must be implemented, there is no envisaged obligation regarding the scope of the examination of the higher court. Thus, it is possible to implement both procedural review and substantive review, or confine the scope of the review to procedural law; that is to say there is no obligation to provide for an appeal to the Regional Court of Justice which examines both substance and procedures. Appeal to the Regional Court of Justice in due time hinders a judgment from having a definitive status, therefore, such an appeal must be categorised as ordinary remedy. However, appeal to Regional Court must be distinguished from other ordinary remedies of objection and cassation. The most significant element of Regional Court appeal is that it assures review on both substance and procedures. Nevertheless, within three years, Regional Courts did not actually evaluate the cases substantially, instead they render on the most part filebased decisions. Repealing appeal to the Regional Court of Justice as expanded appeal would be reasonable. Expanded appeal have successfully been applied by the Supreme Court for many years. Thus, along with repealing appeal to the Regional Court of Justice, the legislation on expanded appeal must be enacted.

PDF

___

Artuç, Mustafa/Elmas, Mehmet Tevfik: Ceza Muhakemesinde Duruşma Yönetimi ve İstinaf, Ankara Ağustos 2017.
Aşkın, Uğur: Ceza Muhakemesinde İstinaf Kanun Yolu, Ankara 2018.
Bayraktar, Köksal: “Türk Ceza Yargılama Hukukunda Bölge Adliye Mahkemelerinin İşlevi” Oturumunda Sunulan Tebliğ, İstinaf Mahkemeleri, Uluslararası Toplantı 7-8 Mart 2003, Ankara Kasım 2003 (176-198).
Bıçak, Vahit: Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara Ekim 2018.
Centel, Nur/Zafer, Hamide: Ceza Muhakemesi Hukuku, İstanbul Eylül 2018.
Çakmut Yenerer, Özlem: “İstinaf Mahkemesi Olarak Bölge Adliye Mahkemeleri -Kuruluşu ve İşleyişi-”, Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1 (2005) (343-362).
Çınar, Ali Rıza: “CMK’nda Temyiz”, Prof. Dr. Köksal Bayraktar’a Armağan, Alman-Türk Karşılaştırmalı Ceza Hukuku, Das Strafrecht im deutschtürkischen Rechtvergleich, Yayına Hazırlayanlar (Herausgegeben von) Prof. Dr. Dr. Eric Hilgendorf – Prof. Dr. Yener Ünver, Cilt:III, İstanbul 2010 (929-1020).
Devellioğlu, Ferit: Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Ankara 2003.
Erdem, Mustafa Ruhan/Şentürk, Candide: Ceza Muhakemesinde Kanun Yolları, Ankara Ekim 2018.
Erem, Faruk: “İstinaf Mahkemeleri”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1-2 (1950) (9-17).
Erem, Faruk: Ceza Usulü Hukuku, Ankara 1973.
Eryılmaz, Mesut Bedri: Ceza Muhakemesi Hukuku Dersleri, Ankara Kasım 2012.
Feyzioğlu, Metin: “5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu Hakkında Bazı Tespit ve Değerlendirmeler”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 62 (2006) (27-61).
Gökcen, Ahmet/Balcı, Murat/Alşahin, Mehmet Emin/Çakır, Kerim: Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara 2018.
Gözübüyük, Şeref/Gölcüklü, Feyyaz: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, Ankara 2005.
Güngör, Devrim: Ceza Muhakemesinde İstinaf, Ankara 2016.
Harris, David/O’Boyle, Michael/Bates, Ed/Buckley, Carla: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Hukuku, Ankara 2013.
İtişgen, Rezzan: “Ceza Muhakemesinde İstinaf”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Yıl:5, 16 (2014).
Karakehya, Hakan/Tunçer İnce, Asuman: “İstinaf Yargılamasında Sanığın Sorgusunun Zorunlu Olup Olmadığı ve Bu İşlemde Segbis Kullanımı Üzerine Düşünceler”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2 (2017) (99-136).
Kaymaz, Seydi: Ceza Muhakemesinde İstinaf, Ankara Ekim 2017.
Keskin, Serap: Ceza Muhakemesi Hukukunda Temyiz Nedeni Olarak Hukuka Aykırılık, İstanbul 1997.
Kunter, Nurullah/Yenisey, Feridun/Nuhoğlu, Ayşe: Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, İstanbul Kasım 2006.
Özbek, Veli Özer/Doğan, Koray/Bacaksız, Pınar/Tepe, İlker: Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara Eylül 2018.
