BAĞLANMA PARASI, CAYMA PARASI, BUNLARIN CEZA KOŞULUYLA BENZERLİKLERİ VE FARKLILIKLARI
Bağlanma parası sözleşme görüşmelerinin bittiği ve sözleşmenin kurulduğuna kanıt olarak, bir tarafın diğer tarafa sözleşme kurulurken verdiği bir miktar paradır. Cayma parasında ise, sözleşmenin yapılması sırasında taraflardan biri diğerine bir miktar para verir ve aralarındaki açık ya da örtülü anlaşmaya göre parayı verenin verdiği parayı, parayı alanda bırakması; parayı alanın da aldığının iki katı tutarı karşı tarafa ödemesi karşılığında sözleşmeden dönme yetkisine sahip olunur. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun “Genel Hükümler” başlıklı birinci kısmının “Borç İlişkilerinde Özel Durumlar” başlıklı dördüncü bölümünün üçüncü ayrımında bağlanma parası, cayma parası ve ceza koşulu (TBK m. 177-182) bir arada düzenlenmiştir. Kanun koyucunun bu üç farklı kurumu aynı çatı altında düzenlemiş olmasının sebebi, aralarındaki benzerliklerdir. Bu üçü, aralarında birçok yönden benzerlikler bulunmasına rağmen, aslında nitelik olarak birbirinden farklı kavramlardır. Özellikle ceza koşulu diğer kurumlardan epey farklı özellikler taşımaktadır. Kanunun bu sistematik tercihi karşısında, uygulamada bu üç kavramın birbiriyle karıştırılması konusunda karşılaşılan sorunlar; özellikle bağlanma parası ve cayma parasına ilişkin hükümlerin yorumlanmaya ihtiyaç duyması sebebiyle bağlanma parası ve cayma parası konu ları açığa kavuşturulmalı ve bu iki kurumun ceza koşulu ile gerek benzerlik gerek farklılık bakımından kesiştiği noktalar tespit edilmelidir.
BARGAIN MONEY, FORFEIT MONEY, THEIR SIMILARITIES AND DIFFERENCES FROM PENAL CLAUSE
Bargain money is a some of money that is given at the time of contract; the purpose here is to prove that the contract negotiations are over and the contract is established. If one of the parties gives a sum of money to the other party at the time of conclusion of the contract, according to the explicit or implicit agreements between the parties of the contract the parties are entitled to renege on a contract on condition that party who gave the money will lose the money that gave by him and the party who received the money will pay double the amount of the money to the other party. In this case, forfeit money is in question. Bargain money, forfeit money and penal clause had been settled at the third division of the fourth chapter entitled "Special Cases in the Debtor-Creditor Relationship" of the first part of the Turkish Code of Obligations entitled "General Provisions" (The Turkish Code of Obligations article 177-182) all together. Legislator had been settled these institutions that three of these are different from each other. The reason for this is similarity between them. Although there are many similarities between these three institutions, they have actually different legal character. Especially, there is a considerable difference between the penal clause and both the bargain money and forfeit money. The provisions regarding bargain money and forfeit money are in need of interpretation because of the problems that we are encountered in practice originating from that these three concepts are confused with each other and because of this systematic preference of the law. Therefore, the topics regarding bargain money and forfeit money must be made explicit; the matter concerning "on which points are crossed paths in terms of similarity and difference between these two institutions and penal clause?" must be determined.
___
- Akıntürk, Turgut/ATEŞ KARAMAN Derya: Borçlar Hukuku, 18. Bası,
Beta Yayınevi, İstanbul 2012.
- Altherr, Hans/Brem, Ernst/Bühlmann, Hubert: Schweizerisches
Obligationenrecht, Textausgabe mit Leitsätzen aus der Praxis des
Bundesgerichtes, 2. Überarbeitete und ergänzte Auflage, Verlag
Stämpfli +Cie AG, Bern 1994.
- Arkan, Azra: Cezai Şart, İstanbul Barosu Dergisi, Cilt:71, Sayı:1-2-3,
(Ocak-Şubat-Mart 1997), Ayrı Basım, Ufuk Matbaacılık, İstanbul 1997.
- Ayan, Mehmet: Borçlar Hukuku (Genel Hükümler), Güncelleştirilmiş 9.
Baskı, Mimoza Yayınları, Konya 2015.
