HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU UYARINCA İSTİNAF YARGILAMASINDA ÖN İNCELEME AŞAMASI

Türk medenî yargılama hukukunda, 20.07.2016 tarihinden itibaren kanun yolları sistemi değişmiş ve uzun süredir uygulanan tek dereceli kanun yolu sistemi terk edilerek, istinaf ve temyiz aşamalarından oluşan iki dereceli kanun yolu sistemine geçilmiştir. Buna uygun olarak, artık temyizden farklı olarak hüküm mahkemesi şeklinde çalışacak olan istinaf mahkemelerinin yargılama prosedürü de HMK’da detaylı bir şekilde yer açıklanmıştır. Buna göre istinaf mahkemelerinde yargılama süreci ön inceleme ve inceleme şeklinde ikiye ayrılmıştır. Dolayısıyla, ilk derece mahkemelerinde öngörülen usûle benzer bir sistem oluşturulmuş ve dosyanın önce genel olarak değerlendirildiği, daha sonra işin esasına girildiği bir sistem kabul edilmiştir. İşte bu çalışmada, istinaf yargılamasındaki ön inceleme aşamasının içeriği ve bu aşamada verilebilecek kararlara değinilerek; bu kapsamda yaşanabilecek sorunlara ve tartışmalara da çözüm önerileri getirilmeye çalışılacaktır.

PRELIMINARY EXAMINATION IN APPEAL PROCEEDING ACCORDING TO CODE OF CIVIL PROCEDURE

In Turkish civil procedure law, the system of legal remedies has changed in 20.07.2016; and the legal remedy system with single-degree which had been implemented for many years, has been supplanted by double-degree system including appeal and cassation. In accordance with this change, the procedure rules of appellate courts, which will work as ruling courts differently from the Court ofCassation, is described in detail by Code of Civil Procedure (CPC). Therefore, the stages of appeal is divided into two parts as preliminary examination and examination. This structure is similar to the court of first instances. By that, firstly the case would be generally examined and then the legal dispute would be examined in detail. In this study, content of the preliminary examination and the decisions can be taken in this stage will be underlined. Furthermore, solutions to possible problems and debates are tried to be expressed.

PDF

___

Adalet Bakanlığı Eğitim Dairesi Başkanlığı: Hukuk Muhakemesinde İstinaf, Ankara 2016.
Akcan, Recep: Usul Kurallarına Aykırılığa Dayanan Temyiz Nedenleri, Ankara 1999.
Akil, Cenk: “İstinaf Derecesinde Yeni Vakıa ve Delil İleri Sürme Yasağı Üzerine Düşünceler”, Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 4, S. 1, Y. 2018, s. 65-78.
Akil, Cenk: “İstinafın Aleyhindeki ve Lehindeki Görüşler ve Bu Görüşlerin Değerlendirilmesi”, Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi, S. 49-50, Y. 2008, s. 28-74.
Akil, Cenk: İstinaf Kavramı, Ankara 2010, (İstinaf).
Akkaya, Tolga: Medenî Usûl Hukukunda İstinaf, Ankara 2009.
Aktepe Artık, Sezin: “İstinaf Kanun Yolunda Kamu Düzeni Kavramı”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 134, Y. 2018, s. 257-292.
Akyol Aslan, Leyla: Medenî Usul Hukukunda Davadan Feragat, Ankara 2011.
Alangoya, H. Yavuz: Medenî Usûl Hukuku Esasları, İstanbul 2001.
Alangoya, Yavuz/Yıldırım, M. Kâmil/Deren-Yıldırım, Nevhis: Medeni Usûl Hukuku Esasları, İstanbul 2009.
Albayrak, Adem: 6100 Sayılı HMK’ya Göre Hazırlanmış Hukukta İstinaf Uygulaması, Ankara 2017.
Alp, Tahir: “İl Üst Mahkemelerinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Bir Öneri”, Ankara Barosu Dergisi, S. 1, Y. 1992, s. 26-39.
Ansay, Sabri Şakir: Hukuk Yargılama Usulleri, Ankara 1947.
Arslan, Ramazan/Tanrıver, Süha: Yargı Örgütü Hukuku Ders Kitabı, Ankara 2001.
Arslan, Ramazan/Yılmaz, Ejder/Taşpınar Ayvaz, Sema: Medenî Usûl Hukuku, Ankara 2016.
Arslan, Ramazan: Medeni Usul Hukukunda Yargılamanın Yenilenmesi (İade-i Muhakeme), Ankara 1977.