Özbek, Veli Özer: “Olağan Kanun Yolu Olarak İstinaf (CMK m.272-285): Yapısı, İşleyişi, Ortaya Çıkması Muhtemel Sorunlar”, Ceza Hukuku Dergisi, 30 (Nisan 2016) (7-28).
Özbek, Veli Özer: Yeni Ceza Muhakemesi Kanununun Anlamı, CMK İzmir Şerhi, Ankara 2005.
Özen, Muharrem: “Türk Ceza Muhakemesinde İstinaf”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 65/4 (2016) (2331-2388).
Özen, Mustafa: Ceza Muhakemesi Hukuku Dersleri, Ankara Eylül 2018.
Öztürk, Bahri/Erdem, Mustafa Ruhan: Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara 2006.
Öztürk, Bahri/Soyaslan, Doğan/Gökcan, Hasan Tahsin/Metin, Beytullah/ Doğan, Fazlı/ Erdoğan, Yüksel/Dönmez, Cemal/Görüşen, Hüseyin/Esen, Murat/Sönmez, Salih/Cengiz, Abdi/De Vires, Irene/Gonzales, Irene/ Ahnborg, Bertil: Ceza Muhakemesinde İstinaf El Kitabı, Ankara Mart 2007.
Öztürk, Bahri/Tezcan, Durmuş/Erdem, Mustafa Ruhan/Gezer Sırma, Özge/ Kırıt, Yasemin F. Saygılar/Akcan Alan, Esra/Özaydın, Özdem/Tütüncü Erden, Efser/Villemin Altınok, Derya/Tok, Mehmet Can: Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara Eylül 2018.
Parlar, Ali/Sekmen: Orhan, Ceza ve Hukuk Muhakemesinde İstinaf ve Temyiz, Ankara Şubat 2017.
Sarıgül, Ali Tanju: Ceza Muhakemesinde İstinaf, Ankara Ocak 2017.
Selçuk, Sami: “Temyiz Denetiminin Sınırları ve Bu Sınırlara Uymamanın Kaçınılamaz Sancılı Sonuçları/Açmazları/Tehlikeleri”, Prof. Dr. Nur Centel’e Armağan, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi Özel Sayı, 2 (2013) (319-361).
Soyaslan, Doğan: Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara 2018.
Surlu, Mehmet Handan: “Türk Hukuk Uygulamasının Tarihsel Perspektifi Açısından İstinaf (Üst) Mahkemeleri veya Türk Yargı Sisteminin Dinmeyen Özlemi,” Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2 (2000), (459-480).
Şahin, Cumhur/Göktürk, Neslihan: Ceza Muhakemesi Hukuku II, Ankara 2012.
Şahin, Cumhur: Ceza Muhakemesi Hukuku I, Ankara 2012.
Şen, Ersan/Yenice, Nilüfer: “Direnme Yasağı ve Anayasaya Aykırılık Sorunu”, http://www.hukukihaber.net/direnme-yasagi-ve-anayasaya-aykiriliksorunu-makale,5518.html, Erişim Tarihi: 10.01.2019)
Şensoy, Naci: “İstinaf”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 12/4 (1946), (1058-1072).
Taner, Fahri Gökçen: “5271 Sayılı CMK’nın Temyiz Kanun Yoluna İlişkin Hükümlerinin Yürürlüğe Girmesiyle Ortaya Çıkan Farklılıklar”, Ankara Barosu Dergisi, 4 (2017) (49-77).
Taner, Tahir: Ceza Muhakemeleri Usulü, İstanbul 1955.
Toroslu, Nevzat/Feyzioğlu, Metin: Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara Ekim 2018.
Tosun, Öztekin: Türk Suç Muhakemesi Hukuku Dersleri, Cilt:1, Genel Kısım, İstanbul 1984.
Tosun, Öztekin: Türk Suç Muhakemesi Hukuku Dersleri, Muhakemenin Yürüyüşü, İstanbul 1973.
Turhan, Faruk: Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara 2006.
Ünsal, Cengiz: Ceza Muhakemesinde İstinaf, Ankara Ekim 2016.
Ünver, Yener/Hakeri, Hakan: Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara Eylül 2018.
Yalvaç, Gürsel: Karşılaştırmalı-Gerekçeli TCK, CMK, CGTİK ve İlgili Kanunlar ile Yönetmelikler, Ankara 2007.
Yaşar, Osman: Yeni İçtihatlarla Uygulamalı ve Yorumlu Ceza Muhakemesi Kanunu, 3. Cilt, Ankara Eylül 2018,
Yenisey, Feridun/Nuhoğlu, Ayşe, Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara Eylül 2018.
Yenisey, Feridun: “Temyizin Genişletilmesi Sorunu”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1-4 (1987) (117-143).
Yenisey, Feridun: Ceza Muhakemesinde İstinaf ve Tekrar Kabulü Sorunu, İstanbul 1979.
Yıldırım, M. Kâmil: “Kanun Yolu Olarak İstinaf”, İstinaf Mahkemeleri, Uluslararası Toplantı 7-8 Mart 2003, Ankara Kasım 2003 (285-317).
Yıldırım, M. Kâmil: Hukuk Devletinin Gereği İstinaf, İstanbul 2000.
Yılmaz, Zekeriya: Ceza Muhakemesi Kanununun Getirdiği Yenilikler ve Yargılama Sistemi, Ankara Şubat 2007.
Yurtcan, Erdener: CMK Şerhi, İstanbul Kasım 2005.
Yüksektepe, Mert Asker: Bölge Adliye Mahkemeleri Ceza Dairelerinin Bozma İlamlarına Göre Hukuka Kesin Aykırılık, İstanbul Ocak 2018.
Zafer, Hamide: “Ceza Muhakemesi Hukukunda Temyiz Sebebi Olarak Emredici Usul Kurallarına Aykırılık”, Prof. Dr. Aydın Aybay’a Armağan, İstanbul 2004 (331-351).