DİPLOMATİK KURYENİN CEZA YARGISINDAN MUAFİYETİNİN KAPSAMINA DAİR BAZI TESPİT VE DEĞERLENDİRMELER

Uluslararası hukukun en önemli dallarından biri olarak diplomasi hukuku uluslararası örf ve âdet kurallarının en eskilerini teşkil etmektedir. Her ne kadar bu kurallar uluslararası hukukun en eski kurallarını oluştursalar ve hatta esas olarak 1961 tarihli Diplomatik İlişkilere Dair Viyana Sözleşmesiyle kodifiye edilseler de, gözlendiği üzere, aynı zamanda uluslararası hukuk kurallarının en fazla tartışılanlarındandırlar. Özellikle gönderen devletin misyon üyelerinin kabul eden devletin ceza yargısından bağışıklığının tanınması böyle bir bağışıklık sağlanmasıyla özel bir sınıf yaratıldığına inanılmasından ötürü en hararetli tartışmalara tanıklık etmektedir. Bu tartışmalar, görüldüğü üzere, söz konusu bağışıklıklardan yararlananların temelde sözü edilen Viyana Sözleşmesi dâhilinde genişletilmesiyle, daha da yoğunlaşmıştır. Tüm bu hususlar bir kenara, iletişim serbestisinin, işin de gereği olduğu üzere, hem örf ve âdet kuralı olarak, hem sözleşmeye dayalı bir kural olarak diplomasi hukuku çerçevesindeki ayrıcalık ve bağışıklıklardan biri olduğu gözden kaçırılmamalıdır. Böylelikle, iletişim serbestisinin, kendine göre, aralarından biri zarurî olmamakla beraber genellikle diplomatik kuryelerce refakat edilen, kendi yordamları vardır. Bu çerçevede, diplomatik kuryeler şahsî dokunulmazlığı haizdir ve hatta görevlerinin ifası bağlamında kabul eden devletçe korunacaklardır. Bu kısa çalışmada, diplomatik kuryelere sağlanan bağışıklığın kapsamı değerlendirilecektir.

SOME FINDINGS AND ASSESSMENTS ON THE EXTENT OF THE IMMUNITY OF CRIMINAL JURISDICTION OF A DIPLOMATIC COURIER

The law of diplomacy as one of the most important branches of international law represents the oldest rules of international customary rules. Although these rules constitute the oldest rules of international law and furthermore mainly codified by the 1961 Vienna Convention on the Diplomatic Relations, as it would appear, they are also the most contested rules of international law. Particullarly recognition of an immunity from criminal jurisdiction of the receiving state for the members of the mission of the sending state as a rule has witnessed the most hotly debates since it is believed that by providing that kind of immunity a special class of people has been created. These debates have, as it appears, intensified since the beneficiaries of this kind of immunity widened mainly by the said Vienna Convention. Apart from these arguments, one has to keep in mind that, freedom of communication, as the job requires, is included as one of the privileges and immunities under the law of diplomacy, either as a customary rule, or a contractual rule. Hence, freedom of communication has, in this way, its own merits, one of which is using diplomatic bags mostly but not necessarily attended by diplomatic couriers. In this respect, diplomatic couriers have personal inviolability, and hence they shall be protected by the receiving state in the performence of their functions. Thus, in this short essay the extent of immunity, which is provided for the diplomatic couriers will be dealt with.

___

  • 1928 tarihli Diplomasi Temsilcilerine Dair Havana Sözleşmesi.
  • 1946 tarihli Birleşmiş Milletler’in Ayrıcalık ve Bağışıklıklarına Dair Genel Sözleşmesi.
  • 1961 tarihli Diplomatik İlişkilere Dair Viyana Sözleşmesi. (1961 tarihli Viyana Sözleşmesi)
  • 1963 tarihli Konsolosluk İlişkilerine Dair Viyana Sözleşmesi.