Atay Coşkun, Ayşegül: “İstinaf Yargılaması”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 135, Y. 2018, s. 261-308.
Ballon, Oskar J./Nummer-Krautgassser, Bettina/Schneider, Birgit: Einführung in das Zivilprozessrecht, Wien 2018.
Belgesay, Mustafa Reşit: “Hukuk Usulu Muhakemeleri Kanununda Yapılması Gereken Tadilât”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. XIII, S. 1, Y. 1947, s. 157-174.
Belgesay, Mustafa Reşit: Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu Şerhi, C. I, İstanbul 1948.
Berkin, Necmeddin M.: Medeni Usul Hukuku Esasları, İstanbul 1969.
Bilge, Necip/Önen, Ergun: Medeni Yargılama Hukuku Dersleri, Ankara 1978.
Bilge, Necip: Medeni Yargılama Hukuku, Ankara 1967.
Bilge, Necip: Medenî Yargılama Hukukunda Karar Düzeltme, Ankara 1973.
Bolayır, Nur: “İstinafta Yeni Vakıa ve Delil İncelemesi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, C. 30, S. 134, s. 293-312.
Boztaş, Nevzat: “İstinafta Ön İnceleme Aşaması”, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Çerçevesinde İstinaf, Antalya 6-7 Ekim 2017, Medenî Usûl ve İcra-İflâs Hukukçuları Toplantısı XV, Ankara 2018, s. 39-51.
Budak, Ali Cem/Karaaslan, Varol: Medeni Usul Hukuku, Ankara 2017.
Budak, Ali Cem: Karşılaştırmalı Hukuk Muhakemeleri Kanunu, Ankara 2017.
Çiftçi, Murat Özgür: Medeni Yargılama Hukukunda İstinaf, Ankara 2016.
Deren-Yıldırım, Nevhis: “İstinafa Başvuru Şartları”, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Çerçevesinde İstinaf, Antalya 6-7 Ekim 2017, Medenî Usûl ve İcra-İflâs Hukukçuları Toplantısı XV, Ankara 2018, s. 17-37, (Başvuru Şartları)
Deren-Yıldırım, Nevhis: “İstinafın Gerekçelendirilmesi ve İstinaf Sebepleri”, Prof. Dr. Özer Seliçi’ye Armağan, Ankara 2006, s. 695-715, (İstinaf Sebepleri).
Deren-Yıldırım, Nevhis: “Kanun Yollarına Dair Bazı Düşünceler”, Medenî Usûl Hukukunda Kanun Yolları ve Arabuluculuk Kanun Tasarısı, İzmir/Çeşme 19-20 Ekim 2007 Medenî Usûl ve İcra-İflâs Hukukçuları Toplantısı VI, Ankara 2008, s. 3-18.
Deren-Yıldırım, Nevhis: “Teksif İlkesi Açısından İstinaf”, Türkiye Barolar Birliği İstinaf Mahkemeleri Uluslararası Toplantısı, Ankara 2003, s. 267- 284.
Ercan, İbrahim/Özbay, İbrahim: “Medeni Usul Hukukunda Kanun Yollarından Feragat”, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. X, S. 3-4, Y. 2006, s. 433-458.
Ergün, Zafer: İstinaf Bölge Adliye Mahkemeleri Hukuk Dairelerinde Yargılama Usûlü, İstanbul 2005.
Ermenek, İbrahim: “Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na Göre Ön İnceleme”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 2, S. 1, Y. 2011, s. 139- 175.
Ermenek, İbrahim: İstinaf Kanun Yolu ve Bölge Adliye Mahkemesinin İnceleme Sınırlarının Kapsamı, , Erişim Tarihi: 26.07.2018.
Gaul, Hans Friedhelm: “Yargılamanın Amacı Güncelliğini Koruyan Bir Konu”, Çev. Nevhis Deren-Yıldırım, İlkeler Işığı Altında Medeni Yargılama Hukuku, Derleyen: Prof. Dr. M. Kâmil Yıldırım, İstanbul 2016, s. 77-107.
Gençcan, Ömer Uğur; Hukuk Davalarında İstinaf ve Temyiz Uygulaması, Ankara 2018.
Gilles, Peter: “2002 Medeni Usul Hukuku Reformu Sonrası Hipertrofik Bir Medeni Yargının Problem Sahası Olarak Alman Kanun Yolu Sistemi”, Çev. Evrim Erişir, Medenî Usûl Hukukunda Kanun Yolları ve Arabuluculuk Kanun Tasarısı, İzmir/Çeşme 19-20 Ekim 2007 Medenî Usûl ve İcra-İflâs Hukukçuları Toplantısı VI, Ankara 2008, s. 19-52.