- Becker, Hermann: Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Band
IV, Obligationenrecht, I. Abteilung, Allgemeine Bestimmungen,
Artikel 1-183, Verlag von Stämpfli & Cie, Bern 1941.
- Becker, Hermann: İsviçre Medeni Kanunu Şerhi, VI. Cilt, Borçlar Kanunu,
I. Kısım Genel Hükümler, Fasikül V, İsviçre BK. 151-183, Türk BK.
149-181, (Çev. Tolun, Osman), Ankara Yarı Açık Cezaevi Matbaası,
Ankara 1973.
- Bentele, Roland: Die Konventinalstrafe nach Art. 160-163 OR, Shaker
Verlag, Freiburg 1994.
- Berki, Osman Fazıl: “Pey Akçesi, Rücu Tazminatı ve Cezai Şart (Mukavele
Cezası) Etrafında Tetkikler”, İstanbul Barosu Mecmuası, Sayı: 5, Yıl:
XVII, Mayıs 1943, s. 277-303.
- Bernhard, Berger: Allgemeines Schuldrecht, Stämpfli Verlag AG, Bern
2008.
- Bilge, Necip: “Cezai Şart”, Ahmet Esat Arsebük Armağanı, Ankara
Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No:124, Güzel İstanbul
Matbaası, Ankara, 1958, s. 37-128.
- Bucher, Eugen: Schweizerisches Obligationenrecht, Allgemeiner Teil ohne
Delikstrecht, 2. neubearbeitete und erweiterte Auflage, Schulthess,
Zürich 1988.
- Cansel, Erol: Türk Menkul Rehni Hukuku, Cilt: 1, Teslim Şartlı Menkul
Rehni, Sevinç Matbaası, Ankara 1967.
- Cansel, Erol/Özel, Çağlar: “Türk Borçlar Hukukunda Ceza Koşulu”, Prof.
Dr. Aydın Zevkliler’e Armağan, Cilt:1, İzmir 2013, (Yaşar Üniversitesi
Elektronik Dergisi, Cilt: 8, Özel Sayı, 2013), s. 713-733.
- Demir, Mehmet: 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun Borçlar Hukuku
Alanında Getirdiği Yenilik ve Değişiklikler, Adalet Yayınevi, Ankara
2012.
- Dural, Mustafa/Sarı, Suat: Türk Özel Hukuku Cilt: I, Temel Kavramlar ve
Medeni Kanunun Başlangıç Hükümleri, 3. Baskı, Filiz Kitabevi,
İstanbul 2006.
- Dural, Mustafa/Öğüz, Tufan/Gümüş, M. Alper: Türk Özel Hukuku, Cilt III,
Aile Hukuku, 6. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul 2015.
- Düzceer, Ali Rıza: “Pey Akçesi ve Zımanı Rücu”, Adalet Dergisi, Yıl: 47,
Sayı: 3, 1956, s. 342-354.
- Edis, Seyfullah: Medeni Hukuka Giriş ve Başlangıç Hükümleri, 4. Basıdan
Tıpkı Basım, Ankara 1993.
- Ehrat, Felix R.: Basler Kommentar, Obligationenrecht I, Art. 1-529 OR, 5.
Auflage, Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel 2011.
- Erdem, Mehmet: “Pey Akçesi-Pişmanlık Akçesi-Dönme Tazminatı”, Prof.
Dr. Hüseyin Hatemi’ye Armağan, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2009, s.
663-684.
- Eren, Fikret: Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, 20. Baskı, Yetkin
Yayınları, Ankara, 2016.
- Ernas, Bülent/Yalçıntaş, Simin: “Fahiş Cezai Şartın Tacirler Bakımından
Uygulanması”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası,
Ankara Hukuk Fakültesi Öğrencilerinin Fakültelerine Armağanı,
Ankara 2008, s. 703-720.
- Esser, Josef/Schmidt, Eike: Schuldrecht, Band I, Allgemeiner Teil,
Teilband 2, 8. völlig neubearbeitete Auflage, C.F. Müller Veralg,
Heidelberg 1995.
- Feyzioğlu, Feyzi Necmeddin: Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt II,
Fakülteler Matbaası, İstanbul 1977, (Borçlar).
- Feyzioğlu, Feyzi Necmeddin: Aile Hukuku, 3. Baskı, Filiz Kitabevi,
İstanbul 1986, (Aile).
- Fikentscher, Wolfgang/Heinemann, Andreas: Schuldrecht, 10. völlig neu
bearbeitete Auflage, De Gruyter Recht, Berlin 2006.