  • 1969 tarihli Özel Misyonların Statüsüne Dair Sözleşme.
  • 1971 tarihli Şahıslara Karşı Suç Şeklini Alan Terörizm ve Onunla İlgili Uluslararası Önemi Haiz Gasp Hareketlerinin Önlenmesi ve Cezalandı- rılması Sözleşmesi.
  • 1973 tarihli Diplomasi Ajanları da Dâhil Olmak Üzere Uluslararası Korunan Kişilere Karşı İşlenen Suçların Önlenmesi ve Cezalandırılmasına Dair Sözleşme.
  • 1975 tarihli Evrensel Nitelikli Uluslararası Örgütlerle İlişkilerinde Devletlerin Temsiline Dair Viyana Sözleşmesi.
  • 1989 tarihli Diplomatik Kuryenin ve Diplomatik Kurye Tarafından Eşlik Edilmeyen Diplomatik Çantanın Statüsüne Dair Taslak Maddeler.
  • Altuğ, Y.: Devletler Umumi Hukuku, Onuncu Baskı, İstanbul, 1995.
  • Ashman, C. & Trescott, P.: Diplomatic Crime, New York, 1987.
  • Berridge, G. R. & James, A.: A Dictionary of Diplomacy, 2nd edition, New York, 2003.
  • Centel, N. & Zafer, H. & Çakmut, Ö.: Türk Ceza Hukukuna Giriş, 9. Bası, İstanbul 2016.
  • Çelik, E. F.: Milletlerarası Hukuk, I. Kitap, 2. Baskı, İstanbul, 1987.
  • Dembinski, L.: The Modern Law of Diplomacy: External Missions of States and International Organizations, Dordrecht, 1998.
  • Demirbaş, Timur: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 13. Baskı, Ankara 2018.
  • Denza, E.: Diplomatic Law: Commentary on the Vienna Convention on Diplomatic Relations, 3rd edition, Oxford, 2012. (reprint from 2008 edition)
  • do Nascimento e Silva, G. E.: Diplomacy in International Law, Leiden, 1972.
  • Dönmezer, S. & Erman, S.: Nazarî ve Tatbikî Ceza Hukuku, Cilt I, 14. Bası, İstanbul 2016.
  • Gore-Booth, P. H.: Satow’s Guide to Diplomatic Practice, 5th edition, New York, 1994. (7th impression from the 5th edition/1979)
  • Grzybowski, K.: Soviet Public International Law: Doctrines and Diplomatic Practice, Leyden, 1970.
  • Hardy, M.: Modern Diplomatic Law, Manchester, 1968.
  • Jennings, R. & Watts, A. (eds.): Oppenheim’s International Law, vol. I (Peace), 9th edition, London, 1996.
  • Lee, L. T.: Consular Law and Practice, 2nd edition, Oxford, 1991.
  • Lewis, C. J.: State and Diplomatic Immunity, 2nd edition, London, 1985.
  • Meray, S. L.: Devletler Hukukuna Giriş, II. Cilt, Yeniden Gözden Geçirilmiş Üçüncü Bası, Ankara, 1965.
  • Michaels, D. B.: International Privileges and Immunities: A Case for a Universal Statute, The Hague, 1971.
  • Murty, B. S.: The International Law of Diplomacy: The Diplomatic Instrument and World Public Order, New Haven, 1989.
  • Ogdon, M.: Juridical Bases of Diplomatic Immunity: A Study in the Origin, Growth and Purpose of the Law, Washington D.C., 1936.
  • Özbek, V. Ö. & Doğan, K. & Bacaksız, P. & Tepe, İ.: Ceza Muhakemesi Hukuku, 11. Baskı, Ankara 2018.
  • Öztürk, B. & Tezcan, D. & Erdem, M. R. & Sırma Gezer, Ö. & Saygılar Kırıt, Y. & Alan Akcan, E. & Erden Tütüncü, E. & Özaydın, Ö. & Altınok Villemin, D. & Tok, M. C.: Ana Hatlarıyla Ceza Muhakemesi Hukuku, 5. Baskı, Ankara 2018.