Gökcan, Hasan Tahsin: “İstinaf Yasa Yolunda İspat ve Delilleri Değerlendirme Esasları”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, S. 10, Y. 2012, s. 421-454.
Görgün, Şanal/Börü, Levent/Toraman, Barış/Kodakoğlu, Mehmet: Medenî Usûl Hukuku, Ankara 2017.
Günal, Nadi: Roma Medenî Usûl Hukuku’nda Yargılama Süreci ve İstinaf, Ankara 2007.
Güngör, Devrim/Albayrak, Adem: İstinaf, Ankara 2016.
Hanağası, Emel: Davada Menfaat, Ankara 2009.
Henckel, Wolfram: “Yargılama Hukuku Kurallarının Adalet Değeri Üzerine”, Çev. Ergun Önen, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 26, S. 1, Y. 1969, s. 231-246.
Hess, Burkhard/Lent, Friedrich/Jauernig, Othmar: Zivilprozessrecht, München 2011.
Kale, Serdar/Keser, Salih: “Medeni Yargılama Hukukunda Delil Sistemi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Prof. Dr. Mehmet Akif Aydın’a Armağan, C. 21, S. 2, Y. 2015, s. 701-725.
Konuralp, Halûk/Hanağası, Emel: “Fransız Hukukunda İptal Amaçlı İstinaf Yolu”, Legal Hukuk Dergisi, C. 5, S. 54, Y. 2007, s. 1795-1818.
Konuralp, Halûk: “Bölge Adliye Mahkemelerinde Uygulanacak Usûl”, Türkiye Barolar Birliği İstinaf Mahkemeleri Uluslararası Toplantısı, Ankara 2003, s. 247-265.
Konuralp, Halûk: “İstinafta Kamu Düzeni Kavramı”, Medenî Usûl Hukukunda Kanun Yolları ve Arabuluculuk Kanun Tasarısı, İzmir/Çeşme 19-20 Ekim 2007, Medenî Usûl ve İcra-İflâs Hukukçuları Toplantısı VI, Ankara 2008, s. 133-150, (Kamu Düzeni).
Konuralp, Halûk: Medenî Usul Hukuku, Eskişehir 2006, (Usûl).
Konuralp, Halûk: Medeni Usul Hukukunda İspat Kurallarının Zorlanan Sınırları, Ankara 2009.
Kurt Konca, Nesibe/Damar, Ceren: “İş Yargılamasında İstinaf Kanun Yolu”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, C. 29, S. 125, s. 187-230.
Kurtoğlu, Tülin: Özel Hukukta İstinaf Denetimi ve Yargılaması, Ankara 2017.
Kuru, Baki/Arslan, Ramazan/Yılmaz, Ejder: Medenî Usul Hukuku, Ankara 2012.
Kuru, Baki: Hukuk Muhakemeleri Usûlü, C. V, İstanbul 2001, (Hukuk Usûlü).
Kuru, Baki: İstinaf Sistemine Göre Yazılmış Medenî Usûl Hukuku Ders Kitabı, İstanbul 2017, (İstinaf).
Memişoğlu, Özgür: “Hukuk Yargılamasında İstinafa Başvuru Usulü ve İstinafta Yeni Vakıa ve Delillere Dayanılması”, Legal Hukuk Dergisi, C. 10, S. 113, Y. 2012, s. 73-121.
Meraklı Yayla, Deniz: Medenî Usûl Hukukunda İstinaf Kanun Yolunda Yeniden Tahkikat Yapılması, İstanbul 2014.
Meriç, Nedim: “Medenî Yargılama Hukukunda Tasarruf ve Taleple Bağlılık İlkesinin Kapsamı ve Bazı Güncel Kararların Değerlendirilmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Medenî Usûl ve İcra İflâs Hukukçuları Toplantısı-XII, HMK Çerçevesinde Yargılamaya Hâkim Olan İlkeler, C. 4, S. 2, Y. 2014, s. 23-63.
Muşul, Timuçin: Medenî Usûl Hukuku, Ankara 2012.
Namlı, Mert: İş Uyuşmazlıkları ve İstinaf, Sicil İş Hukuku Dergisi, S. 36, Y. 2016, s. 119-147.
Önen, Ergun: Medeni Yargılama Hukuku, Ankara 1979.
