ADİL YARGILANMA HAKKI'NIN ULUSLARARASI ÖZEL HUKUKA ETKİSİ

"Adil Yargılanma Hakkı'nın Uluslararası Özel Hukuka Etkisi" başlıklı bu makalede; temel insan hak ve özgürlüklerine ilişkin her konunun esas olarak UÖH'la ilgili olduğu, ancak bunların içinde en önemlisinin adil yargılanma hakkı olduğu vurgulanmıştır. Birinci başlıkta adil yargılanma hakkının konusu ve kapsamı AİHS 6/1. Madde ışığında ele alınmış ve medeni hak ve yükümlülüklerle ilgili uyuşmazlıkları da kapsadığı belirtilmiştir. Daha sonra 6. Maddenin kapsamına giren haklar; mahkemeye erişim hakkı, mahkemenin tarafsızlığı ve bağımsızlığı, hakkaniyet ve aleniyet esasına göre makul sürede ve çekişmeli yargıda karar verilmesi gerekliliği ve silahların eşitliği ilkeleri üzerinde durulmuştur. İkinci başlık adil yargılanma hakkının UÖH'a etkisine ayrılmıştır. Bu etki, mahkemelerin milletlerarası yetkisi, yabancı mahkemece adil yargılanma hakkının ihlali, kamu düzeni ve insan hakları açısından incelenmiştir. Yabancı Mahkeme kararlarının tanınması ve tenfizinde insan hakları konusu genel olarak, AB hukuku ve Türk hukukunda ayrı ayrı ele alınmış, son olarak kanunlar ihtilafında adil yargılanma hakkına yer verilmiştir. Milletlerarası tahkim yoluna başvurmanın adil yargılanma hakkını ihlal etmediği, AİHM içtihatlarına dayanılarak ifade edilmiştir. Ayrıca tahkimde uygulanan hukuk bakımından denetim ele alınmıştır. Yabancı hakem kararlarının tanınması ve tenfizinde, hakemlerin tarafsızlığı ve bağımsızlığının önemine yer verilmiş, tenfizin kamu düzenine aykırılık nedeniyle red edilebileceği belirtilmiştir.

EFFECTS OF RIGHT TO A FAIR TRAIL ON INTERNATIONAL PRIVATE LAW

It has been underlined that all subjects that are about fundamental rights and freedoms are related with Private International Law, but the foremost is right to a fair trial in this article, which is titled as "Effects of Right to a Fair Trail on International Private Law. The subject and the extend of the right to a fair trial had been discussed under the scope of ECHR article 6/1 and it has been underlined that it also includes civil rights and obligations under the first topic. Then, the rights that are under the extend of Article No.6, the right to access to a court, independence and impartiality of tribunal, the necessity for judicial decisions at adversarial jurisdiction in reasonable time on the base of fair and public hearing and equality of arms principles, had been emphasized. The second topic is about the effects of the right to a fair trial on Private International Law. This effect is being examined in terms of the international jurisdiction of courts, violation of right to a fair trial by a foreign court, public order and human rights. Human rights on the recognition and enforcement of foreign courts had been discussed in general terms under EU and Turkish Laws separately and in conclusion the right to a fair trial under the conflict of laws. The fact that application for international arbitration does not violate the right to a fair trial is being stated based on ECHR court practices. Also the inspection in terms of law on arbitrage had been discussed. The significance of impartiality and independence of arbitrators on recognition and enforcement of foreign arbitrators had been discussed and the fact that arbitration can be rejected due to contrary to public order.