  • Pazarcı, H.: Uluslararası Hukuk Dersleri, III. Kitap, Gözden Geçirilmiş 3. Baskı, Ankara, 1999.
  • Richsteig, M.: Wiener Übereinkommen über diplomatische und konsularische Beziehungen, 2. Auflage, Baden-Baden 2010.
  • Sen, B.: A Diplomat’s Handbook of International Law and Practice, The Hague, 1965.
  • Sur, M.: Uluslararası Hukukun Esasları, Gözden Geçirilmiş 12. Baskı, İstanbul, 2018.
  • Şahin, C.: Ceza Muhakemesi Hukuku I, 9 Bası, Ankara 2018.
  • Şahin, C. & Göktürk, N.: Ceza Muhakemesi Hukuku II, 6. Bası, Ankara 2017.
  • Toluner, S.: Milletlerarası Hukuk Dersleri: Devletin Yetkisi, Gözden Geçirilmiş 4. Basıdan Tıpkı 5. Bası, İstanbul, 1996.
  • Ünver, Y. & Hakeri, H.: Ceza Muhakemesi Hukuku 2. Cilt, 7. Baskı, Ankara 2013.
  • Wilson, C. E.: Diplomatic Privileges and Immunities, Tucson, 1967.
  • Addicott, J. F.: The Status of the Diplomatic Bag: A Proposed United States Position, Houston Journal of International Law, vol. 13/2, 1991, s. 221- 257.
  • Akinsanya, A.: The New Nations and Diplomatic Immunity: Nigeria and the Diplomatic Pouch, Indian Journal of International Law, vol. 14/3, 1974, s. 400-408.
  • Akinsanya, A.: The Dikko Affair and Anglo-Nigerian Relations, International & Comparative Law Quarterly, vol. 34/3, 1985, s. 602-609.
  • Ardant, P., Chinese Diplomatic Practice during the Cultural Revolution, in People’s Republic and International Law: A Documentary Study, vol. II, edited by Cohen & Chiu, Baltimore, 1974, s. 1020-1022.
  • Bolewski, W., Diplomatischer Kurier: Völkerrechtliches Instrument und Gefahren seines Missbrauchs, Archiv des Völkerrechts, vol. 43/4, 2005, s. 537-553.
  • Cahier, P.: Vienna Convention on Diplomatic Relations, International & Comparative Law Quarterly, vol. 37, 1963, s. 5-40.
  • D’Aspremont, J.: Courier and Bag, Max Planck Encyclopedia of Public International Law, on-line edition, edited by Wolfrum, 2009 via www.mpepil.com (ziyaret tarihi: 20/09/09).
  • do Nascimento e Silva, G. E.: Vienna Convention on Diplomatic Relations (1961), Encyclopedia of Public International Law: International Relations and Legal Cooperation in General-Diplomacy and Consular Relations, vol. 9, edited by Bernhardt, Amsterdam, 1986, s. 393-399.
  • Galloway, C.: The Dikko Affair and British-Nigerian Relations, The Round Table, no: 311, 1989, s. 323-336.
  • Hestermeyer, H. P.: Vienna Convention on Diplomatic Relations (1961), Max Planck Encyclopedia of Public International Law, on-line edition, edited by Wolfrum, January 2009 via http://opil.ouplaw.com/abstract/10.1093/ law:epil/9780199231690/law-9780199231690-e1004 (ziyaret tarihi: 01/07/18).
  • Johnson, D. H. N.: Vienna Convention on Diplomatic Relations, International & Comparative Law Quarterly, vol. 10/3, 1961, s. 600-615.