Özekes, Muhammet: “Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununda Yapılan Değişiklikler Çerçevesinde Kanun Yolu İncelemesi-Özellikle İstinaf-”, Legal Hukuk Dergisi, S. 23, Y. 2004, s. 3103-3116, (İstinaf).
Özekes, Muhammet: “Hukuk Yargılamasında Süre Tutum Müessesesi Yoktur”, Prof. Dr. Saim Üstündağ’a Armağan, Ankara 2009, s. 381-396.
Özekes, Muhammet: “İstinaf İncelemesi Sonunda Verilecek Kararlar”, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Çerçevesinde İstinaf, Antalya 6-7 Ekim 2017, Medenî Usûl ve İcra-İflâs Hukukçuları Toplantısı XV, Ankara 2018, (Kararlar).
Özekes, Muhammet: 100 Soruda Medenî Usûl Hukukunda Yeni Kanun Yolu Sistemi İstinaf ve Temyiz, Ankara 2016, (İstinaf ve Temyiz).
Özekes, Muhammet: Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl Hukuku, İstanbul 2017, (Pekcanıtez Usûl).
Özmen, İsmail: “İstinaf Mahkemeleri”, Türkiye Noterler Birliği Dergisi, S. 131, Y. 2006, s. 27-38.
Öztek, Selçuk: “Adalet Bakanlığı Üst Mahkemeler Hukuk Komisyonu Tarafından Hazırlanmış Olan Üst Mahkemeler Tasarısı”, İzmir 5-8 Nisan 2000 Yargı Reformu 2000 Sempozyumu, İzmir 2000, s. 104-114.
Öztek, Selçuk: “HUMK m. 427’deki Kesinlik Sınırının Temyiz ve Kanun Yolunun Amacı Bakımından Değerlendirilmesi ve Anayasa Mahkemesi’nin 20.01.1986 Tarihli Kararı, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 2, S. 2, Y. 1987, s. 62-74.
Öztek, Selçuk: Temyiz Kanun Yolunun Tarihçesine İlişkin Bazı Tespitler, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Prof. Dr. Mehmet Akif Aydın’a Armağan Özel Sayısı, C. 21, S. 2, Y. 2015, s. 119-127.
Pekcanıtez, Hakan/Simil, Cemil: İcra İflâs Hukukunda Şikayet, İstanbul 2017.
Pekcanıtez, Hakan/Atalay, Oğuz/Özekes, Muhammet: Medeni Usûl Hukuku Ders Kitabı, Ankara 2014.
Pekcanıtez, Hakan: “Hukuki Dinlenilme Hakkı”, Prof. Dr. Seyfullah Edis’e Armağan, İzmir 2000, s. 753-792.
Pekcanıtez, Hakan: “İstinaf Mahkemeleri”, Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez Makaleler, C. II, İstanbul 2016, s. 217-233.
Pekcanıtez, Hakan: Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl Hukuku, İstanbul 2017.
Postacıoğlu, İlhan E.: Medeni Usul Hukuku Dersleri, İstanbul 1975.
Rechberger, Walter H./Simotta, Daphne-Ariane: Grundriss des österreichischen Zivilprozessrechts (Erkenntnisverfahren), Wien 2017.
Reinhard, Gaier: “İstinaf Yargılamasında Dava Malzemesi”, Çev. Cenk Akil, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 61, S. 1, Y. 2012, s. 417- 428.
Rosenberg, Leo/Schwab, Karl Heinz/Gottwald, Peter: Zivilprozessrecht, München 2018.
Roth, Herbert: “Medeni Yargılamada Yeni Kanun Yolu Hukuku İstinaf Derecesi ve Somut Olay Adaleti”, Çev. Cenk Akil, Ankara Barosu Dergisi, S. 1, Y. 2010, s. 113-124.
Ruhi, Ahmet Cemal: Adli Yargıda İstinaf ve Temyiz, İstanbul 2016.
Sarısözen, Serhat: “İhtiyati Tedbir Kararlarına Karşı Başvuru Yolu ve İçtihadı Birleştirme Kararı”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan Özel Sayısı, C. 16, Y. 2014, İzmir 2015, s. 1321-1350.
Sungurtekin Özkan, Meral: Türk Medeni Yargılama Hukuku, İzmir 2013.
Sungurtekin, Meral: “Karar Düzeltmenin Kanun Yolu Niteliği ve Karar Düzeltme Dilekçesinde Sebep Gösterme Zorunluluğunun Bulunup Bulunmadığı Meselesi”, Yargıtay Dergisi, C. 16, S. 4, Y. 1990, s. 471-489.