PDF

___

Akıncı, Ziya: "Gerekçesiz Hakem Kararları Türkiye'de Tenfiz Edilebilir mi?", İBD, C.70, S. 1, 2, 3, 1996.
Akıncı, Ziya: "Hakemlerin Esasa Uyguladıkları Hukukun Devlet Yargısınca Denetlenmesi", BATİDER, C.17, S. 3, Haziran 1994.
Altıparmak, Cüneyd: "AİHS 6. Maddesi Kapsamında Adil Yargılanma Hakkının Esasları", TBBD, S. 63, 2006, s. 244-270.
Ambroıse-Casterot, Coralie: Avrupa Sözleşmesi ve Adli Yargı, TBB Yayını, No. 72, Sempozyum: İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Adli Yargı, 26-27 Eylül 2003, s. 320-328, Ankara, 2004.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi 6. madde Rehberi, Adil Yargılanma Hakkı, (Medeni hukuk yönü), Avrupa Konseyi, 2013 (www.echr.coe.int).
Besson, Sébastien: "Arbitration and Human Rights", ASA Bulletin, 2006, Vol. 24, No. 3, P. 395-416.
Bogdan, M.: "Private international law as component of the law of the forum: general course on private, international law", RdC, 2011, No. 348, P. 9-252.
Born, Gary B.: International Commercial Arbitration, Kluwer Law International, V. I, Kluwer Law, 2009.
Cheshire, North&Fawcett, Private International Law (14th ed.), Oxford, 2008, p. 114, 117-119.
D'Alessandro, Elena: The Impact of Article 6 of the European Convention of Human Rights on the Enforcement of Foreign Judgments rendered in a non contracting State", Zeitschrift für Zivilprozeß International 15 (2010), P. 1-13.
De Boer, Th. M.: "Facultative Choice of Law: the procedural status of choice-of law rules and foreign law, RdC 1996, No. 257, P. 223-427.
de Búrca, Gráinne: "After the EU Charter of Fundamental Rights: The Court of Justice as a Human Rights Adjudicator?, 20 MJ 2, (2013), P. 168-184
Doğru, Osman/Nalbant, Atilla: İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi Açıklama ve Önemli Kararlar, C.1, Ankara, 2012.
Ekşi, Nuray: Yabancı mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi, İstanbul, 2013.
Ertekin, Erol/Karataş, İzzet: Uygulamada İhtiyari Tahkim ve Yabancı hakem Kararlarının Tenfizi, Tanınması, Ankara, 1997.
Fawcett, J. J.: "The Impact of Article 6(1) of the ECHR on Private International Law", ICLQ, Vol.56, January 2007, p. 1-48.
Fouchard/Gaillard/Goldman, on International Law Commercial Arbitration (eds.: Gaillard, Emmanuel/Savage, John), The Hague, 1999, p. 577-578;
Gözübüyük, A. Şeref/Gölcüklü, Feyyaz: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, 9. bs., Ankara, 2011.
Hendek, Hasan: Makul Sürede Yargılama Zorunluluğu, Ankara, 2016.
İnceoğlu, Sibel: İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa, 3. bs., İstanbul, 2013.
Juratowitch, Ben: "The European Convention on Human Rights and English Private International Law", JPIL, Vol. 3, Issue 1, April (2007), p. 173-199.
Kalpsüz, T.: "Türk Hukukunda Hakem Kararlarının Temyizi Sebepleri", BATIDER, 1999, C. XIX, S. 1.
Kalpsüz, T.: Türkiye'de Milletlerarası Tahkim, 2. bs., 2010.
Kalpsüz, Turgut: "Hakemlerin Tarafsızlığı ve Bağımsızlığı", Milletlerarası Tahkim Semineri, 2 Mart 2008, Ankara, 2008, P. 27-52.
Kaplan, Y.: "Milletlerarası Tahkimde Hakemin ve Tenfizin Reddi Sebebi Olması Açısından Bağımsızlık ve Tarafsızlık İlkesi,". MHB, 2001, C. XXI, S. 1-2.