  • Kaul, H. P.: Couriers, Encyclopedia of Public International Law: International Relations and Legal Cooperation in General-Diplomacy and Consular Relations, vol. 9, edited by Bernhardt, Amsterdam, 1986, s. 49-52.
  • Labat, P. G. & Burke, N.: The Protection of Diplomatic Correspondence in the Digital Age: Time to Revise the Vienna Convention, in Diplomatic Law in a New Millenium, edited by Behrens, Oxford, 2017, s. 204-230.
  • Lyons, B. A.: Personal Immunities of Diplomatic Agents, British Yearbook of International Law, vol. 31, 1954, s. 299-340.
  • Marston, G. (ed.): United Kingdom Materials on International Law 1984, British Yearbook of International Law, vol. 55, 1984, s. 405-604.
  • Marston, G. (ed..): United Kingdom Material on International Law 1985, British Yearbook of International Law, vol. 56, 1985, s. 363-542.
  • Meray, S. L.: Diplomasi Temsilcilerinin Hukukî Statüsü, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt 11 Sayı 3, 1956, s. 79-117.
  • Nahlik, S. E.: Development of Diplomatic Law. Selected Issues, Recueil des cours, vol. 222, 1990-III, 1990, s. 187-364.
  • Nelson, C. M.: “Opening” Pandora’s Box: The Status of the Diplomatic Bag in International Relations, Fordham International Law Journal, vol. 12/3, 1988, s. 494-520.
  • Preuss, L.: Capacity for Legation and the Theoretical Basis of Diplomatic Immunities, New York University Law Quarterly Review, vol. 10/1, 1932, s. 170-187.
  • Przetacznik, F.: The History of the Jurisdictional Immunity of the Diplomatic Agents in English Law, Anglo-American Law Review, vol. 7/2, 1978, s. 348-395.
  • Seyersted, F.: Diplomatic Freedom of Communications, Scandinavian Studies in Law, vol. 14, 1970, s. 195-224.
  • Sud, S.: The Diplomatic Duffle Disparity-A Third World Perspective, in Diplomatic Law in a New Millenium, edited by Behrens, Oxford, 2017, s. 231-244.
  • Tezcan, D.: Türk Hukukunda Diplomatik Yargı Bağışıklığı, in Birleşmiş Milletler Türk Derneği Yıllığı 1985, Birleşmiş Milletler 40. Yıl Armağanı, Ankara 1986, s. 137-167.
  • Whomersley, C. A.: Some Reflections on the Immunity of Individuals for Official Acts, International & Comparative Law Quarterly, vol. 41/4, 1992, s. 848-858.
  • Zeidman, A.: Abuse of the Diplomatic Bag: A Proposed Solution, Cardozo Law Review, vol. 11/2, 1989, s. 427-444.
  • Anderson, J. & Whitten, L.: The Diplomatic Immunity Charade, Washington Post, November 15 1975, s. 18.
  • Last, A.: The Foiled Nigerian Kidnap Plot, BBC News, November 12 2012 via www.bbc.com/news/magazine-20211380 (ziyaret tarihi: 09/07/18).
  • Safa, P.: “Bir Ölümün Son Tahlili”, via https://core.ac.uk/download/pdf/ 45609470.pdf (son ziyaret tarihi: 15/08/18).
  • Siollun, M.: Umaru Dikko, the Man Who Was Nearly Spirited away in a Diplomatic Bag, The Independent, August 20 2012 (Monday) via https://www.independent.co.uk/news/world/politics/umaru-dikko-the-manwho-was-nearly-spirited-away-in-a-diplomatic-bag-8061664.html (ziyaret tarihi: 07/07/18).
  • Weber, B.: Umaru Dikko, Ex-Nigerian Official Who Was Almost Kidnapped, Dies, The New York Times, July 8 2014 via www.nytimes.com/2014/07/08/ world/africa/umaru-dikko-ex-nigerian-official-who-was-almost-kidnappeddies.html (ziyaret tarihi: 17/08/18).