Tanrıver, Süha: “Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Revizyonu Üzerine Bazı Düşünceler”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 99, Y. 2012, s. 15-34.
Tanrıver, Süha: Medenî Usûl Hukuku, C. I, Ankara 2017, (Usûl).
Taşpınar, Sema: “Medeni Yargılama Hukukunda Amaç Sorunu”, Av. Dr. Faruk Erem Armağanı, Ankara 1999, s. 759-787.
Taşpınar, Sema: Medenî Yargılama Hukukunda İspat Sözleşmeleri, Ankara 2001.
Taşpolat Tuğsavul, Melis: “İstinaf İncelemesi Sonunda Verilebilecek Kararlar”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 134, Y. 2018, s. 313-354.
Tekdoğan, Aydın: “Son Yasal Değişikliklere Göre Hukuk Muhakemesinde İstinaf Yargı Yolu”, Terazi Hukuk Dergisi, C. 12, S. 136, Y. 2017, s. 81- 91.
Teomete Yalabık, Fulya: “Fransız Hukukunda Temyizin Tarihi Gelişimi ve Temyiz Sebepleri”, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2010.
Tercan, Erdal: Medeni Usul Hukukunda (Kesin Sürelerin Kaçırılması Halinde) Eski Hâle Getirme – Hali Sabıka İrca-, Ankara 2006.
Türkiye Adalet Bakanlığı/Hollanda Yargı Konseyi/İsveç Ulusal Mahkemeler İdaresi: AB Eşleştirme Projesi: Hukuk Muhakemesinde İstinaf El Kitabı, Türkiye Cumhuriyetinde İstinaf Mahkemelerinin Kuruluşunun Desteklenmesi, , Erişim Tarihi: 26.07.2018.
Umar, Bilge: Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, Ankara 2014.
Üstündağ, Saim: Medenî Yargılama Hukuku C. I-II, İstanbul 2000, (Yargılama).
Üstündağ, Saim: Medeni Yargılama Hukukunda Kanun Yolları ve Tahkim, İstanbul 1971, (Kanun Yolları).
Yardımcı, Taner Emre: Hukuk Yargılamasında Somutlaştırma Yükü, İstanbul 2017.
Yavaş, Murat: “Medeni Yargılamanın Amacı Bağlamında İspat Yükü Kavramı”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Prof. Dr. Mehmet Akif Aydın’a Armağan, C. 21, S. 2, Y. 2015, s. 741-761.
Yavaş, Murat: “Mehaz Kanun ile Türk Hukukunda ve Mukayeseli Hukukta Medeni Yargılamaya Hakim Olan İlkeler ve Hakimin Rolü”, Prof. Dr. Yavuz Alangoya İçin Armağan, İstanbul 2007, s. 283-336.
Yavaş, Murat: Senetle İspat ve Senede Karşı Senetle İspat Kuralı ile Bu Kuralların İstisnaları, Ankara 2009.
Yıldırım, M. Kâmil: “İstinaf Sebepleri ve İlk Derece Mahkemesinde Hatalı Vakıa Tespitleri”, Medenî Usûl Hukukunda Kanun Yolları ve Arabuluculuk Kanun Tasarısı, İzmir/Çeşme 19-20 Ekim 2007, Medenî Usûl ve İcra-İflâs Hukukçuları Toplantısı VI, Ankara 2008, s. 89-131, (İstinaf Sebepleri).
Yıldırım, M. Kâmil: “İstinafta Delillerin Değerlendirilmesi Hakkında Düşünceler”, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Çerçevesinde İstinaf, Antalya 6-7 Ekim 2017 Medenî Usûl ve İcra-İflâs Hukukçuları Toplantısı XV, Ankara 2018, s. 203-235.
Yıldırım, M. Kâmil: Hukuk Devletini Gereği: İstinaf, İstanbul 2000, (İstinaf).
Yılmaz, Ejder: “Hukuk Davalarında Yasayollarına Başvurma Hakkı ve Bu Hakkın Sınırlandırılmasının Yerindeliği Sorunu”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 1, Y. 1988, s. 131-155, (Yasayolları).
Yılmaz, Ejder: Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, Ankara 2017, (Şerh).
Yılmaz, Ejder: İstinaf, Ankara 2005, (İstinaf).
Yılmaz, Ejder: Medeni Yargılama Hukukunda Islah, Ankara 2013, (Islah).