Kaşıkara, M. Serhat: "Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 6. Maddesi Çerçevesinde Medenî Hak ve Yükümlülük Kavramı", TAAD, C.2, Yıl: 2, S. 4 (20 Ocak 2011).
Kayalı, Didem: Milletlerarası Ticari Tahkimde Hakemlerin Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı, Ankara, 2015.
Kiestra, Louwrens R.: The Impact of the European Convention on Human Rights on Private International Law, The Hague, 2014.
Kinsch, Patrick: "Enforcement as a fundamental right", NIPR (2014), P. 540-544.
Kinsch, Patrick: "The Impact of Human Rights on the Application of Foreign Law and on the Recognition of Foreign Judgments - A Survey of the Cases Decided by the European Human Rights Institutions", in (eds.) Einhorn, Talia/Siehr, Kunt: Intercontinental Cooperation Through Private (International Law, in : Essays Memory of Peter E., NYGH, The Hague, 2004, p. 198-227.
Nomer, Ergin: "Yabancı Hakem Kararlarının Tenfizinde Hakem Mahkemesinin Bağımsızlığı", MHB, 1/1984, s. 29-31.
Nomer, Ergin: Yabancı Hakem Kararlarının Tenfizinde Kamu Düzeni Müdahalesi", MHB, Yıl 19-20, 1999-2000, s. 555-576.
Oster, Jan: "Public Policy and Human Right", JPIL, 2015, Vol. 11, No. 3, p. 542-567.
Özkan, Işıl: "Yetki Kuralları" in (eds.) Özkan, Işıl/Süral, Ceyda/ Tütüncübaşı, Uğur: Avrupa Birliği Devletler Özel Hukuku, Ankara, 2016, s. 30-99.
Paulsson, Jan: "Delocalisation of International Commercial Arbitration: Whan and Why It Matters", 32 ICLQ, (1983), P. 53-61.
Pekcanıtez, Hakan: "Hukuki Dinlenilme Hakkı", Prof. Dr. Seyfullah Edis'e Armağan, 2000, İzmir, P. 753-791.
Pekcanıtez, Hakan: "Medeni Yargıda Adil Yargılama", İZBD., 1997, No.2, s. 35-55.
Redfern/Hunter, on International Arbitration, 5th, ed., Oxford, 2009.
Stuij, Steven: "Some Aspects of the Application and Ascertainment of Foreign Law in the Light of Article 6 of the ECHR" in (eds.)
Paulussen, C./Takáes, T. v. von Rompuy, B.: Fundamental Rights in International and European Law, The Hague, 2016.
Şanlı, Cemal: Uluslar arası Ticari Akitlerin Hazırlanması ve Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları, 5. bs., İstanbul, 2013, s. 399-400.
Şanlı, Cemal/Esen, Emre/Ataman-Figanmeşe, İnci: Milletlerarası Özel Hukuk, 3. bası., İstanbul, 2014.
Tanrıver, Süha: "Hukuk Yargısı (Medeni Yargı) Bağlamında Adil Yargılanma Hakkı", TBBD, S. 53, 2004, s. 191-215.
Tanrıver, Süha: "Yabancı hakem Kararlarının Türkiye'de Tenfizinde Kamu Düzeninin Rolü", Prof. Dr. Yılmaz Altuğ'a Armağan, İstanbul, 2000, s. 467-491.
Tezcan, Durmuş/Erdem, Mustafa Ruhan/Sancakdar, Oğuz: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Işığında Türkiye'nin İnsan Hakları Sorunu, 2. bs., Ankara, 2004.
Trstenjak, Verica: "General Report: The Influence of Human Rights and Basic Rights in Private Law", in (eds.) Trstenjak, Verica/Weingerl, Petra: The Influence of Human Rights and Basic Rights in Private Law, Switzerland, 2016.
van den Berg, Albert: The New York Arbitration Convention of 1958, The Hague, 1981.
Yeşilova, Bilgehan: "Yargılama Diyalektiği ve Silahların Eşitliği, TBBD, S. 86, 2009, s. 47-101.
Yeşilova, Bilgehan: Milletlerarası Ticari Tahkimde Nihai Karardan Önce Mahkemelerin Yardımı ve Denetimi, İzmir, 2008