- Franko, Nisim: “Pey Akçesinin Mahiyeti”, İstanbul Üniversitesi Hukuk
Fakültesi Mecmuası, Yıl: 1996, Cilt: 55, Sayı: 1-2, s. 249-262.
- Furrer, Andreas/Muller Chen, Markus: Obligationenrecht Allgemeiner
Teil, Schulthess, Zürich 2008.
- Gauch, Peter/Schluep, Walter R./Schmid, Jörg/Rey, Heinz/Emmenegger,
Susan: Schweizerisches Obligationenrecht, Allgemeiner Teil, Band II,
9. Auflage, Schulthess, Zürich 2008.
- Gottwald, Peter: Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch,
Band 2 a, Schuldrecht Allgemeiner Teil, §§ 241-432, 4. Auflage, C. H.
Beck oHG Verlag, München 2003.
- Götz, Ernst: Berner Kommentar, Kommentar zum Schweizerischen
Zivilgesetzbuch, Band II, Das Familienrecht, I. Abteilung, Das
Eherecht, 1. Teilband, 1. Hälfte, Die Eheschliessung, (Artikel 90-136
ZGB), Verlag Stämpfli & Cie, Bern 1964.
- Grüneberg, Christian: Palandt Bürgerliches Gesetzbuch Band 7, 70.
neubearbeitete Auflage, Verlag C.H. Beck, München 2011.
- Hatemi, Hüseyin: Aile Hukuku I, (Evlilik Hukuku), Ders Kitabı, Vedat
Kitapçılık, İstanbul 2005.
- Hatemi, Hüseyin/Gökyayla, Kadir Emre: Borçlar Hukuku Genel Bölüm,
Vedat Kitapçılık, İstanbul 2011.
- Huguenin, Claire: Obligationenrecht, Allgemeiner Teil, 3. überarbeitete
Auflage, Schulthess, Zürich 2008.
- İnan, Ali Naim/Yücel, Özge: Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, Türk
Borçlar Kanunu’na Göre Güncellenip, Genişletilmiş 4. Baskı, Ankara
2014.
- Kaduk, Hubert: J. von Staudingers Kommentar zum Bürgerlichen
Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen §§ 328-397, 12.
Neubearbeitete Auflage, Dr. Arthur L. Sellier & Co.-Walter de Gruyter
& Co., Berlin 1994.
- Kaneti, Selim: İsviçre Federal Mahkemesinin Borçlar Hukuku Kararları I
(1955-1964), Borçların Genel Hükümleri, Banka ve Ticaret Hukuku
Araştırma Enstitüsü, Ankara 1968.
- Keller, Max/Schöbi, Christian: Das Schweizerische Schuldrecht, Band. I,
Allgemeine Lehren des Vertragsrechts, Helbing &Lichtenhahn Verlag
AG Basel/Frankfurt 1982.
- Kılıçoğlu, Ahmet M.: Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, Yeni Borçlar
Kanunu’na Göre Genişletilmiş 19. Bası, Turhan Kitabevi Yayınları,
Ankara 2015, (Borçlar).
- Kılıçoğlu, Ahmet M.: Aile Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara 2015, (Aile).
- Kırca, Çiğdem: “Örtülü (Gizli) Boşluk ve Bu Boşluğun Doldurulması
Yöntemi Olarak Amaca Uygun Sınırlama (Teleologische Reduktion)”,
Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 50, Sayı:1, Yıl:
2001, s. 91-119.
- Kletečka, Andreas: Grundriss des bürgerlischen Rechts, Band I,
Allgemeiner Teil, Sachenrecht, Familienrecht, 13. Auflage, Manzsche
Verlag- und Universitätsbuchhandlung, Wien 2006.
- Kocaağa, Köksal: Türk Özel Hukukunda Cezai Şart, Yet
kin Yayınevi, Ankara 2003.
- Koç, Nevzat: Türk-İsviçre Hukukunda Nişanlanma Sözleşmesi, Dokuz Eylül
Üniversitesi Yayını, İzmir 2002.
- Koller, Alfred: “Reugelder bei Grundstückkaufverträgen”, Zeitschrift des
Bernischen Juristenvereins, 145/2009, ss. 73-82.
- Krauskopf, Frédéric: Präjudizienbuch OR, Die Rechtsprechung des
Bundesgerichts, (Herausgeber: Peter Gauch, Victor Aepli, Hubert
Stöckli), 7. nachgeführte ung erweiterte Auflage, Schulthess, Zürich
2009.
- Kunter, Nurullah: “Ödendikten Sonra Azaltılabilmeleri Bakımından Cezai
Şart”, Adliye Ceridesi, 1940, s. 971-983.
- Lindacher, Walter: Bürgerliches Gesetzbuch, Band 2, Schuldrecht I (§§
241-432), 12. Neubearbeitete Auflage, Verlag W. Kohlhammer,
Stuttgart/Berlin/Köln 1990.
- Makaracı Başak, Aslı: Taşınır Rehni Sözleşmesi, 12 Levha Yayıncılık,
İstanbul 2014.
- Nart, Serdar: Borçlar Hukuku, Adalet Yayınevi, Ankara 2014.
- Nomer, Halûk N.: Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, Gözden Geçirilmiş
Genişletilmiş 14. Bası, Beta Yayınevi, İstanbul 2015.
- Nomer, Haluk Nami/Ergüne, Mehmet Serkan: Eşya Hukuku, Cilt II, Rehin
Hukuku, Oniki Levha Yayıncılık, İstanbul 2016.
- Oğuzman, M. Kemal/Öz, M. Turgut: Borçlar Hukuku, Genel Hükümler,
Cilt: 2, Yeni Türk Borçlar Kanunu’na Göre Güncellenip, Genişletilmiş
11. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2014.
- Oser, Hugo/Schönenberger, Wilhelm: Kommentar zum Schweizerischen
Zivilgesetzbuch Das Obligationenrecht, Erster Halbband: Artikel 1-
183, 2. Auflage, Schulthess& Co., Zürich 1929.
- Öktem Çevik, Seda: “Ceza Koşulu-Bağlanma Parası-Cayma Parası”, Prof.
Dr. İsmet Sungurbey’e Armağan, Borçlar Kanunu Genel Hükümler
Konferansları III, 26-27 Mayıs 2012, Kadir Has Üniversitesi Cibali
Kampüsü, İstanbul Barosu Yayınları, İstanbul 2014, s. 97-112.
- Öz, Turgut: Yeni Borçlar Kanununun Getirdiği Başlıca Değişiklikler ve
Yenilikler, Gözden Geçirilmiş 2. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2012.
- Özmen, Adem: Borçlar Hukukunda Cezai Şartın İndirilmesi, (Yayınlanmamış
Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü, İstanbul 2011.
- Özmen, Etem Saba: “Nişanın Bozulmasında Cayma Akçası ve Cezai Şart
(M.K 83. Madde Değişikliği)”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Yıl:
1995, S: 4, s. 520-577.
- Öztan, Bilge: Aile Hukuku, 6. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2015.
- Pellanda, Katja Roth/Dubs, Dieter: CHK - Handkommentar zum Schweizer
Privatrecht, Obligationenrecht, Allgemeine Bestimmungen Art. 1-183
- OR, 2. Auflage, (Herausgeber: Andreas Furrer, Anton K. Schnyder),
Schulthess Juristische Medien AG, Zürich-Basel-Genf 2012,
(www.swisslex.ch).
- Pietruszak, Thomas: Kurzkommentar OR, Art. 1-529, (Herausgeber:
Heinrich Honsell), Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel 2008.
- Reisoğlu, Safa: Türk Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, 23. Baskı, Beta
Yayıncılık, İstanbul 2012.
- Saymen, Ferit H./Elbir, Halid K.: Türk Borçlar Hukuku, Umumi Hükümler,
Filiz Kitabevi, İstanbul 1966.
- Schoch, Walter: Begriff, Anwendung und Sicherung der Konventionalstrafe
nach schweizerischem Recht, Verlag von Stämpfli&Cie, Bern 1935.
- Schwarz, Andreas B.: Borçlar Hukuku Dersleri, I. Cilt, (Çev. Davran,
Bülent), Kardeşler Basımevi, İstanbul 1948.
- Schwenzer, Ingeborg: Schweizerisches Obligationenrecht, Allgemeiner
Teil, 5. überarbeitete Auflage, Stämpfli Verlag AG, Bern 2009.
- Serozan, Rona: Sözleşmeden Dönme, Sulhi Garan Matbaası, İstanbul 1975,
(Sözleşmeden Dönme).
- Serozan, Rona: Taşınır Eşya Hukuku, 2. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul
2007, (Taşınır Eşya Hukuku).
- Staffelbach, Daniel: OR Kommentar Schweizerisches Obligationenrecht, 2.
überarbeitete und erweiterte Auflage, (Herausgeber: Jolanta Kren
Kostkiewicz, Peter Nobel, Ivo Schwander, Stephan Wolf), Orell Füssli
Verlag AG, 2009, (www.swisslex.ch).
- Tamer, Ahmet: “Tacirler Bakımından Cezai Şart (Ceza Koşulu)”, Türkiye
Adalet Akademisi Dergisi, Türkiye Adalet Akademisinin 10. Kuruluş
Yılı Armağanı, Sayı:14, Yıl:4, Temmuz 2013, s. 731-770.
- Tandoğan, Şinasi: “Pey Akçesi ve Zaman-ı Rücu”, Ankara Barosu Dergisi,
Yıl: 1949, Sayı: 58-59, s. 34-36.
- Tekinay, Selahattin: Türk Aile Hukuku, 4. Bası, Fakülteler Matbaası,
İstanbul 1982.
- Tekinay, Selahattin Sulhi/Akman, Sermet/Burcuoğlu, Halûk/Altop, Atillâ:
Tekinay Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, 7. Baskı, Filiz Kitabevi,
İstanbul 1993.
- Tiryaki, Murat: Özel Hukuk Alanında Cezai Şart, (Yayınlanmamış Yüksek
Lisans Tezi), İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
İstanbul 2005.
- Tunçomağ, Kenan: Türk Hukukunda Cezai Şart, Baha Matbaası, İstanbul
1963, (Cezai Şart).
- Tunçomağ, Kenan: Türk Borçlar Hukuku, I. Cilt, Genel Hükümler, 6. Bası,
Sermet Matbaası, İstanbul 1976, (Borçlar Hukuku).
- Tuor, Peter/Schnyder, Bernhard/Schmid, Jörg/Rumo Jungo, Alexandra:
Das Schweizerische Zivilgesetzbuch, Schulthess, 2009.
- von Büren, Bruno: Schweizerisches Obligationenrecht, Allgemeiner Teil,
Schulthess & CO.AG, Zürich 1964.
- von Tuhr, Andreas: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, (Çev. Cevat Edege),
Cilt. 1-2, Gözden Geçirilmiş 2. Baskı, Olgaç Matbaası, Ankara 1983.
- von Tuhr, Andreas/Escher, Arnold: Allgemeiner Teil des Schweizerischen
Obligationenrechts, Band II, 3. Auflage, Schulthess, Zürich 1974.
- Wolfer, Marc: Reurecht und Reugeld auf vertraglicher Grundlage,
(Dissertation), Dike Verlag Zürich/St. Gallen 2012.
- Yavuz, Nihat: Uygulamada Nişan Davaları, Seçkin Yayınevi, Ankara 1995.
- Yavuz, Nihat: “Kira Depozitosunun Hukuksal Mahiyeti, Düzensiz (Usulsüz)
Rehin mi, Yoksa Doğması Muhtemel Bir Borcun İfası Uğruna Verilen
Teminat mıdır?” Yargıtay Dergisi, Ocak-Nisan 2003, Cilt: 29, Sayı: 1-
2, s. 17-23.
- Yıldırım, Abdülkerim: Türk Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, Gözden
Geçirilmiş 3. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2015.
- Yıldırım, Uğur: Cezai Şart, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2010.
- Zevkliler, Aydın/Acabey, M. Beşir/Gökyayla, K. Emre: Medeni Hukuk,
Giriş, Başlangıç Hükümleri, Kişiler Hukuku, Aile Hukuku, 6. Bası,
Ankara 2000.
- Zevkliler, Aydın/Ertaş, Şeref/Havutcu, Ayşe/Aydoğdu, Murat/
Cumalıoğlu, Emre: 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre
Hazırlanmış Borçlar Hukuku, 2. Baskı, Barış Yayınları Fakülteler
Kitabevi, İzmir 2013.
- Guhl, Theo/Koller, Alfred/Schnyder, Anton K./Druey, Jean Nicolas: Das
Schweizerische Obligationenrecht, Schulthess, Zürich 2000.
- Gücün, Cevat Abdürrahim: Nazarî ve Ameli Hukuk Davaları, Cilt: 2, Üçler
Basımevi, İstanbul 1946.